a posteriori probabilityअनुभवोत्तर संभवनीयता, अनुभवोत्तर संभाव्यता
a priori knowledgeअनुभवपूर्व ज्ञान
abacusगोट्यांची चौकट (स्त्री.) मणिफळा (पु.)
ABC methodमूळाक्षर पद्धति, वर्णमाला पद्धति (also alphabet method) (a method of teaching reading by acquainting the learner first with letters, then with words)
aberration१ (any deviation from the usual course) विपथगमन (न.) २ (as mental aberration) मतिभ्रम (पु.)
abilityक्षमता (स्त्री.) academic ability विद्याविषयक क्षमता artistic ability कलाविषयक क्षमता athletic ability क्रीडाविषयक क्षमता educative ability शिक्षण क्षमता eductive ability अवबोध क्षमता financial ability वित्तीय क्षमता language ability भाषिक क्षमता learning
ability groupingक्षमतानिहाय वर्गीकरण
ability indexक्षमता निर्देशांक
ability profileक्षमता रुपरेखा
ability testक्षमता कसोटी, क्षमता चाचणी
ability to payप्रदानक्षमता (स्त्री.)
abnormal१ अपसामान्य २ विकृत
abnormal behaviour१ अपसामान्य वर्तन २ विकृत वर्तन
abnormal child१ अपसामान्य बालक २ विकृत बालक
abnormal psychologyअपसामान्य मनोविज्ञान, अपसामान्य मानसशास्त्र
abnormality१ अपसामान्यत्व (न.), २ विकृति (स्त्री.)
abortive guidanceविफल मार्गदर्शन
abreactionदुसह स्मृतिशोधन (न.)
absenceअनुपस्थिति (स्त्री.), गैरहजेरी (स्त्री.)
absence of teacherअध्यापक अनुपस्थिति
absolute१ परम २ केवल ३ निरपेक्ष
absolute accuracy१ परम अचूकता, परम अचूकपणा २ परम परिशुद्धता
absolute deviationनिरपेक्ष विचलन
absolute error१ निरपेक्ष त्रुटि, निरपेक्ष चूक २ केवल अपलक्ष्यांक
absolute variability१ केवल चलता २ केवल अपस्कारिता
abstract१ संक्षेप (पु.) २ गोषवारा (पु.), सार (न.), सारांश (पु.)
abstract१ संक्षेप करणे २ गोषवारा काढणे, सार काढणे
abstract१ अमूर्त २ उदगामी ३ शुद्ध (as in abstract reasoning शुद्ध तर्क)
abstract algebraअमूर्त बीजगणित
abstract averageअमूर्त सरासरी
abstract intelligenceअमूर्त बुद्धिमत्ता
abstract learningअमूर्त अध्ययन
abstract problemअमूर्त समस्या
abstract reasoning१ अमूर्त तर्क २ शुद्ध तर्क
abstract-reasoning testअमूर्त तर्क कसोटी, अमूर्त तर्क चाचणी
abstractionसंनिष्कर्ष (पु.)
absurdities testअसंगति कसोटी, असंगति चाचणी
absurdityअसंगति (स्त्री.)
academic१ विद्या-, विद्याविषयक २ विद्योचित
academic abilityविद्याविषयक क्षमता
academic achievementविद्याविषयक संपादन, विद्याविषयक उपलब्धि
academic aptitude१ विद्याविषयक अभियोग्यता २ विद्याविषयक अभिवृत्ति
academic aptitude testविद्या अभियोग्यता कसोटी, विद्या अभियोग्यता चाचणी
academic buildingविद्याभवन (न.)
academic courseविद्याविषयक पाठ्यक्रम, विद्योचित पाठ्यक्रम
academic freedomविद्याविषयक स्वातंत्र्य
academic goalविद्याविषयक साध्य, विद्योचित साध्य
academic high schoolविद्याविषयक प्रशाला, विद्योचित प्रशाला
academic progressविद्याविषयक प्रगति
academic promotionविद्याविषयक बढती, विद्याविषयक पदोन्नति
academic recordविद्याविषयक अभिलेख, विद्या अभिलेख
academic test scholastic test
academyप्रबोधिनी (स्त्री.), अकादमी (स्त्री.)
acceleratedत्वरित, त्वरणित
accelerated childत्वरित विकसित बालक
accelerated programmeत्वरणित कार्यक्रम
accelerated progressत्वरणित प्रगति
accelerated promotionत्वरणित बढती, त्वरणित पदोन्नति
accelerationत्वरण (न.), वेगवर्धन (न.) negative acceleration ऋण त्वरण, ऋण वेगवर्धन positive acceleration धन त्वरण, धन वेगवर्धन
acceptabilityस्वीकार्यता (स्त्री.)
acceptanceस्वीकार (पु.), स्वीकृति (स्त्री.)
accessoryउपसाधन (न.) apparatus
accessory materialसहायक सामग्री, सहायक साहित्य
accessory spaceअतिरिक्त पैस
accidentalआकस्मित, यदृच्छाप्राप्त
accidental errorआकस्मित त्रुटि, आकस्मित चूक
accidental sample१ आकस्मित नमुना २ आकस्मित प्रतिदर्श
accommodation१ जागा (स्त्री.) २ जागेची सोय (स्त्री.)
accomplishmentसंपादन (न.)
accomplishment quotient१ संपादन अंक, संपादन गुणांक २ संपादन लुब्धि (also achievement quotient)
accountancyलेखाशास्त्र (न.)
accrediation१ स्वीकार (पु.), स्वीकारण (न.), स्वीकृति (स्त्री.) २ श्रेय (न.)
accredit१ स्वीकारणे २ श्रेय देणे
accrediting agency१ स्वीकरण संस्था २ स्वीकरण घटक ३ स्वीकरण एजन्सी
accrediting associationस्वीकरण संघ, स्वीकरण मंडल
accrediting procedureस्वीकरण कार्यपद्धति
accuracy१ अचूकता (स्त्री.), अचूकपणा (पु.) २ परिशुद्धता (स्त्री.)
accuracy scoreअचूकता प्राप्तांक
accuracy testअचूकता कसोटी, अचूकता चाचणी
achievementसंपादन (न.), उपलब्धि (स्त्री.)
achievement batteryसंपादन कसोटी समूह, संपादन चाचणी समूह
achievement markसंपादन चिन्ह
achievement quotient accomplishment quotient
achievement ratioसंपादन गुणोत्तर
achievement recordसंपादन अभिलेख
achievement scale१ संपादन मान २ संपादन श्रेणी
achievement scoreसंपादन प्राप्तांक
achievement standardसंपादन प्रमाणक
achievement testसंपादन कसोटी, संपादन चाचणी
acousticsवैज्ञानिक ध्वनिविचार (पु.), ध्वनि विज्ञान (न.), ध्वनिकी (स्त्री.)
acquiredसंपादित, अर्जित, उपार्जित
acquired character१ संपादित गुण,उपार्जित गुण २ संपादित चारित्र्य, अर्जित चारित्र्य ३ संपादित शील, अर्जित शील
acquired characteristic१ संपादित लक्षण २ संपादित गुणविशेष
acquired reactionसंपादित प्रतिक्रिया, अर्जित प्रतिक्रिया
acquired reflexसंपादित प्रतिक्षेप, अर्जित प्रतिक्षेप
acquired responseसंपादित प्रतिसाद, अर्जित प्रतिसाद
acrophobiaउत्तुंगता भीति (स्त्री.)
act१ कृत्य (न.), कृति (स्त्री.) २ क्रिया (स्त्री.), कार्य (न.) ३ (in drama) अंक (पु.) ४ Law अधिनियम (पु.)
act of thoughtचिंतन क्रिया
action१ कृति (स्त्री.) २ क्रिया (स्त्री.) ३ कार्यवाही (स्त्री.) ४ कारवाई (स्त्री.)
action projectकृति प्रकल्प
action research१ कृति संशोधन २ क्रिया संशोधन
active१ जागृत २ क्रियाशील, उपयोजित, कार्यान्वित
active imageजागृत प्रतिमा
active vocabularyक्रियाशील शब्दसंग्रह, उपयोजित शब्दसंग्रह, कार्यान्वित शब्दसंग्रह (also recall vocabulary or reproduction vocabulary)
activitiesकार्यक्रम (पु.), उपक्रम (पु.) cocurricular activities अभ्यासानुवर्ती कार्यक्रम,अभ्यासानुवर्ती उपक्रम, अभ्यासानुसारी कार्यक्रम, अभ्यासानुसारी उपक्रम developmental activities विकासात्मक कार्यक्रम,विकासात्मक उपक्रम extraclass activities कक्षातिरिक्त
activity१ क्रिया (स्त्री.), कृति (स्त्री.) २ कार्यक्रम (पु.), उपक्रम (पु.) campus activity प्रांगण उपक्रम, परिसर उपक्रम community activity सामूहिक क्रिया co-operative activity सहकारी क्रिया culminating activity चरम क्रिया curricular activity अभ्यासविषयक
activity analysisक्रिया विश्लेषण
activity centredकृतिकेंद्रित
activity concept१ क्रिया सामान्य बोध २ क्रिया संकल्पना
activity curriculumक्रियात्मक अभ्यासक्रम, कृतियुक्त अभ्यासक्रम
activity methodकृतिपद्धति (स्त्री.)
activity movementकृतिशील विचारप्रणाली कृतिनिष्ठ विचारप्रणाली
activity school१ क्रियाप्रधान विद्यालय २ कृतिनिष्ठ विचारप्रवाह, कृतिशील विचारप्रवाह
adaptabilityअनुकूलनशीलता (स्त्री.)
adaptationअनुकूलन (न.), अभ्यनुकूलन (न.) biological adaptation जैविक अनुकूलन, जीवशास्त्रीय अनुकूलन social adaptation सामाजिक अनुकूलन
adaptation of instructionअध्यापन अनुकूलन
adapted physical educationअभ्यनुकूलित शारीरिक शिक्षण
adaptive behaviousअभ्यनुकूल्य वर्तन
adaptive procedureअभ्यनुकूल्य कार्यपद्धति
addition factsबेरजेचे आडाखे (पु.अ.व.)
addition methodसंकलन पद्धती
additional aidअतिरिक्त साहाय्य
adequacy१ परिपूर्णता (स्त्री.) २ पर्याप्तता (स्त्री.)
adequate sample१ पर्याप्त प्रतिचय २ पर्याप्त प्रतिदर्श
adjusted individualसमायोजित व्यक्ति
adjustive behaviourसमायोजी वर्तन
adjustment inventoryसमायोजन शोधिका
adjustment to individual differencesव्यक्तिभेद समायोजन
administrabilityनिर्वाह्यता (स्त्री.), निर्वहणक्षमता (स्त्री.)
administrationप्रशासन (न.)
administration of suppliesपुरवठा प्रशासन
administration of teachingअध्यापन प्रशासन
administrationalप्रशासकीय
administrativeप्रशासकीय, प्रशासनिक
administrative adjustment१ प्रशासनिक सुविधा २ प्रशासनिक समायोजन
administrative blockप्रशासकीय विभाग
administrative certificateप्रशासकीय प्रमाणपत्र
administrative committeeप्रशासकीय समिति
administrative controlप्रशासकीय नियंत्रण
administrative councilप्रशासकीय परिषद
administrative effectivenessप्रशासकीय परिणामकारकता
administrative formप्रशासकीय तक्ता
administrative internshipप्रशासकीय उमेदवारी
administrative machineryप्रशासकीय यंत्रणा
administrative officeप्रशासकीय कार्यालय
administrative policyप्रशासकीय धोरण
administrative techniqueप्रशासकीय तंत्र
administrative unitप्रशासकीय घटक
admission policyप्रवेश धोरण
admission requirementsप्रवेशपूर्व अपेक्षा (स्त्री.अ.व.)
adolescenceकुमारावस्था (स्त्री.), पौगंडावस्था (स्त्री.), किशोरावस्था (स्त्री.)
adolescent needs approachकुमाराकांक्षा उपागम
adolescent psychologyकुमार मानसशास्त्र, पौगंड मानसशास्त्र, किशोर मानसशास्त्र
adolescent spurtकुमारसुलभ उद्रेक
adult educationप्रौढ शिक्षण
adult education by public libraryसार्वजनिक ग्रंथालयाद्वारा प्रौढ शिक्षण
adult education departmentप्रौढ शिक्षण विभाग
adult eduction broadcastingप्रौढ शिक्षण ध्वनिक्षेपण
adult guidanceप्रौढ मार्गदर्शन
adult interest activitiesप्रौढ अभिरुचि उपक्रम
adult reading vocabularyप्रौढ वाचन शब्दसंग्रह
adult vocational educationप्रौढ व्यावसायिक शिक्षण
adult writing vocabularyप्रौढ लेखन शब्दसंग्रह
adulthoodप्रौढावस्था (स्त्री.)
advance study centreप्रगत अभ्यास केंद्र
advanced courseप्रगत पाठ्यक्रम
advanced military courseप्रगत सैनिकी पाठ्यक्रम
advanced standingसुप्रतिष्ठा (स्त्री.)
advancementप्रगति (स्त्री.), उन्नति (स्त्री.) horizontal advancement समस्तर प्रगति vertical advancement ऊर्ध्वाएन्नति
advertise१ जाहिरात करणे २ जाहिरात देणे
advertising artजाहिरात कला
advisementमंत्रणा (स्त्री.)
adviserसल्लागार (सा.) personal adviser स्वीय सल्लागार remedial adviser उपचार सल्लागार vocational adviser व्यावसायिक सल्लागार (also advisor)
advisory programmeमार्गदर्शनपर कार्यक्रम
aeronauticsविमानविद्या (स्त्री.)
aestheticसौंदर्यबोध-, सौंदर्यबोधी, सौंदर्यसमीक्षक-
aesthetic appreciationसौंदर्यसमीक्षक रसग्रहण
aesthetic educationसौंदर्यबोध शिक्षण
aesthetic expressionसौंदर्यबोध आविष्कार
aesthetic growthसौंदर्यबोध वृद्धि
aesthetic judgementसौंदर्यबोध निर्णय
aesthetic perceptionसौंदर्यबोधी प्रत्यक्ष ज्ञान
aestheticsसौंदर्यशास्त्र (न.)
affectभाववृत्ति (स्त्री.), भावुकता (स्त्री.)
affection१ स्नेह (पु.), प्रेम (न.), ममता (स्त्री.) २ भावात्मकता (स्त्री.)
affective domainभावात्मक क्षेत्र
affective psychosisभावात्मक मनोविकृति
affective scoreभावावृत्ति प्राप्तांक
affective toneप्रारंभिक भावसमायोजन
afferent nerveअभिवाही चेता
afterquestionअनुप्रश्न (पु.)
age१ वय (न.) २ युग (न.)(as in machine age यंत्रयुग) achievement age संपादन वय anatomical age शारीर वय attainment age अधिगमात्मक वय chronological age कालक्रमिक वय, कालिक वय, जन्म वय educational age शैक्षणिक वय height age तुंगता वय mental age मानसिक वय
age at grade normइयत्ता वय प्रमाणक
age differenceवयोभेद (पु.)
age normवय प्रमाणक, वयाचे प्रमाणक, वयोगट प्रमाणक
age-at-grade scoreइयत्ता वय प्राप्तांक
age-behaviour normवयोगट वर्तन प्रमाणक
age-grade tableवय इयत्ता कोष्टक
age-limitवयोमर्यादा (स्त्री.)
agency१ संस्था (स्त्री.) २ एजन्सी (स्त्री.), अभिकरण (न.) ३ माध्यम (न.) (as in informal agencies of education शिक्षणाची अनौपचारिक माध्यमे)
agent१ अभिकर्ता (पु.), एजंट (सा.) २ माध्यम (न.) ३ कारक (न.)
agnosiaप्रत्यक्षज्ञान अक्षमता (स्त्री.)
agreementकरार (पु.), सहमति (स्त्री.)
agricultural educationकृषि शिक्षण, शेती शिक्षण
agricultureकृषि (स्त्री.)
aid१ साहित्य (न.), साधन (न.) २ अनुदान (न.) ३ साहाय्य (न.) educational aid शैक्षणिक साहित्य, शैक्षणिक साधन instructional aid अध्यापन साहित्य, अध्यापन साधन एsensory aid एंद्रिय साहित्य, एंद्रिय साधन apparatus
aimध्येय (न.) cultural aim सांस्कृतिक ध्येय individual aim वैयक्तिक ध्येय, व्यक्तिनिष्ठ ध्येय reading aim reading objective वाचन उद्देश, वाचनाचे उद्दिष्ट social aim सामाजिक ध्येय socioloical aim समाजशास्त्रीय ध्येय utilitarian aim उपयुक्ततावादी ध्येय ends
alertnessदक्षता (स्त्री.)
alertness testदक्षता कसोटी, दक्षता चाचणी
algebric methodबैजिक पद्धति
algebric valueबैजिक मूल्य
allegianceनिष्ठा (स्त्री.)
allergic childऍलर्जी बालक
alleyवीथि (स्त्री.), आळी (स्त्री.)
allied tradesसंबद्ध व्यवसाय (पु.अ.व.)
allotmentनियत वाटप (न.), नियत विभाजन (न.)
alphabetमूळाक्षरे (न.अ.व.), वर्णमाला (स्त्री.)
alphabet methodमूळाक्षर पद्धति, वर्णामाला पद्धति (also ABC method)
alphabet wheelवर्णचक्र (न.)
alter egoबहिश्चर आत्मा (पु.), अपर-स्व (पु.) (pl. alter egos)
alternate formsपर्यायी नमुने (पु.अ.व.)
alternate-form reliabilityपर्यायी-नमुना विश्वासार्हता
alternate-response itemद्विपर्यायी प्रश्न, वैकल्पिक-उत्तर प्रश्न
alternate-response testवैकल्पिक-उत्तर कसोटी, वैकल्पिक-उत्तर चाचणी
alternation of gradesकक्षा प्रत्यावर्तन
alternation of studiesअभ्यास प्रत्यावर्तन
alternation of subjectsपाठ्यविषय प्रत्यावर्तन
alternative१ विकल्प (पु.) २ पर्याय (पु.)
alternative१ वैकल्पिक २ पर्यायी
alternative test१ वैकल्पिक कसोटी, वैकल्पिक चाचणी २ पर्यायी कसोटी, पर्यायी चाचणी
aluminium screenअल्युमिनिअम पट
alumnaस्नातिका (स्त्री.) (pl. alumnae)
alumnusस्नातक (पु.) (pl. alumni)
ambidexterityसव्यसाचित्व (न.) (ambidextrality)
ambiguityसंदिग्धता (स्त्री.)
ambiguous figureसंदिग्ध आकृति
anagramवर्णविपर्यास (पु.)
analogyसाम्य (न.), साधम्र्य (न.), सादृश्य (न.)
analogy testसादृश्य कसोटी, सादृश्य चाचणी
analysisविश्लेषण (न.), पृथक्करण (न.) अभ्यसन (न.) (as in profile analysis प्राप्तांकमाला अभ्यसन ) activity analysis क्रिया विश्लेषण content analysis पाठ्यवस्तु विश्लेषण factor analysis घटक विश्लेषण item analysis १ प्रश्न विश्लेषण, प्रश्नवार घटक पृथक्करण २ एकांश
analyticविश्लेषणात्मक, विश्लेषक (analytical)
analytical methodविश्लेषणात्मक पद्धति
analytical studyविश्लेषणात्मक अध्ययन
analytical testविश्लेषणात्मक कसोटी, विश्लेषणात्मक चाचणी
anatomyशरीरशास्त्र (न.), शरीररचनाशास्त्र (न.)
ancillary grantसाहाय्यभूत अनुदान
ancillary statisticsसहायक आकडेवारी
anecdoal recordघटना अभिलेख, प्रासंगिक नोंद, घटनावृत्त (न.)
anecdotal behaviour journalप्रासंगिक वर्तन नोंदवही
anecdotal methodघटनाभिलेख पद्धति
annual contractवार्षिक करार
annuityवार्षिकी (स्त्री.), वर्षासन (न.)
answer bookउत्तर पत्रिका (स्त्री.)
answer sheetउत्तर पत्र (न.)
anthropogeographyमानवजातिभूगोल (पु.)
anthropologyमानवशास्त्र (न.)
anthropometryमानवमिति (स्त्री.)
antisocialसमाजविघातक, समाजविरोधी
antonymविरुद्धार्थी शब्द (पु.)
antonym testविरुद्धार्थी कसोटी, विरुद्धार्थी चाचणी
aphemiaकंठाघात (पु.), वाक्प्रेरणाघात (पु.)
apopathetic behaviourदिखाऊ वर्तन, नाटकी वर्तन
apparatusउपकरण संच (पु.), उपकरणे (न.अ.व.) (as in gymnastic apparatus कसरतीची उपकरणे) accessory उपसाधन aid साहित्य, साधन appliance उपयंत्र contrivance यंत्रक device साधन gadget कळयंत्र implement अवजार instrument उपकरण material सामग्री, साहित्य tool हत्यार
apparent errorआभासी त्रुटि
appealप्रार्थना (स्त्री.), अपील (न.)
appercepive massअभिबोध पुंज
appetitive powerतृष्णा (स्त्री.)
applianceउपयंत्र (न.) apparatus
application१ अर्ज (पु.) २ उपयोजन (न.)
application blank for admissionप्रवेश नमुना पत्र, प्रवेश नमुना अर्ज
application levelउपयोजन स्तर, उपयोजन पातळी
application of mindमनोपयोजन (न.), मन लावणे (न.)
applied artउपयोजित कला (स्त्री.अ.व.)
applied geometryउपयोजित भूमिति
applied mathematicsउपयोजित गणितशास्त्र
applied musicउपयोजित संगीत
appointive boardनियुक्त मंडळ
appointmentनियुक्ति (स्त्री.)
appraisalमूल्यन (न.), मूल्यनिर्धारण (न.)
appreciationरसग्रहण (न.), रसास्वाद (पु.), गुणग्रहण (न.) aesthetic appreciation सौंदर्यसमीक्षा रसग्रहण art appreciation कलासमीक्षक रसग्रहण, कला गुणग्रहण literacy appreciation वाड्मयीन रसग्रहण
appreciative artरसग्रहण कला
apprehensionबोध (पु.), आकलन (न.)
apprehension-span testबोधावधि कसोटी, बोधावधि चाचणी
apprenticeशिक्षु (पु.), उमेदवार (सा.)
apprentice schoolशिक्षु शाळा
apprentice teacherशिक्षु शिक्षक
apprentice trainingउमेदवार प्रशिक्षण
apprenticeshipशिक्षुता (स्त्री.), उमेदवारी (स्त्री.)
apprenticeship educationशिक्षुता शिक्षण
appriseमूल्यन करणे, मूल्यनिर्धारण करणे
approach१ उपागम (पु.) २ अध्यापन पद्धति (स्त्री.) ३ भाषाध्ययन पद्धति (स्त्री.) (as in formal approach औपचारिक भाषाध्ययन पद्धति) ४ दृष्टिकोन (पु.) drill approach संथा उपागम experience approach अनुभूति उपागम
appropriationविनियोग (पु.), विनियोजन (न.)
appropriation accountविनियोग लेखा
appropriational budgetविनियोग अर्थसंकल्प
approximate dataस्थूल दत्तसामग्री, स्थूल आधारसामग्री,
approximationसंनिकटन (न.), अदमास (पु.)
aptitude१ अभियोग्यता (स्त्री.) २ अभिवृत्ति (स्त्री.) academic aptitude १ विद्याविषयक अभियोग्यता २ विद्याविषयक अभिवृत्ति educational aptitude शैक्षणिक अभियोग्यता learning aptitudeअध्ययन अभियोग्यता mechanical aptitude यांत्रिकी अभियोग्यता reading aptitude वाचन
aptitude testअभियोग्यता कसोटी, अभियोग्यता चाचणी
arbitrary originस्वेच्छित मूलबिंदु
archaeologyपुरातत्त्वशास्त्र (न.)
architectवास्तुशिल्पी (सा.)
architectureवास्तुशास्त्र (न.)
area१ क्षेत्र (न.) २ क्षेत्रफळ (न.)
area of living curriculumजीवनक्षेत्रानुसारी अभ्यासक्रम
arithmeticअंकगणित (न.) functional arithmetic १ फलीय अंकगणित २ कार्यात्मक अंकगणित mechanical arithmetic यांत्रिकी अंकगणित traditional arithmetic परंपरागत अंकगणित vocational arithmetic व्यावसायिक अंकगणित
arithmetic meanगणित माध्य, गणित सरासरी
arithmetic progressionसमांतर श्रेढी, गणित श्रेढी
arithmetic scaleअंकगणितीय मापनी
Army Alpha testआर्मी-आल्फा कसोटी, आर्मी-आल्फा चाचणी
Army Beta testआर्मी-बीटा कसोटी, आर्मी-बीटा चाचणी
arrestस्थगन (न.) (as in age of arrest स्थगन वय)
arrested developmentअवरुद्ध विकास
artकौशल्य (न.), कला (स्त्री.) plastic art सुघटन कला, प्रतिमानाश्रयी कला
art appreciationकलासमीक्षक रसग्रहण, कला गुणग्रहण
art appreciation testकला गुणग्रहण कसोटी, कला गुणग्रहण चाचणी
art collegeकला महाविद्यालय, वाड्.मय महाविद्यालय,
art expresssionकला अभिव्यक्ति, कला आविष्कार
art materialकला सामग्री, कला साहित्य
art-aptitude testकला अभियोग्यता कसोटी, कला अभियोग्यता चाचणी
articulated curriculumसुसंघटित अभ्यासक्रम
articulation१ परिसंबंध (पु.) २ उच्चारण (न.)
articulation testउच्चारण कसोटी, उच्चारण चाचणी
articulatory defectउच्चारण दोष
artificial lightingकृत्रिम प्रकाशव्यवस्था
artistic abilityकलाविषयक क्षमता
asocialअ-सामाजिक, समाजविन्मुख
asocial childसमाजविन्मुख बालक
assetsमत्ता (स्त्री.), मालमत्ता (स्त्री.), संपत्ति (स्त्री.)
assignmentस्वाध्याय (पु.) teacher assignment शिक्षकदत्त स्वाध्याय unit assignment घटक स्वाध्याय written assignment लेखी स्वाध्याय
assignment cardsस्वाध्याय पत्रिका (स्त्री.अ.व.)
assimilationआत्मीकरण (न.), स्वांगीकरण (न.)
assimilative readingस्वांगीकारक वाचन
associate degreeसहयोगी उपाधी
association१ संघ (पु.), मंडल (न.), संस्था (स्त्री.) २ साहचर्य (न.)
association by contiguityसानिध्यजन्य साहचर्य
association generalisationसाहचर्यात्मक सामान्यीकरण
association methodसाहचर्य पद्धति
association of ideasकल्पना साहचर्य
association psychologyसाहचर्याधिष्ठित मानसशास्त्र
association testसाहचर्य कसोटी, साहचर्य चाचणी
association theory of learningसाहचर्यवादी अध्ययन सिद्धांत
associationismसाहचर्यवाद (पु.)
associativeसहचारी, सहयोगी
associative inhibitionसहचारी अवरोध, सहचारी प्रतिरोध
associative learningसहयोगी अध्ययन
associative playसहचारी क्रीडन
associative transferसाहचर्यात्मक बदल
assumed meanगृहीत मध्यमान
assumptionगृहीतक (न.) गृहीतकल्पना (स्त्री.)
astronomyखगोलशास्त्र (न.)
athleticक्रीडाविषयक, मैदानी
athletic abilityक्रीडाविषयक क्षमता
athletic coachमैदानी व्यायाम शिक्षक
athletic committeeमैदानी व्यायाम समिति
athletic councilमैदानी व्यायाम परिषद
athletic indexमैदानी स्पर्धा सूचकांक
athletic programmeमैदानी खेळांचा कार्यक्रम
athletic trainingमल्लविद्या प्रशिक्षण
athletics१ मैदानी व्यायाम (पु.अ.व.), मैदानी खेळांच्या स्पर्धा (स्त्री.अ.व.), मैदानी खेळ (पु.अ.व.) २ मल्लविद्या (स्त्री.)
attainment ageअधिगमात्मक वय
attainment quotientअधिगम गुणांक
attainment ratio१ अधिगम गुणोत्तर २ अधिगम अनुपात
attendanceउपस्थिति (स्त्री.), हजेरी (स्त्री.)
attendance recordउपस्थिति नोंदपत्रक
attention chartअवधान तक्ता
attention-span testअवधान कक्षा कसोटी, अवधान कक्षा चाचणी, अवधान परिसीमा कसोटी, अवधान परिसीमा चाचणी
attitude१ अभिवृत्ति (स्त्री.) २ वृत्तिनिर्धारण (न.) complex attitude संमिश्र अभिवृत्ति, संकुल अभिवृत्ति emotionalised attitude भावानुकूलित अभिवृत्ति scientific attitude शास्त्रीय अभिवृत्ति sentiment
attitude objectअभिवृत्ति विषय
attitude questionnaireवृत्तनिर्धारण प्रश्नमालिका, वृत्तनिर्धारण प्रश्नावली
attitude scale१ अभिवृत्ति श्रेणी २ अभिवृत्ति मापनी ३ अभिवृत्ति गुणश्रेणी
attitude scoreअभिवृत्ति प्राप्तांक
attitude testअभिवृत्ति कसोटी, अभिवृत्ति चाचणी
attributeअंगभूत गुण (पु.)
atypical behaviourअवर्ग्य वर्तन
audible frequency rangeश्रव्य वारंवारता परिक्षेत्र
audienceश्रोतृवर्ग (पु.), श्रोतृवृंद (पु.), श्रोतृगण (पु.)
audience situationश्रवण प्रसंग
audiometerश्रव्यतामापी (पु.)
audiovisual aidsदृकश्रवण साधने (न.अ.व.)
audiovisual instructionदृकश्रवण शिक्षण
audiovisual libraryदृकश्रवण ग्रंथालय
audiovisual servicesदृकश्रवण सेवा (स्त्री.अ.व.)
auditलेखापरीक्षा (स्त्री.)
auditionआवाजपरीक्षा (स्त्री.)
auditory comprehensionश्रुत आकलन
auditory imageश्राव्य प्रतिमा, श्रवण प्रतिमा, श्रुति प्रतिमा
auditory imageryश्राव्य प्रतिमावली
auditory memoryश्राव्य स्मृति
auditory memory spanश्राव्य स्मृति परिसीमा
auditory perceptionश्राव्य अवबोध, श्रवण अवबोध
auditory readinessश्राव्य सज्जता
auditory sensation areaश्रवण संवेदना क्षेत्र
auditory spanश्राव्य कक्षा
auditory teaching aidश्रवणाध्यापन साहित्य
auditory testश्रुति कसोटी, श्रुति चाचणी
auditory trainingश्रुति प्रशिक्षण
authority१ प्राधिकार (पु.) २ प्राधिकारी (सा.)
autistic personalityस्वलीन व्यक्तिमत्व
automatic promotionसहज पदोन्नति
automatismस्वयंचलत्व (न.)
autonomyस्वायत्तता (स्त्री.)
average१ सर्वसाधारण २ सामान्य (as in average ability group सामान्य योग्यतेचा गट) guessed average कल्पित सरासरी modal average बाहुलकीय सरासरी
average abilityसर्वसाधारण क्षमता
average childसर्वसाधारण बालक
average errorसरासरी त्रुटि
average mark average score
average membershipसरासरी सदस्यसंख्या
average rangeसरासरी परिक्षेत्र
average rankसरासरी गुणानुक्रम
average scoreसरासरी प्राप्तांक (also average mark)
average-ability groupसामान्य योग्यतेचा गट
aversionविरुचि (स्त्री.), घृणा (स्त्री.)
avocational interestव्यवसायबाह्य रुचि
baby biographyबालविकास दर्शिका
backgroundपार्श्वभूमि (स्त्री.)
background musicपार्श्वसंगीत (न.)
backward childमंदबुद्धि बालक, मागास बालक
backward pupilमागास छात्र
barring of teacherशिक्षकाचे सेवावरण
basal readerवाचनपुस्तक (न.)
basicमूलभूत, मूलगामी, मूळ-
basic educationमूलोद्योगी शिक्षण, जीवन शिक्षण
basic needsमूलभूत गरजा (स्त्री.अ.व.)
basic salaryमूळ वेतन, मूळ पगार
basic skillsमूलभूत कौशल्ये (न.अ.व.), मूलभूत नैपुण्ये (न.अ.व.)
basic vocabularyमूलभूत शब्दसंग्रह
basic word listमूल शब्दसूची
batteryसमूह (पु.), संच (पु.)
battery of testsकसोटी समूह, कसोटी संच, चाचणी समूह, चाचणी संच
behaviourवर्तन (न.) adaptive behaviour अभ्यनुकूल्य वर्तन adjustive behaviour समायोजी वर्तन apopathetic behaviour दिखाऊ वर्तन, नाटकी वर्तन atypical behaviour अवर्ग्य वर्तन collective behaviour सामूहिक वर्तन compulsory behaviour सक्तीचे वर्तन dominative behaviour
behaviour changeवर्तन परिवर्तन, वर्तन बदल
behaviour developmentवर्तन विकास
behaviour devitionवर्तन विचलन
behaviour journalवर्तन दैनंदिनी
behaviour normवर्तन प्रमाणक
behaviour normवर्तन प्रमाणक
behaviour problemवर्तनसमस्या (स्त्री.)
behaviour problem childवर्तनसमस्या बालक
behaviour ratingवर्तन निर्धारण
behaviour reocrdवर्तन नोंद
behaviour trait१ वर्तन विशेष लक्षण २ वर्तन विशेषक
behaviourismवर्तनवाद (पु.)
bellघंटा (स्त्री.), घंटी (स्त्री.)
bell-shaped curveघंटाकृति वक्र
beneficiary studentहिताधिकारी छात्र
best-answer itemउत्कृष्ट-पर्यायी प्रश्न, उत्तम-उत्तर प्रश्न
best-answer testउत्तम-उत्तर कसोटी, उत्तम-उत्तर चाचणी
best-reason itemउत्तम-कारण प्रश्न
best-reason testउत्तम-कारण कसोटी, उत्तम-कारण चाचणी
bias१ पूर्वग्रह (पु.) २ अभिनति (स्त्री.)
biased sample१ अभिनत प्रतिचय २ अभिनत प्रतिदर्श
biased samplingअभिनत प्रतिचयन
bibliography१ ग्रंथसूची (स्त्री.) २ संदर्भ ग्रंथसूची (स्त्री.) ३ ग्रंथवर्णनशास्त्र (न.)
bilingual schoolद्विभाषिक शाळा
bilingualismद्विभाषिकता (स्त्री.)
bimodal curveद्विशिखरी वक्र
bimodal distributionद्विबहुलक विस्तरण, द्विबहुलक वितरण
Binet-Simon scaleबिने-सायमन मापनी
binocular visionद्विनेत्री दृष्टी
biochemistryजीवरसायनशास्त्र (न.)
biographical methodचरित्रात्मक पद्धति
biokineticsजीवगतिकी (स्त्री.)
biological adaptationजैविक अनुकूलन, जीवशास्त्रीय अनुकूलन
biological dataजैविक आधारसामग्री, जैविक दत्तसामग्री
biological necessitiesजैविक आवश्यकता (स्त्री.अ.व.)
biological needsजैविक गरजा (स्त्री.अ.व.)
biological utilityजैविक उपयोगिता, जैविक उपयुक्तता
biometricsजीवमिति (स्त्री.)
blank१ रिकामी जागा (स्त्री.) २ प्रपत्र (न.)
blendसंमिश्रण करणे, संमिश्रण होणे, मिसळणे
blind alleyरुद्ध वीथि, बंद आळी
block१ कार्यसमूह (पु.) २ गट (पु.) ३ ठोकळा (पु.) ४ पेटी (स्त्री.) (as in hollow building blocks रचना पेट्या) ५ अवरोध (पु.) (as in psychological block मानसशास्त्रीय अवरोध)
block१ ठोक (as in block grant ठोक अनुदान) २ स्थूल (as in block marking स्थूल गुणदान) ३ स्तंभ- (as in block diagram स्तंभ आलेख) ४ जोड-, दीर्घ (as in block time जोडतास, दीर्घतास) ५ सलग (as in block teaching सलग अध्यापन)
block aeaठेआकळ्यांची रचना
block building testठेआकळ्यांची रचना कसोटी, ठेआकळ्यांची रचना चाचणी (block design test)
block markingस्थूल गुणदान
block plan of student teachingछात्राध्यपकांसाठी खंडश अध्यापन योजना, प्रशिक्षणार्थी शिक्षकांसाठी खंडश अध्यापन योजना,
block progression methodखंडश प्रगमशील अध्ययन क्रम,
block teachingसलग अध्यापन
block timeजोडतास (पु.), दीर्घतास (पु.)
blockingअवरोध (पु.) emotional blocking भावना अवरोध mental blocking मानसिक अवरोध
blue laws१ शासनप्रणीत निर्बंध (पु.अ.व.) २ चालकनिहित निर्बंध (पु.अ.व.)
board१ मंडळ (न.) २ फलक (पु.) ३ फळा (पु.), फलक (पु.) bulletin board वार्ताफलक flannel board फ्लॅनेल फलक glass board काच फलक magnetic board चुंबक फलक notice board सूचना फलक pegboard खुंटीफलक roller board गुंडाळी फलक, गुंडाळी फळा एsliding board सरकफलक, सरकफळा
board liabilityमंडळ दायित्व, मंडळ जिम्मेदारी
board of directorsसंचालक मंडळ
board of educationशिक्षण मंडळ
board of examinersपरीक्षक मंडळ
board of studiesअभ्यास मंडळ
board of trusteesविश्वस्त मंडळ
boarding motherवसतिगृह माता
boarding school residential school
body१ अंग (न.) २ उपांग (न.)
bond१ बंधपत्र (न.), खत (न.) २ दुवा (पु.)
bonusअधिलाभांश (पु.), बोनस (पु.)
book१ पुस्तक (न.) २ पुस्तिका (स्त्री.) (as in work-book व्यवसाय पुस्तिका) ३ वही (स्त्री.) (as in exercise book अभ्यासवही) ४ नोंदवही (स्त्री.) (as in career book व्यवसाय नोंदवही) ५ पत्रक (न.) (as in progress book प्रगतिपत्रक)
book learningपुस्तकी ज्ञान
book mobile mobile library
book-bankपुस्तक-पेढी (स्त्री.)
book-keepingलेखापालन (न.), पुस्तपालन (न.)
bookbindingपुस्तबांधणी (स्त्री.)
booster clubप्रोत्साहक मंडळ
booth(भाषा प्रयोगशाळेतील विद्यार्थ्यांचा) आसनकक्ष (पु.)
borderline caseसीमारेषेवरील व्यक्ति
borderline defectiveसीमास्पर्शी सव्यंग, अनिश्चित सव्यंग, सीमारेषेवरील सव्यंग
borrowingकर्ज उभारणी (स्त्री.)
brailleबेल लिपि (स्त्री.), अंधांची लिपि (स्त्री.)
breadth of curriculumअभ्यासक्रम व्याप्ति
breveचिन्ह (न.), बीव्ह चिन्ह (न.)
brightnessतीव्रबुद्धि (स्त्री.), (as in index of brightness तीव्रबुद्धि सूचकांक)
broad-fields curriculumविस्तीर्ण क्षेत्र अभ्यासक्रम
broadcastध्वनिक्षेपण (न.), प्रसारण (न.) (as in mock broadcast अभिरूप प्रसारण)
broadcast-lesson guideध्वनिक्षेपण पाठ मार्गदर्शिका
browsing roomस्फुट वाचनकक्ष
building१ इमारत (स्त्री.) २ भवन (न.) (as in academic building विद्याभवन) ३ वास्तु (स्त्री.) ४ रचना (स्त्री.) (as in block building ठोकळ्यांची रचना) ५ बांधकाम (न.)
building codeवास्तुसंहिता (स्त्री.)
building specificationsवास्तुविषयक मोजमापे व शर्ती (स्त्री.अ.व.)
bulletin boardवार्ताफलक (पु.)
bureau१ केंद्र (न.) २ मंडळ (न.) (as in appointment bureau नियुक्ति मंडळ)
businessव्यवसाय (पु.), धंदा (पु.)
business administrationव्यवसाय प्रशासन
business educationधंदेशिक्षण (न.), व्यवसाय शिक्षण
business managementव्यवसाय व्यवस्थापन
business mathematicsव्यावसायिक गणित
buzz groupगुंजन गट, गुंजन समूह
calculating machineगणना यंत्र, गणन यंत्र
calligraphyअक्षरलेखनकला (स्त्री.)
camp craftशिबिर संयोजन प्रशिक्षण
camping educationशिबिर शिक्षण
campusप्रांगण (न.), परिसर (पु.)
campus activityप्रांगण उपक्रम, परिसर उपक्रम
canalisationप्रणालीकरण (न.)
canonनिरपेक्ष, नियम (पु.)
capabilityकर्तृत्व परमसीमा (स्त्री.)
capacity१ शक्यता (स्त्री.), कुवत (स्त्री.) २ धारकता (स्त्री.) ३ परिसीमा (स्त्री.) ४ क्षमता (स्त्री.) (as in intake capacity प्रवेशक्षमता) intelligence capacity बौद्धिक कुवत, बौद्धिक शक्यता learning capacity १ अध्ययन कुवत, अध्ययन शक्यता २ अध्ययन धारकता mental
card१ कार्ड (न.) २ पत्रक (न.), पत्रिका (स्त्री.) ३ पट्टिका (स्त्री.)
cardinal scale१ संख्यावाचक श्रेणी २ संख्यावाचक मापनी
careसंगोपन (न.) (as in child care बाल संगोपन)
career१ व्यवसाय (पु.) २ जीविका (स्त्री.)
career bookव्यवसाय नोंदवही
career chartव्यवसायदर्शक तक्ता
career conferenceव्यवसाय परिषद
career exhibitionव्यवसाय प्रदर्शन
career literatureव्यवसाय साहित्य
career master१ व्यवसाय मार्गदर्शक २ जीविका मार्गदर्शक
career talkव्यवसायविषयक भाषण
case१ प्रस्तुत व्यक्ति (स्त्री.) २ प्रस्तुत कुटुंब (न.) ३ प्रस्तुत विषय (पु.)
case conferenceव्यक्तिविषयक मंत्रणा
case historyव्यक्तिवृत्त (न.)
case methodव्यक्तिवृत्त पद्धति
case problemव्यक्ति समस्या
case studyव्यक्तिवृत्त अभ्यास
casual studentप्रासंगिक विद्यार्थी, नैमित्तिक विद्यार्थी
catharsisभावविरेचन (न.), कॅथार्सिस (न.)
cell१ कक्ष (पु.) २ पेशी (स्त्री.)
central examination unitकेंद्रीय परीक्षा शाखा
central libraryमध्यवर्ती ग्रंथालय
central tendencyकेंद्रीय प्रवृत्ति
centralisationकेंद्रीकरण (न.)
centre for continuation studyउत्तर पाठ्यक्रम अध्ययन केंद्र
centre of populationलोकसंख्या केंद्र
ceramicसेरॅमिक (न.), मृत्तिकाशिल्प (न.)
certificateप्रमाणपत्र (न.)
certified schoolबालगुन्हेगारांची शाळा
chair१ पीठ (न.) २ अध्यासन (न.) ३ आचार्यपद (न.)
chance elementयदृच्छासंभव (पु.)
changeबदल (पु.), परिवर्तन (न.)
character१ चारित्र्य (न.) २ शील (न.) ३ गुण (पु.)
character analysisचारित्र्य विश्लेषण
character formationशीलसंवर्धन (न.)
character testचारित्र्य कसोटी, चारित्र्य चाचणी
characteristic१ लक्षण (न.), वैशिष्ट्य (न.) २ गुणविशेष (पु.), गुणधर्म (पु.)
charge१ प्रभार (पु.) २ दोषारोप (पु.) ३ (usu. in pl.) खर्च (पु.)
charitable trustधर्मादाय न्यास
chart१ तक्ता (पु.) २ आलेख (पु.) (as in vertical bar chart स्तंभ आलेख) career chart व्यवसायदर्शक तक्ता flow chart प्रक्रियादर्शक तक्ता, ओघ तक्ता participation chart सहभागिता तक्ता profile chart १ रुपरेखा तक्ता २ पार्शवचित्र तक्ता progress chart प्रगति तक्ता
charterशासनपत्र (न.), सनद (स्त्री.)
check१ पडताळा (पु.) २ नियंत्रण (न.), नियमन (न.) (as in internal check अंतर्गत नियंत्रण, अंतर्गत नियमन ) ३ तपासणी (स्त्री.)
checking levelपडताळा स्तर, पडताळा पातळी
chemistryरसायनशास्त्र (न.)
childबाल (पु.), बालक (न.), शिशु (पु.) accelerated child त्वरित विकसित बालक allergic child ऍलर्जी बालक asocial child समाजविन्मुख बालक average child सर्वसाधारण बालक backward child मंदबुद्धि बालक, मागास बालक exceptional child असामान्य बालक, असाधारण बालक
child adjustmentबाल समायोजन
child guidanceबाल मार्गदर्शन
child guidance clinicबाल मार्गदर्शन केंद्र
child labour१ बालश्रमिक (सा.) २ बालश्रम (पु.)
child psychologyबालमनोविज्ञान (न.), बालमानसशास्त्र (न.)
child rearing practicesबाल संगोपन पद्धति (स्त्री.अ.व.)
child studyबाल निरीक्षण, बालकाभ्यास (पु.)
child study groupबालकाभ्यास गट, बालक निरीक्षण गट
child study movementबाल निरीक्षण प्रणाली
child welfareबालकल्याण (न.), शिशुकल्याण (न.)
child-centred educationबालककेंद्रित शिक्षण
child-centric paedocentric
child-experience approachबालानुभव उपागम
childhoodबाल्यावस्था (स्त्री.)
children's literatureबालसाहित्य (न.) बालवाङ्मय (न.)
children's newspaperबालवार्तापत्र (न.), बालवृत्तपत्र (न.)
children's playबालनाट्य (न.)
choiceपर्याय निवड (स्त्री.), मर्जी (स्त्री.), पसंती (स्त्री.)
choral musicवृंदसंगीत (न.)
choreologyनृत्यलेखनकला (स्त्री.)
chorus readingसमूह वाचन, सामूहिक वाचन, समवेत पठण
chronological ageकालक्रमिक वय, कालिक वय, जन्म वय
chronologyकालगणना (स्त्री.)
circuit teacherफिरता शिक्षक
circulating libraryचक्री ग्रंथालय
citizenshipनागरिकत्व (न.)
citizenship educationनागरिकत्व शिक्षण
citizenship trainingनागरिकत्व प्रशिक्षण
civic educationनागरी शिक्षण
civil libertyनागरी स्वातंत्र्य
civil responsibilityनागरी जबाबदारी
civilisation१ संस्कृति (स्त्री.) २ भौतिक सुधारणा (स्त्री.)
class१ वर्ग (पु.), कक्ष (पु.) २ वर्ग (पु.), जाति (स्त्री.) demonstration class निर्देशन वर्ग, निर्देशन कक्ष evening class सायंवर्ग extension class विस्तार वर्ग, विस्तार कक्ष extramural class बहिशाल वर्ग, बहिशाल कक्ष major work class विशेष कार्य कक्ष make-up
class intervalवर्गांतर (न.)
class managementवर्ग व्यवस्था, वर्ग प्रबंध
class periodवर्ग तासिका, वर्ग तास
class sizeवर्गसंख्या (स्त्री.) (class strength)
classial languageअभिजात भाषा
classical१ अभिजात २ शास्त्रीय
classical conditioningशास्त्रीय अभिसंधान
classical literatureअभिजात वाङ्मय
classical music१ अभिजात संगीत २ शास्त्रीय संगीत
classificationवर्गीकरण (न.)
classroomकक्षा (स्त्री.), वर्ग (पु.)
classroom administrationकक्षाप्रशासन (न.)
classroom disorderकक्षांतर्गत अव्यवस्था
classroom environmentकक्षांतर्गत परिसर
classroom libraryवर्ग ग्रंथालय
classroom objectivesकक्षीय उद्दिष्टे (न.अ.व.)
classroom testकक्षीय कसोटी, कक्षीय चाचणी
clause१ उपवाक्य (न.) २ खंड (पु.) ३ नियम (पु.) (as in distance clause दूरतेचा नियम)
clerical aptitude testलिपिक अभियोग्यता कसोटी, लिपिक अभियोग्यता चाचणी
climatologyहवामानशास्त्र (न.)
clinical interviewचिकित्सा मुलाखत
clinical psychologyउपचारात्मक मानसशास्त्र
clubमंडळ (न.), मेलक (पु.) (as in supervised club activity पर्यवेक्षित मेलक उपक्रम)
clueसंकेत (पु.), सूचनिका (स्त्री.) context clue संदर्भ संकेत grammatical clue व्याकरणानुसारी संकेत
cluster sample१ पुंज प्रतिचय २ पुंज प्रतिदर्श
cluster samplingपुंजीय प्रतिचयन
co-operative activityसहकारी क्रिया
co-operative learningसहकारी अध्ययन
co-ordinate activitiesसमन्वित कार्यक्रम, समन्वित उपक्रम
co-ordinationसमन्वयन (न.)
co-ordinatorसमन्वयक (सा.)
coachव्यायाम शिक्षक (पु.) (as in athletic coach मैदानी व्यायाम शिक्षक)
coach१ खास शिक्षण देणे २ खास शिक्षण घेणे
cocurricularअभ्यासानुवर्ती, अभ्यासानुसारी
cocurricular activitiesअभ्यासानुवर्ती कार्यक्रम अभ्यासानुवर्ती उपक्रम अभ्यासानुसारी कार्यक्रम, अभ्यासानुसारी उपक्रम
code numberसंकेतांक (पु.)
code of ethicsनीतिसंहिता (स्त्री.)
code of ethicsनीतिसंहिता (स्त्री.)
coefficient of correlationसहसंबंध गुणांक
coefficient of equivalenceसमतुल्यता गुणांक
coefficient of internal consistencyआंतरिक सुसंगति गुणांक
coefficient of reliabilityविश्वसनीयता गुणांक
coefficient of validityसप्रमाणता गुणांक
coefficient of variabilityचलता गुणांक
coercionबलप्रयोग (पु.), जबरदस्ती (स्त्री.)
cognitive abilityसंज्ञानक्षमता (स्त्री.)
cognitive domainसंज्ञानात्मक क्षेत्र, संज्ञानी क्षेत्र
cognitive structureसंज्ञानात्मक संरचना, संज्ञानी संरचना
collateral readingआनुषंगिक वाचन
collective behaviourसामूहिक वर्तन
collective thinkingसांघिक विचार
college of educationशिक्षणशास्त्र महाविद्यालय
colour harmonyरंगसंगति (स्त्री.)
colour wheelवर्णचक्र (न.)
column diagramस्तंभचित्र (न.)
combination of gradesजोडवर्ग (पु.), संयुक्त वर्ग
commercial geographyवाणिज्य भूगोल
communicable diseaseसंचारी रोग
communication१ संचार (पु.), दळणवळण (न.) २ संज्ञापन (न.)
community activityसामूहिक क्रिया
community centreसमाज केंद्र
community hygiene community well-being
community programmeसामुदायिक कार्यक्रम, सामूहिक कार्यक्रम
community studyसमाज अध्ययन
community well-beingसामाजिक आरोग्य, समाजस्वास्थ्य (न.) (also community hygeine)
community-centred curriculumसमाजकेंद्रित अभ्यासक्रम
comparabilityतुलनीयता (स्त्री.)
comparative educationतुलनात्मक शिक्षण, तौलनिक शिक्षण
comparative studyतुलनात्मक अभ्यास, तौलनिक अभ्यास
compensationभरपाई (स्त्री.)
competenceक्षमता (स्त्री.)
competitionस्पर्धा (स्त्री.), चढाओढ (स्त्री.)
completion१ पूर्ति (स्त्री.), परिपूर्ति (स्त्री.) २ समाप्ति (स्त्री.)
completion exerciseरिक्त स्थलपूर्ति व्यवसाय, रिक्त स्थलपूर्ति अभ्यास
completion itemपूर्तिप्रश्न (पु.)
completion testपूर्ति कसोटी, पूर्ति चाचणी
complex१ गंड (पु.) २ संकुल (न.) electra complex इलेक्ट्रा गंड, पितृभाव गंड guilt complex अपराध गंड inferiority complex न्यूनगंड Oedipus complex एडिपस गंड, मातृभाव गंड
complex attitudeसंमिश्र अभिवृत्ति, संकुल अभिवृत्ति
composite scoreसंयुक्त प्राप्तांक
composition scaleनिबंधन श्रेणी
compound answerसंयुक्त उत्तर
comprehensionआकलन (न.), अर्थग्रहण (न.) auditory comprehension श्रुत आकलन visual compensation दृष्ट आकलन
comprehension scoreआकलन प्राप्तांक
comprehension testआकलन कसोटी, आकलन चाचणी
comprehension vocabularyआकलन शब्दसंग्रह, आकलन शब्दसंपत्ति
comprehensiveसर्वसमावेशक, व्यापक
comprehensive processसमावेशक प्रक्रिया
compulsion१ सक्ती (स्त्री.) २ क्रियाग्रस्तता (स्त्री.)
compulsive personalityअत्याग्रही व्यक्तिमत्व
compulsory१ सक्तीचा २ अनिवार्य
compulsory behaviousसक्तीचे वर्तन
compulsory military trainingसक्तीचे सैनिकी प्रशिक्षण
compulsory subjectअनिवार्य विषय
compulsory-attendance age limitअनिवार्य उपस्थिति वयोमर्यादा
conationक्रियात्मकता (स्त्री.)
conative domainक्रियात्मक क्षेत्र (also psychomotor domain)
concentrationएकाग्रता (स्त्री.)
concentration of attentionअवधानाची एकाग्रता
concentric syllabus organisation organisation by cycles
concept१ सामान्य बोध (पु.) २ संकल्पना (स्त्री.)
conceptual thinking१ संकल्पनात्मक विचार २ संकल्पनात्मक विचारप्रक्रिया
conclusion१ निष्कर्ष (पु.) २ समाप्ति (स्त्री.)
concurrent deviationसहवर्ती विचलन
condition१ शर्त (स्त्री.) २ स्थिति (स्त्री.)
conditional emotional reactionअनुकूलित भावात्मक प्रतिक्रिया
conditioned emotionअभिसंधित भावना
conditioned reflex१ अभिसंधित प्रतिक्षेप, अभिसंधित प्रतिक्षिप्त क्रिया २ अभिसंधित सहजक्रिया
conditioned responseअभिसंधित प्रतिक्रिया
conditioned stimulusअभिसंधित उद्दीपक
conditioningअभिसंधान (न.) instrumental conditioning कारक अभिसंधान negative conditioning ऋणात्मक अभिसंधान positive conditioning धनात्मक अभिसंधान
conductआचरण (न.), वर्तन (न.)
conduct curriculumआचारकेंद्रित अभ्यासक्रम
conduct disorderगैरवर्तन (न.)
cone of experienceअनुभव शंकु
conferenceसंमेलन (न.), परिषद (न.), मंत्रणा (स्त्री.) departmental conference विभागीय संमेलन free conference मुक्त संमेलन group conference समूह संमेलन supervisory conference पर्यवेक्षी संमेलन
conference bookसंमेलन नोंदवही
conference procedureसंमेलन कार्यपद्धति
confidenceआत्मविश्वास (पु.)
configurationसंस्थिति (स्त्री.)
conflict१ संघर्ष (पु.) २ विरोध (पु.)
conformityअनुरूपता (स्त्री.)
congenitalसहजात, जन्मजात, उपजत
conscienceसदसद्विवेकबुद्धि (स्त्री.)
conscious stateबोधावस्था (स्त्री.)
consciousnessजाणीव (स्त्री.)
consensus१ अंदाजी मतैक्य (न.) २ सर्वसामान्य मत (न.)
consentसंमति (स्त्री.) रूकार (पु.)
consistencyअंतर्गत सुसंगति (स्त्री.)
consolidated schoolएकत्रीकृत शाळा
consolidation१ एकत्रीकरण (न.) २ दृढीकरण (न.)
consonantGram. व्यंजन (न.)
consonant blendव्यंजन संमिश्रण
constancy१ समस्थिति (स्त्री.), समरुपता (स्त्री.), स्थिरता (स्त्री.) २ सातत्य (न.)
constant१ समरुप, अचर, स्थिर २ सतत, नित्य, अनिवार्य
constant curriculumआवश्यक अभ्यासक्रम, अनिवार्य अभ्यासक्रम
constant errorस्थायी त्रुटि, स्थिर त्रुटि
constitution१ प्रकृति (स्त्री.), स्वभावधर्म (पु.), घडण (स्त्री.) २ संविधान (न.)
constitutional inferiorityप्राकृतिक न्यूनता
constrained associationनियंत्रित साहचर्य
construct validityरचना अनुस्यूत सप्रमाणता
constructive abilityविधायकता (स्त्री.), विधायक क्षमता
consultantसल्लागार (सा.), संमंत्रक (सा.) educational consultant शैक्षणिक सल्लागार, शैक्षणिक संमंत्रक guidance consultant मार्गदर्शन सल्लागार, मार्गदर्शन संमंत्रक
consulting psychologistसंमंत्रक मानसशास्त्रज्ञ
contagious diseaseसंसर्गजन्य रोग, सांसर्गिक रोग
contemplationविमर्श (पु.), चिंतन (न.)
contemporary problem approachसमकालीन समस्याभिमुख उपागम
content१ पाठ्यवस्तु (स्त्री.), विषयवस्तु (स्त्री.) २ ज्ञान (न.)
content analysisपाठ्यवस्तु विश्लेषण
content readingविषयवस्तु पठन
content subjectज्ञान विषय
content validityपाठ्यवस्तु सप्रमाणता, पाठ्यवस्तु यथार्थता
contextual methodसंदर्भ पद्धति, प्रसंग पद्धति
contingency१ आकस्मिकता (स्त्री.) २ आकस्मिक खर्च (पु.) ३ प्रसंग (पु.)
contingency appropriationआकस्मिकता निधि विनियोग
continuation schoolउत्तर पाठ्यक्रम प्रशाळा
continuing educationनिरंतर शिक्षण, शिक्षण सातत्य (न.)
continuity of attentionअवधान सातत्य
continuity of experienceअनुभव सातत्य
continuity of interestअभिरुचि सातत्य
continuous processअखंड प्रक्रिया
continuous scaleअखंड मापनी
continuous seriesअखंडित मालिका
continuous variable१ संतत चल २ संतत अपस्कारी
contract१ करार (पु.), संविदा (स्त्री.) २ कार्य-अनुबंध (पु.)
contract plan१ संविदा पद्धति २ कार्य-अनुबंध योजन
contrivanceयंत्रक (न.) apparatus
controlनियमन (न.), नियंत्रण (न.), ताबा (पु.)
controlled observationनियंत्रित निरिक्षण
controlled vocabularyनियंत्रित शब्दसंग्रह
controller of examinationsपरीक्षा नियंत्रक
conversation periodसंभाषण तासिका
conversion of scoresप्राप्तांक परिवर्तन
copyप्रतिलिपी करणे, कॉपी करणे
core programmeमूलभूत कार्यक्रम
core-curriculumअंतकेंद्रित अभ्यासक्रम, बीजनिष्ठ अभ्यासक्रम
corporal punishmentशारीरिक शिक्षा
correctionशोधन (न.), दुरूस्ती (स्त्री.), सुधार (पु.), निरास (पु.), दोष निवारण (न.) (as in speech correction वाक्दोष निवारण)
correction of attenuationतनूकरण शुद्धि, क्षीणन शोधन
correction of chance formulaयदृच्छाशोधन सूत्र, काकतालीयता शोधन सूत्र
correctional educationउउपचारी शिक्षण, सुधार शिक्षण
corrective displineशोधक शिस्त योजना
corrective physical educationउपचारात्मक शारीरिक शिक्षण
corrective programmeसुधार कार्यक्रम
corrective readingसुधार पठन
corrective teachingदोषनिवारक अध्यापन
correlated curriculumसहसंबंधित अभ्यासक्रम
correlationसहसंबंध (पु.) interclass correlation अंतर्वर्गीय सहसंबंध linear correlation रेखीय सहसंबंध negative correlation ऋण सहसंबंध perfect correlation पूर्ण सहसंबंध positive correlation धन सहसंबंध zero correlation शून्य सहसंबंध
correlation ratioसहसंबंध गुणोत्तर
correspondenceपत्रव्यवहार (पु.)
correspondence instructionपत्रव्यवहाराने शिक्षण, टपालाद्वारे शिक्षण
cosmologyविश्वरचनाशास्त्र (न.)
costखर्च (पु.) education cost शिक्षण खर्च pupil cost प्रतिछात्र शालेय खर्च student cost विद्यार्थीनिहाय खर्च
cost of living indexराहणी खर्च निर्देशांक
councilपरिषद (स्त्री.), मंडळ (न.)
counsellingमार्गदर्शन (न.), सल्ला (पु.), समुपदेशन (न.)
counselling programmeमार्गदर्शनपर कार्यक्रम
counsellorविमर्शक (पु.), सल्लागार (पु.), परामर्शक (पु.), समुपदेशक (पु.)
covert response१ प्रच्छन्न प्रतिसाद २ प्रच्छन्न अनुक्रिया
craft१ व्यवसाय (पु.) २ संयोजन प्रशिक्षण (न.) (as in camp craft शिबिर संयोजन प्रशिक्षण)
creative dramaticsउस्फूर्त नाट्यकला
creative expression१ सृजनात्मक आविष्कार २ सृजनात्मक अभिव्यक्ति ३ सर्जनशील आविष्कार ४ सर्जनशील अभिव्यक्ति
creative thinking१ सृजनात्मक विचार २ सृजनात्मक विचारप्रक्रिया ३ सर्जनशील विचार ४ सर्जनशील विचारप्रक्रिया
creative values approachसृजनात्मक मूल्याधिष्ठित उपागम
creative writingसृजनात्मक लेखन
crecheशिशुगृह (न.), पाळणाघर (न.)
credentialsअधिकारपत्रे (न.अ.व.)
credit१ गुण (पु.), विशेष योग्यता (स्त्री.) २ पत (स्त्री.) ३ श्रेय (न.)
criminologyगुन्हाशास्त्र (न.)
criterion variable१ निकष चल २ निकष अपस्मारी
critical ratioक्रांतिक गुणोत्तर
critical readingसमीक्षणात्मक वाचन
critical thinking१ विवेचनात्मक विचार २ विवेचनात्मक विचारप्रक्रिया
criticismसमीक्षण (न.), समीक्षा (स्त्री.), आलोचन (न.), आलोचना (स्त्री.), टीका (स्त्री.)
criticism lessonसमीक्षणात्मक पाठ, आलोचनात्मक पाठ, टीकापाठ (पु.)
cross validationतिर्यक् प्रामाण्यीकरण, तिर्यक् यथार्थीकरण
crutchआधारदंड (पु.), कुबडी (स्त्री.)
culminating activityचरम क्रिया
cultural aimसांस्कृतिक ध्येय
cultural backgroundसांस्कृतिक पार्श्वभूमि
cultural educationसांस्कृतिक शिक्षण
cultural mythसांस्कृतिक पुराणकथा
cultural readingसांस्कृतिक वाचन, सांस्कृतिक पठन
culture१ संस्कृति (स्त्री.) २ संवर्धन (न.) (as in physical culture बलसंवर्धन)
culture epoch theoryसंस्कृतिकाल पुनरावृत्ति सिद्धांत
culture traitसंस्कृति विशेषक
culture valuesसांस्कृतिक मूल्ये (न.अ.व.)
cumulative frequencyसंचयी वारंवारता
cumulative frequency distributionसंचयी वारंवारता वितरण, संचयी वारंवारता विभाजन
cumulative frequency distributionसंचयी वारंवारता वितरण, संचयी वारंवारता विभाजन
cumulative frequency tableसंचयी वारंवारता कोष्टक
cumulative methodसंचयी अध्यापनपद्धति
cumulative percentageसंचयी प्रतिशतता
cumulative record१ संचयी अभिलेख २ संचयी नोंद
cumulative record cardसंचयी नोंदपत्रक
cumulative record folderसंचयी गुणनोंद पत्रिका
cumulative record formसंचयी गुणनोंद पत्र
curiosityजिज्ञासा (स्त्री.), कुतूहल (न.)
current eventsचालू घडामोडी (स्त्री.अ.व.), चालू घटना (स्त्री.अ.व.)
curricularअभ्यासक्रमिक, अभ्यासविषयक
curricular activityअभ्यासविषयक कार्यक्रम, अभ्यासविषयक उपक्रम
curricular boardअभ्यासक्रम मंडळ
curricular readingअभ्यासविषयक वाचन
curricular validityअभ्यासक्रमिक सप्रमाणता, अभ्यासविषयक सप्रमाणता
curriculumअभ्यासक्रम (पु.) activity curriculum क्रियात्मक अभ्यासक्रम, कृतियुक्त अभ्यासक्रम articulated curriculum सुसंघटित अभ्यासक्रम broad-fields curriculum विस्तीर्ण क्षेत्र अभ्यासक्रम community-centred curriculum समाजकेंद्रित अभ्यासक्रम conduct curriculum
curriculum programmeअभ्यासक्रमाधिष्ठित कार्यक्रम
cursive writingमोडी लेखन, लपेटी लेखन
curveवक्र (पु.) bimodal curve द्विशिखरी वक्र leptokurtic curve उच्चशिखरी वक्र modal curve शिखरी वक्र ogive curve उर्ध्वगामी वक्र platykurtic curve चिपिटशिखरी वक्र, चपट्या शिखराचा वक्र skewed curve विषम वक्र
curve of forgettingविस्मरण वक्र, विस्मृति वक्र
cut१ कपात (स्त्री.) २ दांडी (स्त्री.), बुट्टी (स्त्री.)
cutoutकर्तित फलकचित्रे (न.अ.व.) (usu. used in pl.)
cyberneticsसंक्रांतिविज्ञान (न.), सायबरनेटिक्स (न.)
dactylologyकरपल्लवीविद्या (स्त्री.)
daily lesson plan bookदैनंदिन पाठ योजना पुस्तक, दैनिक पाठ योजना पुस्तक
daily loadदैनंदिन भार, दैनिक भार
daily planदैनंदिन वेळापत्रक दैनिक समयसारणी,
daily routineदिनचर्या (स्त्री.)
daily scheduleदिनचर्या (स्त्री.), दिनक्रम (पु.)
Dalton planडाल्टन योजना, डाल्टन प्रणाली, डाल्टन स्वाध्याय पद्धति
damages for dismissalअन्याय्य पदच्युति नुकसानभरपाई
dataदत्तसामग्री (स्त्री.), आधारसामग्री (स्त्री.) approximate data स्थूल दत्तसामग्री, स्थूल आधारसामग्री representative data प्रातिनिधिक दत्तसामग्री, प्रातिनिधिक आधारसामग्री (sing. datum)
data gathering scheduleआधारसामग्री संचयन अनुसूची, आधारसामग्री संग्रहण अनुसूची
data sheetदत्तसामग्री पत्र
day scholarअनिवासी विद्यार्थी
day-campingदिवा-शिबिर (न.)
decentralised administrationविकेंद्रित प्रशासन
deductionअवगमन (न.), निगमन (न.)
deductive lessonनिगमन पाठ
deductive methodअवगामी पद्धति, निगमन पद्धति
defectदोष (पु.), व्यंग (न.)
defect of auditionश्रुतिदोष (पु.)
defect of rhythmलयदोष (पु.)
defect of visionदृष्टिदोष (पु.)
defence mechanismसंरक्षण संत्रणा, आत्मरक्षक प्रतिक्रिया
defence reflexसंरक्षण प्रतिक्षेप
deferred chargesआस्थगित खर्च
definitionव्याख्या (स्त्री.)
deformityशारीरिक विरुपता (स्त्री.), व्यंग (न.), विद्रूपता (स्त्री.), विकृति (स्त्री.)
degree१ पदवी (स्त्री.), उपाधि (स्त्री.), डिग्री (स्त्री.) २ अंश (पु.)
delayed reacionविलंबित प्रतिक्रिया
delayed recallविलंबित प्रत्यावहन, विलंबित प्रत्यास्मरण
delayed reflexविलंबित प्रतिक्षेप
delayed speechविलंबित वाचारंभ
delinquency१ अपचार (पु.),कदाचार (पु.) २ मानसिक विकृति (स्त्री.) ३ गुन्हेगारी (स्त्री.) (as in juvenile deliquency १ बाल अपचार २ बाल गुन्हेगारी)
delinquent childअपचारी बालक
delusionभ्रम (पु.), भ्रांति (स्त्री.)
democracyलोकशाही (स्त्री.)
democracy educationलोकशाहीसाठी शिक्षण
democratic group atmosphereगणतंत्रीसांघिक वातावरण, लोकशाही सांघिक वातावरण
democratisationलोकशाहीकरण (न.)
democratisation of educationशिक्षणाचे लोकशाहीकरण
demographyलोकशाहीशास्त्र (न.)
demonstration१ निर्देशन (न.) २ प्रात्यक्षिक (न.) ३ निदर्शन (न.)
demonstration classनिर्देशन वर्ग, निर्देशन कक्ष
demonstration school१ निर्देशन शाळा २ प्रात्यक्षिक शाळा
demotionकक्षावनति (स्त्री.)
department of curriculum and evaluationअभ्यासक्रम व मूल्यमापन विभाग
departmental conferenceविभागीय संमेलन
departmentalisationविभागीकरण (न.)
dependenceपरावलंबित्व (न.), पराधीनता (स्त्री.)
depreciationमूल्यऱ्हास (पु.), घसारा (पु.)
depressionविमनस्कता (स्त्री.), विषण्णता (स्त्री.), खिन्नता (स्त्री.)
depth psychologyमनोगाहन मानसशास्त्र
derived scoreसाधित प्राप्तांक, परिणत प्राप्तांक
designस्थूल आराखडा (पु.), संकल्पचित्र (न.)
detentionरोखणूक (स्त्री.), रोधन (न.)
detention period१ रोधन तासिका २ रोधन काल, रोखणूक समय
developed nationविकसित राष्ट्र
developemntal१ विकासात्मक, विकसनात्मक, विकासलक्षी-, विकास- २ विचारप्रेरक (as in developmental quetion १ विकासलक्षी प्रश्न २ विचारप्रेरक प्रश्न )
developing nationविकसनशील राष्ट्र
developmentविकास (पु.) (as in development centre विकास केंद्र ) arrested development अवरुद्ध विकास emotional development भावनात्मक विकास mental development मानसिक विकास, मनोविकास moral development नैतिक विकास motor development १ गतिकारक विकास २ क्रियात्मक विकास
development centreविकास केंद्र
development normविकास प्रमाणक
developmental activitiesविकासात्मक कार्यक्रम, विकासात्मक उपक्रम
developmental approach१ विकासात्मक अध्यापनपद्धति २ विकासात्मक उपागम
developmental projectविकास प्रकल्प
developmental psychologyविकासात्मक मनोविज्ञान, विकासात्मक मानसशास्त्र
developmental question१ विकासलक्षी प्रश्न २ विचारप्रेरक प्रश्न
developmental quotient१ विकास अंक २ विकास लब्धि
developmental readingविकासात्मक वाचन, विकासात्मक पठन
developmental scale१ विकासात्मक श्रेणी २ विकासात्मक मापनी
developmental sequenceविकसनानुसारी अध्यापनक्रम
deviateविचलित करणे, विचलित होणे
deviationविचलन (न.) concurrent deviation सहवर्ती विचलन mean devition मध्यमान विचलन quartile deviation चतुर्थक विचलन standard deviation प्रमाण विचलन, प्रमाणभूत विचलन
device१ साधन (न.) २ क्ळ्^इप्ति (स्त्री.) apparatus
dexterityकौशल्य (न.) (as in finger dexterity अंगुलि कौशल्य)
diagnostic reading testनैदानिक वाचन कसोटी, नैदानिक वाचन चाचणी
diagnostic scaleनैदानिक मापनी
diagnostic techniqueनिदान तंत्र, नैदानिक तंत्र
diagnostic testनिदान कसोटी, निदान चाचणी, नैदानिक कसोटी, नैदानिक चाचणी
diagramआलेख (पु.) column diagram स्तंभचित्र scatter diagram प्रसार आलेख
dialectबोली (स्त्री.), पोटभाषा (स्त्री.)
dialecticद्वंद्वात्मक वादविवाद (पु.) (also dialectics)
dialectic methodद्वंद्वात्मक पद्धति
dialectologyबोलीविज्ञान (न.)
diary methodदैनंदिनी पद्धति
didactic curriculumउपदेशात्मक अभ्यासक्रम, बोधपर अभ्यासक्रम
didactive apparatusबोधात्मक उपकरण
differenceभेद (पु.), अंतर (न.), फरक (पु.), भिन्नत्व (न.)
differential psychologyभेददर्शी मानसशास्त्र
differentiated course planव्यक्तिविशिष्ट पाठ्यक्रम योजना
differentiated curriculumअवकलित बहुविध अभ्यासक्रम
differentiation of contentव्यक्तिविशिष्ट पाठ्यवस्तु नियोजन
difficultyकाठिण्य (न.) (as in index of difficulty काठिण्य सूचकांक), अडचण (न.)
difficulty indexकाठिण्य सूची
difficulty levelकाठिण्य पातळी
difficulty of a test itemप्रश्न काठिण्य
difficulty scale१ काठिण्य श्रेणी २ काठिण्य मापनी
difficulty valueकाठिण्य मूल्य
digest१ सार (न.) २ सारसंग्रह (पु.)
digit letter substitutionअंक वर्ण प्रतिस्थापन
digit repetition१ अंक पुनरुच्चारण २ अंक पुनरावृत्ति ३ अंक पुनरुक्ति
digit span testअंक कक्षा चाचणी
dilemmaशंऋगापत्ति (स्त्री.)
diligenceपरिश्रमशीलता (स्त्री.)
diligentपरिश्रमशील, साक्षेपी
dimension१ (व्यक्तिमत्वाचे) पैलू (पु.अ.व.) २ विस्तार (पु.) ३ कक्षा (स्त्री.)
dimissal of pupilछात्र पदच्युति
diploma१ पदविका (स्त्री.), डिप्लोमा (पु.) २ पदवीपत्र (न.)
direct methodप्रत्यक्ष पद्धति
direct variationसरळ विचरण
directedनिदेशित, दिग्दर्शित
directed activityनिदेशित क्रिया, दिग्दर्शित क्रिया
directed discussion१ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन
directed discussion१ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन
directed interviewनिदेशित मुलाखत
directed learningनिदेशित अध्ययन
directed number१ चिन्हांकित अंक २ दिशांकित अंक
directed observationनिदेशित अवलोकन, निदेशित निरीक्षण
directed studyनिदेशित अभ्यास, निदेशित अध्ययन
directed study periodनिदेशित अध्ययन तासिका
directed thinking१ निदेशित विचार २ निदेशित विचारप्रक्रिया
director१ संचालक (सा.) २ संयोजक (सा.) (as in production director शालेय नाट्य कार्यक्रम संयोजक)
disabilityअक्षमता (स्त्री.), असमर्थता (स्त्री.)
disciplineशिस्त लावणे formal discipline १ औपचारिक शिस्त २ आकारित नियमन (मानसशास्त्रीय) free discipline १ मुक्त शिस्त २ संयमित शिस्त military discipline लष्करी शिस्त preventive discipline निवारक शिस्त scholastic discipline school discipline शालेय शिस्त self
discipline१ शिस्त (स्त्री.), अनुशासन (न.) २ दर्शन (न.) ३ नियमन (मानसशास्त्रीय) (न.), (as in formal discipline आकारित नियमन (मानसशास्त्रीय) ४ ज्ञानशाखा (स्त्री.)
discontinuous scale(discrete scale)
discreteविविक्त, पृथक, खंडित
discrete scaleखंडित मापनी (also discontinuous scale)
discretionary board functionsमंडळाचे सेच्छानिर्णयी कार्य
discrimination१ भेदभाव (पु.) २ तारतम्य (न.) ३ भेदन (न.), विभेदन (न.) ४ भेदमूल्य (न.) (as in index of discrimination भेदमूल्य सूचकांक) negative discrimination १ नकारार्थी भेदभाव २ नकारार्थी तारतम्य zero discrimination शून्य भेदभाव
discriminative powerभेदनशक्ति (स्त्री.)
discussion१ चर्चा (स्त्री.) २ विवेचन (न.) directed discussion १ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन group discussion गट चर्चा
discussion activityचर्चात्मक क्रिया
discussion lesson१ चर्चा पाठ २ विवेचन पाठ
discussion periodचर्चा तास, चर्चा तासिका
diseaseरोग (पु.) communicable disease संचारी रोग contagious disease संसर्गजन्य रोग, सांसर्गिक रोग infectious disease संक्रामक रोग, स्पर्शजन्य रोग
dislocationस्थानभ्रंश (पु.)
dismissalपदच्युति (स्त्री.)
dismissal chargeपदच्युति दोषारोप
dismissal hearingपदच्युतिपूर्व सुनावणी
dismissal of teacherअध्यापक पदच्युति, शिक्षक पदच्युति
disorder१ अव्यवस्था (स्त्री.) २ विकृति (स्त्री.) (as in functional disorder क्रियागत विकृति)
dispersion१ विकीरण (न.) २ विक्षेपण (न.)
dispositionमनोवृत्ति (स्त्री.)
dissertationसंशोध निबंध (पु.)
distance१ अंतर (न.) २ दूरता (स्त्री.)
distance clauseदूरतेचा नियम
distinctionविशेष प्रावीण्य (न.)
distracter plausible wrong answer
distractibilityविकर्षणक्षमता (स्त्री.) विकर्षणशीलता (स्त्री.)
distraction of attentionअवधान विकर्षण
distractor plausible wrong answer
distributionवितरण (न.), वाटणी (स्त्री.), वाटप (न.), विभाजन (न.), विस्तरण (न.) (as in bimodal distribution द्विबहुलक विस्तरण, द्विबहुलक वितरण) cumulative frequency distribution संचयी वारंवारता वितरण, संचयी वारंवारता विभाजन frequency distribution वारंवारता वितरण
distribution samplingविभाजन प्रतिचयन
distributive variable१ वितरणशील चल २ वितरणशील अपस्कारी
disturbed childविक्षोभित बालक
diversified programmeनानाविध कार्यक्रम
division१ विभाग (पु.) २ विभाजन (न.)
division of administration१ प्रशासन विभाग २ प्रशासन विभाजन
division of attentionअवधान विभाजन
doctrineवाद (पु.), सिद्धांत (पु.)
doctrine of interestअभिरुचि सिद्धांत
doctrine of mental disciplineमनशक्ति सिद्धांत
doctrine of native goodnessजन्मजात सौजन्यवाद
document१ लेख (पु.) २ दस्ताइवज (पु.)
documentary evidenceदस्ताइवजी पुरावा, लेखी पुरावा
documentary film१ वार्तापट (पु.) २ अनुबोधपट (पु.) ३ माहितीपट (न.)
documentationप्रलेख पुस्ती (स्त्री.), संदर्भ पुस्ती (स्त्री.), लेख पुरावा (पु.)
dogmaमताभिनिवेश (पु.), आग्रही मत (न.), मताग्रह (पु.)
dogmaticमताग्रही, मताभिनिवेशी
domestic economy१ घरगुती काटकसर २ घरगुती अर्थव्यवस्था
dominant characteristicप्रभावी गुणधर्म
dominant factorप्रभावी घटक
dominative behaviourअधिसत्तात्मक वर्तन
dormitoryशयनशाला (स्त्री.)
double promotion१ दुहेरी वर्गाएन्नति २ दुहेरी बढती
double samplingदुहेरी प्रतिचयन
double sessionदुबार सत्र, दुवक्त सत्र
double shift shift system
doyenआद्यपुरस्कर्ता (पु.)
dramaनाट्य (न.) school drama शालेय नाट्य student drama छात्रनिर्मित नाट्य
dramaticsनाट्यशास्त्र (न.)
dramatisationनाट्यीकरण (न.), नाटकीकरण (न.)
drawing१ चित्रण (न.) २ चित्रकला (स्त्री.) freehand drawing १ मुक्तहस्त चित्रण २ मुक्तहस्त चित्रकला instrumental drawing १ साधनांकित चित्रण २ साधनभूत चित्रकला memory drawing १ स्मरण चित्रण २ स्मृति चित्रकला mirror drawing दर्पण चित्रण object drawing वस्तुचित्रण,
dream interpretatioinस्वप्नार्थबोधन (न.)
dressing roomप्रसाधन कक्ष, नेपथ्य कक्ष
drill१ पाठांतर (न.), घोकंपट्टी (स्त्री.), संथा (स्त्री.) २ कवायत (स्त्री.)
drill lessonआवृत्तिका (स्त्री.), आवृत्तिपाठ (पु.), दृढिकरणात्मक पाठ, संथा पाठ
drill questionआवृत्ति प्रश्न
driveप्रेरणा (स्त्री.) impulse ऊर्मि instinct सहजप्रवृत्ति motive हेतु need गरज
dual personalityदुहेरी व्यक्तिमत्व
dual type of administrationद्विद्वल प्रशासन
duplicator(machine) प्रतिलिपी यंत्र (न.)
duty१ कार्य (न.) (as in home duty गृहकार्य ) २ कर्तव्य (न.)
dynamic processगतिशील प्रक्रिया
early admissionअकाल प्रवेश
easy bookअंकलिपी (स्त्री.), बाळपोथी (स्त्री.)
echo technique passive technique
ecletic programmeसर्वसमावेशक कार्यक्रम
ecologyपारिस्थितिकी (स्त्री.) परिस्थितिशास्त्र (न.)
economic geographyआर्थिक भूगोल
economicsअर्थशास्त्र (न.)
economy१ काटकसर (स्त्री.) २ अर्थव्यवस्था (स्त्री.)
ectomorphic personalityसडसडीत व्यक्तिमत्व, सडपातळ व्यक्तिमत्व, किडकिडीत व्यक्तिमत्व
educabilityशिक्षणक्षमता (स्त्री.)
education१ शिक्षण (न.) २ प्रशिक्षण (न.) (as in teacher education १ शिक्षक शिक्षण, अध्यापक शिक्षण २ शिक्षक प्रशिक्षण, अध्यापक प्रशिक्षण) ३ शिक्षणशास्त्र (न.)
education as adjustmentसमायोजनार्थ शिक्षण
education as the continuous reconstruction of experienceशिक्षण अनुभवाची अविरत पुनर्रचना
education costशिक्षण खर्च
education departmentशिक्षण विभाग
education for democracyलोकशाहीसाठी शिक्षण
education personnelशैक्षणिक सेवकवर्ग, शैक्षणिक कर्मचारीवर्ग
education predictionशैक्षणिक पूर्वकथन, शैक्षणिक प्राक्कथन
educational adjustmentशैक्षणिक समायोजन
educational administrationशैक्षणिक प्रशासन
educational aidशैक्षणिक साहित्य, शैक्षणिक साधन
educational aimशैक्षणिक ध्येय
educational aptitudeशैक्षणिक अभियोग्यता
educational broadcastशैक्षणिक ध्वनिक्षेपण
educational consultantशैक्षणिक सल्लागार, शैक्षणिक संमंत्रक
educational diagnosisशैक्षणिक निदान
educational ethicsशैक्षणिक आचारनीति
educational extensionशिक्षण विस्तार
educational foundationशैक्षणिक प्रतिष्ठान
educational ladderशैक्षणिक सोपानपद्धती
educational maladjustmentशैक्षणिक कुसमायोजन
educational objectivesशैक्षणिक उद्दिष्टे (न.अ.व.)
educational policyशैक्षणिक धोरण, शिक्षण विषयक धोरण
educational quotient१ शैक्षणिक अंक, शैक्षणिक गुणांक २ शैक्षणिक लब्धि
educational shortages approachन्यूनपूरक अभ्यासक्रम सुधारपद्धति
educational societyशिक्षण संस्था
educational testशैक्षणिक कसोटी, शैक्षणिक चाचणी
educational therapyशिक्षणोपचार (पु.)
educationistशिक्षणतज्ञ (सा.)
educative abilityशिक्षण क्षमता
educatorप्रशिक्षक (पु.), अधिशिक्षक (पु.)
eductional growthशैक्षणिक वृद्धि, शैक्षणिक वाढ
eductional psychologyशैक्षणिक मनोविज्ञान, शैक्षणिक मानसशास्त्र
eductive abilityअवबोध क्षमता
effect१ प्रभाव (पु.)(as in retrospective effect पूर्वलक्षी प्रभाव, भूतलक्षी प्रभाव) २ परिणाम (पु.) (as in law of effect परिणाम नियम
effectivenessपरिणामकारकता (स्त्री.)
efficiencyकार्यनिपुणता (स्त्री.), कार्यकुशलता (स्त्री.)
egoअहं (पु.), आत्मा (पु.) (as in alter ego बहिश्चर आत्मा )
ego psychologyअहं मानसशास्त्र
egocentrismअहंकेंद्रिकता (स्त्री.)
elan vitalजीवनशक्ति (स्त्री.), चैतन्य (न.)
electiveपाठ्यविषय विकल्प (पु.)
elective programmeनिर्वाचित कार्यक्रम
elective subject optional subject
electra complexइलेक्ठ्रा गंड, पितृभाव गंड
electronicsइलेक्ट्रॉनिकी (स्त्री.)
electrotherapyविद्युत उपचार पद्धति
elementary instructionप्राथमिक शिक्षण
elementary school boardप्राथमिक शाळा मंडळ
eligibilityपात्रता (स्त्री.)
emancipationमुक्ति (स्त्री.), उउद्धार (पु.) विमोचन (न.)
embryologyभ्रूणशास्त्र (न.)
emergency१ आपत्ति (स्त्री.) २ आणीबाणी (स्त्री.)
emergency aidआपत्ति अनुदान
emerging curriculumउद्गामी अभ्यासक्रम
emotionभावना (स्त्री.) sentiment
emotional adjustmentभावनिक समायोजन
emotional adjustment inventoryभावनिक समायोजन परीक्षण सूची
emotional blockingभावना अवरोध
emotional climateभावनिक वातावरण
emotional controlभावना नियंत्रण
emotional developmentभावनात्मक विकास, भावनिक विकास
emotional instabilityभावनिक अस्थिरता
emotional stabilityभावनात्मक स्थैर्य, भावनात्मक स्थिरता, भावनिक स्थैर्य, भावनिक स्थिरता
emotional suppressionभावात्मक निरोधन, भावात्मक दमन
emotionalised attitudeभावानुकूलित अभिवृत्ति
empiricalआनुभविक, अनुभवाधिष्ठित, अनुभवाश्रित
empirical validityअनुभवाधिष्ठित सप्रमाणता, अनुभवाश्रित सप्रमाणता
employee personnelकर्मचारी वर्ग (पु.)
employment of minorsअज्ञानांचे सेवायोजन
encephalitisमस्तिष्कशोध (पु.)
encyclopediaविश्वकोश (पु.), ज्ञानकोश (पु.)
endocrinologyअंतस्त्रावशास्त्र (न.)
endomorphic personalityबोजड व्यक्तिमत्व, लठ्ठ व्यक्तिमत्व, स्थूल व्यक्तिमत्व
endowment१ दाननिधि (पु.) २ नैसर्गिक देणगी (स्त्री.)
engineeringअभियांत्रिकी (स्त्री.)
engineering polytechnicअभियांत्रिकी तंत्रनिकेतन
enriched curriculumसमृद्धीकृत अभ्यासक्रम
enrichment programmeसमृद्धि कार्यक्रम
enrolmentनावनोंदणी (स्त्री.), नामांकन (न.)
enumerateक्रमवार मांडणी करणे
enumeration१ परिगणन (न.) २ प्रगणन (न.)
enumeration district१ परिगणन क्षेत्र, २ प्रगणन क्षेत्र
enumeration sheet१ परिगणन प्रपत्र २ प्रगणन प्रपत्र
environment१ पर्यावरण (न.) २ परिसर (पु.), सभोवतालची परिस्थिति (स्त्री.)
environmental differencesपर्यावरण भेद (पु.अ.व.)
environmental studyपरिसर अभ्यास
epidiascopeएपिडायास्कोप (पु.), पारचित्रदर्शक (पु.), चित्रप्रक्षेपक (पु.)
epigraphyपुरालेखविद्या (स्त्री.)
epistemologyज्ञानमीमांसा (स्त्री.)
epochकाल (पु.), कालखंड (पु.)
epoch curriculumकालखंडानुसारी अभ्यासक्रम
equipmentउपकरण (न.), साहित्य (न.)
equivalenceसमतुल्यता (स्त्री.)
equivalent sample१ समतुलित प्रतिचय २ समतुलित प्रतिदर्श
error१ त्रुटि (स्त्री.), चूक (स्त्री.), २ दोष (पु.), प्रमाद (पु.) (as in trial and error learning प्रयत्न प्रमाद अध्ययन पद्धति) absolute error निरपेक्ष त्रुटि, निरपेक्ष चूक accidental error आकस्मित त्रुटि, आकस्मित चूक
error of sampling१ प्रतिचयन त्रुटि २ नमुना निवड दोष
espit de corpsसंघभाव (पु.)
essay examinationनिबंध परीक्षा
essay typeनिबंधात्मक, निबंधस्वरुपी
essay type examinationनिबंधात्मक परीक्षा, निबंधस्वरुपी परीक्षा
ethics१ आचारनीति (स्त्री.), नीति (स्त्री.) २ नीतिशास्त्र (न.)
ethnologyमानववंशशास्त्र (न.)
ethosसामाजिक भावनिष्ठा (स्त्री.)
etymology१ व्युत्पत्ति (स्त्री.) २ व्युत्पत्तिशास्त्र (न.)
eugenicsसुप्रजननशास्त्र (न.)
evaluateमूल्यमापन करणे, मूल्यांकन करणे
evaluating criterionमूल्यमापन निकष
evaluationमूल्यमापन (न.), मूल्यांकन (न.), संमूल्यन (न.)
evaluation period१ मूल्यमापन काल २ मूल्यमापन तास
evaluation scaleमूल्यमापन श्रेणी
evaluation unitमूल्यमापन विभाग
evening classसायंवर्ग (पु.)
evening schoolसायंशाळा (स्त्री.)
evolutionउत्क्रांति (स्त्री.)
ex-student१ पुनपरीक्षार्थी (सा.) २ माजी विद्यार्थी (सा.)
examination१ परीक्षा (स्त्री.) २ तपासणी (स्त्री.)
exceptancyअपेक्षण (न.), अपेक्षा
exceptional childअसामान्य बालक, असाधारण बालक
exceptional child psychlogyअसामान्य बालक मानसशास्त्र
exercise१ प्रश्नगट (पु.), २ व्यायाम (पु.) ३ अभ्यास (पु.), व्यवसायक अभ्यास (पु.)
exercise bookअभ्यासवही (स्त्री.)
expansive readingविस्तारी वाचन, विस्तारी पठन
expectancy abilityअपेक्षा क्षमता
expectationअपेक्षा (स्त्री.)
expected valueअपेक्षित मूल्य
experienceअनुभव (पु.), अनुभूति (स्त्री.)
experience approachअनुभूति उपागम
experience curriculumअनुभवकेंद्रित अभ्यासक्रम
experience record१ अनुभव नोंद २ अनुभव नोंदपत्र
experimental geometryप्रायोगिक भूमिति
experimental groupप्रायोगिक गट
experimental lessonप्रायोगिक पाठ
experimental methodप्रायोगिक पद्धति
experimental projectप्रायोगिक प्रकल्प
experimental psychlogyप्रायोगिक मनोविज्ञान, प्रायोगिक मानसशास्त्र (also psychnomics)
experimental schoolप्रायोगिक शाळा
exploratory questionअन्वेषक प्रश्न
expressed interestअभिव्यक्त रुचि, अभिव्यक्त अभिरुचि, प्रकट रुचि, प्रकट अभिरुचि,
expression१ प्रकटीकरण (न.), अभिव्यक्ति (स्त्री.) २ आविष्कार (पु.)
expressional skillअभिव्यक्ति कौशल्य
expressive१ आविष्कारात्मक, आविष्कारी २ अभिव्यंजक
expressive activityआविष्कारात्मक क्रिया
expressive art१ अभिव्यंजक कौशल्य, अभिव्यंजक कला २ आविष्कारी कौशल्य, आविष्कारी कला
expulsionविद्यार्थ्याची तात्पुरती हकालपट्टी (स्त्री.)
extension centreविस्तार केंद्र
extension classविस्तार वर्ग, विस्तार कक्ष
extension high schoolविस्तार प्रशाला
extension library serviceविस्तार ग्रंथालय सेवा
extensive readingविस्तृत वाचन, विस्तृत पठन
extensive samplingविस्तृत प्रतिचयन, व्यापक प्रतिचयन
external auditबाह्य लेखापरीक्षा
external motivtionबाह्य अभिप्रेरण, बाह्य प्रेरणा
external studentबहिशाल परीक्षार्थी
extraclass activitiesकक्षातिरिक्त कार्यक्रम, कक्षातिरिक्त उपक्रम
extracurricular activitiesअभ्यासेतर कार्यक्रम, अभ्यासेतर उपक्रम, अभ्यासपूरक कार्यक्रम, अभ्यासपूरक उपक्रम
extracurricular programmeअभ्यासेतर कार्यक्रम
extramural classबहिशाल वर्ग, बहिशाल कक्षा
extramural programmeबहिशाल कार्यक्रम
extraneous variableबाह्य चल
extrapolationबहिर्वेशन (न.)
extrinsic factorबाह्यागत घटक
extrovertबहिर्मुख व्यक्ति (स्त्री.) (also extravert)
face validityदर्शनी सप्रमाणता
facetअंग (न.), पैलू (पु.)
facial reactionदर्शनी प्रतिक्रिया
facility valueसौकर्य मूल्य
fact१ वास्तव घटना (स्त्री.), वस्तुस्थिती (स्त्री.), तथ्य (न.) २ सत्य (न.) ३ आडाखा (पु.) (as in addition facts बेरजेचे आडाखे)
fact-finding studyतथ्यशोधक अभ्यास, तथ्यशोधक अध्ययन
factorघटक (पु.) extrinsic factor बाह्यागत घटक group factor समूह घटक intrinsic factor आंतरिक घटक randomised factor यादृच्छिकी घटक selective factor चयनात्मक घटक specific factor विशिष्ट घटक
factor analysisघटक विश्लेषण
factor saturationघटक संपृक्तता
factorial validityघटक सप्रमाणता
faculty१ विद्याशाखा (स्त्री.) २ Psych. मनशक्ति (स्त्री.), शक्ति (स्त्री.)
failure१ विफलता (स्त्री.), अपयश (न.) २ अनुत्तीर्णता (स्त्री.)
fallacyतर्कदोष (पु.), हेत्वाभास (पु.)
family१ कुटंउब (न.), परिवार (पु.) २ कुळ (न.) (as in word family शब्दकुळ)
family educationकौटुंबिक शिक्षण, पारिवारिक शिक्षण
family historyकौटुंबिक इतिहास
fanaticismमतांधता (स्त्री.), कट्टरता (स्त्री.), दुराग्रह (पु.), अत्याग्रह (पु.)
fantasyस्वैर कल्पना (स्त्री.) (also phantasy)
fatigueश्रांति (स्त्री.), थकवा (पु.)
feeble-minded childदुर्बलमनस्क बालक
feeble-mindednessदुर्बलमनस्कता (स्त्री.)
feedbackप्रतिसंभरण (न.), प्रतिपुष्टी (स्त्री.)
feelingभाव (पु.) sentiment
fellowship१ सन्मान्य सदस्यत्व (न.) २ अधिछात्रवृत्ति (स्त्री.) ३ सहभावत्व (न.)
field eventsमैदानी खेळ (पु.अ.व.), क्रीडाप्रकार (पु.अ.व.)
field investigationक्षेत्र अन्वेषण
field observationक्षेत्रीय अवलोकन, क्षेत्र निरिक्षण
field surveyक्षेत्र सर्वेक्षण
field theoryक्षेत्र सिद्धांत
field-workक्षेत्रकार्य (न.)
figure१ आकृति (स्त्री.), चित्र (न.) २ अंक (पु.),संख्या (स्त्री.)
films libraryचित्रपट संग्रह
filmstripचित्रपट्टी (स्त्री.)
financial abilityवित्तीय क्षमता
financial administrationवित्तीय प्रशासन
finding१ निष्कर्ष (पु.) २ शोधन (न.)
finger dexterityअंगुलि कौशल्य
first-aid kitप्रथमोपचार साहित्य
fiscal controlराजकोषीय नियंत्रण
fiscal yearराजकोषीय वर्ष, आर्थिक वर्ष
fitnessपात्रता (स्त्री.), क्षमता (स्त्री.)
fixtureस्थिरीकृत वस्तु (स्त्री.), पक्की बसवलेली वस्तु (स्त्री.), खिळण (स्त्री.)
flannel boardफ्लॅनेल फलक (पु.)
flash cardनिमिष-दर्शन पट्टिका
flow chartप्रक्रियादर्शक तक्ता, ओघ तक्ता
fluctuation१ विचलन (न.) २ चांचल्य (न.)
fluctuation of attention१ अवधान विचलन २ अवधान चांचल्य
folderपत्रिका (स्त्री.) (as in cumulative record folder संचयी गुणनोंद पत्रिका)
folding cardमालिका कार्ड (न.)
folkloreलोकसाहित्य (न.), लोककथा (स्त्री.)
follow upअनुवर्तन (न.), अनुधावन (न.), पाठपुरावा (पु.)
follow up activitiesअनुवर्ती कार्यक्रम, अनुवर्ती उपक्रम
follow up studyअनुवर्ती अध्ययन
food habitsअन्नविषयक सवयी (स्त्री.अ.व.)
forced choice itemसक्तीच्या निवडीचा प्रश्न
forced-choice techniqueसक्तीचे निवडतंत्र
form१ स्वरुप (न.), रुप (न.), २ प्रकार (पु.) ३ आकार (पु.) ४ नमुना (पु.) ५ तक्ता (पु.) ६ प्रपत्र (न.)
form-board testफॉर्म-बोर्ड चाचणी
formal agencies of educationशिक्षणाची औपचारिक माध्यमे (न.अ.व.)
formal approachऔपचारिक भाषाध्ययन पद्धति
formal discipline१ औपचारिक शिस्त २ आकारित नियमन (मानसशास्त्रीय)
formal educationऔपचारिक शिक्षण, सविधिक शिक्षण
formal examinationऔपचारिक परीक्षा
formal mathematicsऔपचारिक गणित
formalism१ नियमनिष्ठता (स्त्री.) २ उपचारवाद (पु.)
formatरुपरेखा (स्त्री.), आराखडा (पु.)
formation१ संवर्धन (न.) (as in character formation शीलसंवर्धन ) २ रचना (स्त्री.) (as in class formation वर्ग रचना)
formative periodसंस्कारक्षम काल
foundation१ पाया (पु.) २ मूलतत्त्व (न.) ३ अधिष्ठान (न.) (as in sociological foundation of education शिक्षणाचे समाजशास्त्रीय अधिष्ठान) ४ प्रतिष्ठापन (न.) ५ प्रतिष्ठान (न.) ६ धर्मादाय निधि (पु.) (as in educational foundation शैक्षणिक धर्मादाय निधि
foundation grantप्रतिष्ठापन अनुदान
foundation of eduction१ शैक्षणिक पाया २ शिक्षणशास्त्राची मूलतत्त्वे (न.अ.व.)
free१ मुक्त, स्वतंत्र २ संयमित (as in free discipline १ मुक्त शिस्त २ संयमित शिस्त) ३ निशुल्क, मोफत (as in free school निशुल्क विद्यालय, मोफत शाळा )
free academyमुक्त प्रबोधिनी, मुक्त अकादमी
free associationमुक्त साहचर्य
free compositionमुक्त निबंधन, स्वतंत्र निबंधन
free conferenceमुक्त संमेलन
free discipline१ मुक्त शिस्त २ संयमित शिस्त
free reading periodमुक्त वाचन तासिका
free response testमुक्त प्रतिसाद कसोटी, मुक्त प्रतिसाद चाचणी
free schoolनिशुल्क विद्यालय, मोफत शाळा
free-association testमुक्त साहचर्य कसोटी, मुक्त साहचर्य चाचणी
freehand drawing१ मुक्तहस्त चित्रण २ मुक्तहस्त चित्रकला
frequencyवारंवारता (स्त्री.)
frequency countवारंवारता गणन
frequency curveवारंवारता वक्र
frequency distributionवारंवारता वितरण
frequency listवारंवारता सूची, वारंवारता यादी
frequency polygonवारंवारता बहुभुज
frequency ratingघटक वारंवारता सारणी, वारंवारता कोष्टक
frustrationवैफल्य (न.), निराशा (स्त्री.) हताश (स्त्री.)
function१ कार्य (न.) २ समारंभ (पु.) ३ Math. फल (न.)
functional१ क्रियात्मक, क्रियागत, कार्यात्मक २ फलीय
functional approachकार्यात्मक पद्धति, कार्यात्मक विवेचन पद्धति
functional arithmetic१ फलीय अंकगणित २ कार्यात्मक अंकगणित
functional competenceकार्यक्षमता (स्त्री.)
functional curriculumकार्यात्मक अभ्यासक्रम
functional disorderक्रियागत विकृति
functional educationक्रियात्मक शिक्षण, कार्यात्मक शिक्षण
functional grammarकार्यात्मक व्याकरण
functional knowledgeकार्यात्मक ज्ञान
functional mathematicsकार्यात्मक गणित
functional psychologyक्रियात्मक मनोविज्ञान, कार्यात्मक मानसशास्त्र
functional readingक्रियात्मक वाचन, कार्यात्मक वाचन
functional relationshipकार्यात्मक संबंध
fundamental skillमूलभूत कौशल्य
gadgetकळयंत्र (न.) apparatus
games of low organisationसोपे खेळ (पु.अ.व.), साधे खेळ (पु.अ.व.)
gathering१ संचयन (न.), समुदाय (पु.) २ संमेलन (न.)
geneजीन (न.), जन्यु (न.), गुणमणि (पु.)
general abilityसामान्य क्षमता
general achievement testसामान्य संपादन कसोटी, सामान्य संपादन चाचणी
general administrationसामान्य प्रशासन
general attitudeसामान्य अभिवृत्ति
general grantसामान्य अनुदान
general intelligenceसामान्य बुद्धि, सामान्य बुद्धिमत्ता
general intelligence testबुद्धिमापन कसोटी, बुद्धिमापन चाचणी (also intelligence test)
general libraryसामान्य ग्रंथालय
general psychologyसामान्य मनोविज्ञान, सामान्य मानसशास्त्र
general scienceसामान्य विज्ञान
generalisationसामान्यीकरण (न.)
generaliseसामान्यीकरण करणे
genius१ प्रतिभा (स्त्री.) २ प्रतिभावंत (सा.)
geographyभूगोल (पु.) commercial geography वाणिज्य भूगोल economic geography आर्थिक भूगोल human geography मानवी भूगोल
geometryभूमिति (स्त्री.) applied geometry उपयोजित भूमिति experimental geometry प्रायोगिक भूमिति practical geometry प्रात्यक्षिक भूमिति solid geometry घन भूमिति
geomorphologyभूरुपवर्णनशास्त्र (न.)
gestalt psychologyसमष्टि मनोविज्ञान, साकल्य मानसशास्त्र
gifted childबुद्धिशाली बालक, कुशाग्रबुद्धि बालक
goalसाध्य (न.) academic goal विद्याविषयक साध्य, विद्योचित साध्य vocational goal व्यावसायिक साध्य aim
goal-directed activityसाध्यनिदेशित क्रिया
goal-seeking methodसाध्यानुवर्ती पद्धति
good citizenshipसुनागरिकत्व (न.)
grade१ दर्जा (पु.) २ इयत्ता (स्त्री.) ३ श्रेणी (स्त्री.) ४ कक्षा (स्त्री.) (as in alternation of grades कक्षा प्रत्यावर्तन)
grade norm१ श्रेणी सामान्यक २ श्रेणी समानक
grade organisationशालेय अभ्यासक्रमाचे वर्गवार पृथ्थकरण, शालेय अभ्यासक्रमाचे वर्गवार संयोजन
grade scoreवर्ग प्राप्तांक
graded approachश्रेणीबद्ध अध्यापनपद्धति
graded readerक्रमिक वाचन पुस्तक
graded test१ श्रेणीबद्ध कसोटी, श्रेणीबद्ध चाचणी २ क्रमान्वित कसोटी, क्रमान्वित चाचणी
graded text bookश्रेणीबद्ध पाठ्यपुस्तक
graded vocabularyक्रमबद्ध शब्दसंग्रह
gradingश्रेणी निर्धारण (न.), दर्जांकन (न.), श्रेणीकरण (न.), प्रतवारी (स्त्री.)
graduateपदवीधर (सा.), स्नातक (सा.)
grammar methodव्याकरण पद्धति
grammar-translation methodव्याकरण-भाषांतर पद्धति
grammatical clueव्याकरणानुसारी संकेत
grant-in-aidसहायक अनुदान (न.)
graphआलेख (पु.), लेखाचित्र (न.)
graphic materialसुचित्रित साहित्य
graphic vocabularyचित्रयुक्त शब्दसंग्रह
grasp१ पकड (स्त्री.) २ जाण (स्त्री.)
gregariousnessसंघप्रवृत्ति (स्त्री.)
gross scoreएकूण प्राप्तांक
ground१ क्रीडांगण (न.) २ कारण (न.) ३ आधार (पु.)
groupसंघ (पु.), समूह (पु.), गट (पु.)
groupवर्गीकरण करणे, गट करणे, गट पाडणे average ability group सामान्य योग्यतेचा गट buzz group गुंजन गट, गुंजन समूह child study group बालकाभ्यास गट, बालक निरीक्षण गट control group नियंत्रक गट criterion group निकष गट culture group संस्कृति गट experimental group
group actionसामूहिक क्रिया, सामूहिक कृति, समूह क्रिया, समूह कृति
group activityसमूह क्रिया
group atmosphereसांघिक वातावरण
group conferenceसमूह संमेलन
group disapprovalसामूहिक अस्वीकृति
group dynamics१ समूह गतिकी २ संघभावना (स्त्री.)
group motivtionसामूहिक अभिप्रेरण, समूह प्रेरणा
group orientation१ सामूहिक उद्बोधन २ समूह दिशानिदेशन
group processसमूह प्रक्रिया
group productivityसामूहिक उत्पादकता, सामूहिक उत्पादनक्षमता
group projectसमूह प्रकल्प
group psychologyसमूह मनोविज्ञान, समूह मानसशास्त्र
group studyसामूहिक अभ्यास
group testसामूहिक कसोटी, समूह कसोटी, सामूहिक चाचणी, समूह चाचणी, गट कसोटी, गट चाचणी
groupingसमूहन (न.), समूहीकरण (न.), गट करणे (न.), वर्गीकरण (न.) (as in ability grouping क्षमतानिहाय वर्गीकरण)
growthवृद्धि (स्त्री.), अभिवृद्धि (स्त्री.) वाढ (स्त्री.)
guess who techniqueतो कोण तंत्र, ओळखा पाहू तंत्र
guessed averageकल्पित सरासरी
guidance consultantमार्गदर्शन सल्लागार, मार्गदर्शन संमंत्रक
guidance functionमार्गदर्शन कार्य
guidance questionnaireमार्गदर्शी प्रश्नमालिका
guide१ मार्गदर्शक (पु.) २ मार्गदर्शिका (स्त्री.)
guided readingनिदेशित वाचन
guiding questionमार्गदर्शक प्रश्न
gymnastic apparatusकसरतीची उपकरणे (न.अ.व.)
gymnasticsव्यायामविद्या (स्त्री.)
habitसवय (स्त्री.), सराव (पु.)
half day sessionअर्धदिन सत्र, अर्धदिन अधिवेशन
hallucinationनिर्वस्तुभाव (पु.) निर्वस्तुभ्रम (पु.)
halo effectपूर्वग्रहभाव (पु.)
handbookहस्तपुस्तिका (स्त्री.), निदेशपुस्तक (न.)
handicap१ लोढणे (न.), अडथळा (पु.) २ न्यून (न.)
handicap raceउणावा भरपाई शर्यत
handicappedअधू, अपंग, विकल
handicapped childअपंग बालक
handwriting scale१ हस्ताक्षर श्रेणी २ हस्ताक्षर मापनी
harmony१ सुसंवाद (पु.) २ स्वरमेळ (पु.) ३ एकोपा (पु.) ४ संगति (स्त्री.) (as in colour harmony रंगसंगती )
healthआरोग्य (न.), स्वास्थ्य (न.)
health educationआरोग्य शिक्षण
health examinationआरोग्य परीक्षा, आरोग्य तपासणी
health historyआरोग्य पूर्ववृत्त
health instructionआरोग्य शिक्षण
health serviceस्वास्थ्य सेवा, आरोग्य सेवा
hearing१ श्रवणशक्ति (स्त्री.) २ सुनावणी (स्त्री.)
height-weight indexउंची-वजन सूचकांक
herd instinctसंघप्रवृत्ति (स्त्री.)
heredityआनुवंशिकता (स्त्री.)
heritage१ वारसा (पु.) २ वंशार्जित संपत्ति (स्त्री.), दाय (पु.)
heterogeneousसंमिश्रजातीय, बहुजिनसी
heuristic methodस्वयंशोध पद्धति
hierachyअधिकारश्रेणी (स्त्री.), पदसोपान (पु.)
hierachy of valuesमूल्यसोपान
high schoolप्रशाला (स्त्री.)
higher educationउच्च शिक्षण
histoiographyइतिहासलेखन मीमांसाशास्त्र (न.)
history१ इतिहास (पु.) २ इतिवृत्त (न.), पूर्ववृत्त (न.) (as in health history आरोग्य पूर्ववृत्त
history of educationशैक्षणिक इतिहास, शिक्षणाचा इतिहास
Hollerith cardहोलेरिथ कार्ड
Hollerith machineहोलेरिथ यंत्र
hollow building blocksरचना पेट्या (स्त्री.अ.व.)
home१ गृह (न.) २ कुटुंब (न.)
home educationगृहशिक्षण (न.)
home scienceगृहविज्ञान (न.)
homeworkगृहपाठ (पु.), स्वाध्याय (पु.)
homogeneousसजातीय, एकजातीय, एकजिनसी
homogeneous groupसजातीय गट, एकजातीय गट, एकजिनसी गट
honestyप्रामाणिकपणा (पु.), सचोटी (स्त्री.)
honours systemसन्मान पद्धति
horizontal advancementसमस्तर प्रगति
horizontal barहॉरिझाँंटल बार, सिंगल बार
hormeआदिप्रेरणा (स्त्री.), मूलप्रेरणा (स्त्री.)
hormoneहॉर्माएन (पु.), संप्रेरक (पु.)
hostilityवैर (न.), वैरभाव (पु.). शत्रुत्व (न.)
human geographyमानवी भूगोल
human resourcesमानवी साधनसंपत्ति
humanised geometryजीवनाधिष्ठित भूमिति
humanismमानवतावाद (पु.), मानव्य (न.)
humanitiesमानव्यविद्या (स्त्री.) मानविकी (स्त्री.), मानवविज्ञान (न.)
hydrographyजलआलेखन शास्त्र (न.)
hydrologyजलविद्या (स्त्री.)
hygiene१ आरोग्य (न.), स्वास्थ्य (न.) २ आरोग्यशास्त्र (न.)
hypothesisप्राक्कल्पना (स्त्री.), सिद्धांत कल्पना (स्त्री.), गृहीतकृत्य (न.)
hypothetical propositionकल्पित साध्य, गृहीतकृत्यात्मक साध्य
I.Q.१ बुद्धिअंक (पु.), बुद्धिगुणांक (पु.) २ बुद्धिलब्धि (स्त्री.) (abbr. of intelligence quotient)
ideationकल्पनाशक्ति (स्त्री.)
identification testओळख कसोटी, ओळख चाचणी
identify१ निश्चित करणे २ ओळखणे
identity१ ओळख (स्त्री.) २ एकरुपता (स्त्री.), अभिन्नता (स्त्री.) अनन्यता (स्त्री.)
ideologyविचारधारा (स्त्री.) विचारप्रणाली (स्त्री.)
idiomवाक्संप्रदाय (पु.), वाक्प्रचार (पु.)
idiosyncrasyविक्षिप्तपणा (पु.)
idiotजड (सा.), जडमति (सा.), जडबुद्धि (सा.), जन्मजड (सा.)
idiot savantजडविद्वान (पु.)
illiteracyनिरक्षरता (स्त्री.)
illumination१ पृष्ठप्रदीप्ति (स्त्री.) २ रोषणाई (स्त्री.), दीपोत्सव (पु.)
illusion१ भ्रम (पु.) २ माया (स्त्री.) ३ आभास (पु.)
illustrative materialदृष्टांत सामग्री, दृष्टांत साहित्य
imageप्रतिमा (स्त्री.) auditory image श्राव्य प्रतिमा, श्रवण प्रतिमा, श्रुति प्रतिमा visual image दृक् प्रतिमा
imageryप्रतिमासृष्टि (स्त्री.), प्रतिमानकार्य (न.), प्रतिमावली (स्त्री.)
imaginary journeyकाल्पनिक प्रवास
imaginationप्रतिमाशक्ति (स्त्री.), कल्पन (न.), कल्पना (स्त्री.)
imitationनक्कल (स्त्री.), अनुकरण (न.), अनुकृति (स्त्री.)
immaturityअपरिपक्वता (स्त्री.)
immediate aimतात्कालिक ध्येय
immediate objectiveतात्कालिक उद्दिष्ट
imperative१ आज्ञात्मक २ अत्यावश्यक, अनिवार्य ३ आज्ञार्थ
imperative ideaअनिवार्य कल्पना
implementअवजार (न.) apparatus
implementationकार्यवाही (स्त्री.). परिपालन (न.), कार्यान्वयन (न.)
implicationअभिप्रेत अर्थ (पु.), सूचितार्थ (पु.)
improvised apparatusकामचलाऊ उपकरण
impulseउर्मि (स्त्री.) drive
inaccessibility१ दुर्गमता (स्त्री.) २ अनभिगम्यता (स्त्री.)
inarticulateअस्पष्ट उच्चारित
inarticulatenessअस्पष्ट उच्चारण (न.)
incentiveप्रोत्साहन (न.), प्रलोभन (न.)
incidental approachप्रसंगोपात्त उपागम
incidental learningप्रासंगिक अध्ययन
incidental sample१ प्रसंगोपात्त प्रतिचय २ प्रसंगोपात्त प्रतिदर्श
incrementपगारवाढ (स्त्री.), वेतनवाढ (स्त्री.)
inculcate१ बिंबवणे, २ ठसवणे (न.),
inculcation१ अनुशासन (न.) २ बिंबवणे (न.), ठसवणे (न.)
independenceस्वावलंबन (न.), स्वाधीनता (स्त्री.), स्वातंत्र्य (न.)
independent observationस्वतंत्र अवलोकन, स्वतंत्र निरीक्षण
independent variable१ अनधीन चल २ अनधीन अपस्कारी
indeterminate appropriationअनिर्धारित विनियोग
index१ निर्देश सूची (स्त्री.) २ घातांक (पु.) ३ सूचकांक (पु.), निर्देशांक (पु.) ४ दर्शक (पु.)
index of brightnessतीव्रबुद्धि सूचकांक
index of difficultyकाठिण्य सूचकांक
index of discriminationभेदमूल्य सूचकांक
indigenous eductionएतद्देशीय शिक्षण
indigent childअकिंचन बालक, दरिद्री बालक
indigent familyअकिंचन कुटुंब, दरिद्री कुटुंब
indirect objectiveअप्रत्यक्ष उद्दिष्ट
individualव्यक्ति (स्त्री.)
individualवैयक्तिक, व्यक्तिनिष्ठ, व्यक्तिगत
individual aimवैयक्तिक ध्येय, व्यक्तिनिष्ठ ध्येय
individual curriculumव्यक्तिनिष्ठ अभ्यासक्रम
individual developmentव्यक्तित्व विकास
individual differencesवैयक्तिक भेद (पु.अ.व.) व्यक्तिभेद (पु.अ.व.), व्यक्तिभिन्नता (स्त्री.)
individual instructionवैयक्तिक शिक्षण, व्यक्तिगत शिक्षण
individual psychologyवैयक्तिक मनोविज्ञान, वैयक्तिक मानसशास्त्र
individual testवैयक्तिक कसोटी, वैयक्तिक चाचणी
individualismव्यक्तिवाद (पु.), व्यष्टिवाद (पु.)
individualityव्यक्तित्व (न.)
indoctrinationमतांतप्रवेशन (न.)
inductionविगमन (न.), उद्गमन (न.)
inductive lessonविगमक पाठ
inductive methodविगमक पद्धति, उद्गामी पद्धति
inductive reasoningविगमक तर्क, उद्गामी तर्क
infancyशैशव (न.), अर्भकावस्था (स्त्री.)
infantशिशु (पु.), अर्भक (न.)
infectious diseaseसंक्रामक रोग, स्पर्शजन्य रोग
inferiorityन्यूनता (स्त्री.)
inferiority complexन्यूनगंड (पु.)
inferred interestअनुमानित अभिरूचि
informal agencis of educationशिक्षणाची अनौपचारिक माध्यमे (न.अ.व.)
informal objective testशिक्षककृत वस्तुनिष्ठ कसोटी, शिक्षककृत वस्तुनिष्ठ चाचणी
informal organisation१ अनौपचारिक संयोजन २ अनौपचारिक संघटना
informationमाहिती (स्त्री.)
information blankमाहिती प्रपत्र (form)
inheritपरंपरेने येणे, वारसाने मिळणे
inhibitionअवरोध (पु.), प्रतिरोध (पु.)
initial abilityप्रारंभिक क्षमता
initiatory activitiesअभिक्रमिक कार्यक्रम, अभिक्रमिक उपक्रम
ink-blot testशाई ठिपका कसोटी, शाई ठिपका चाचणी, मसी अंक कसोटी, मसी अंक चाचणी
innate intelligenceउपजत बुद्धि, उपजत बुद्धिमत्ता
inner conflictsअंतर्द्वद्व (न.)
inservice educationसेवांतर्गत शिक्षण
inservice trainingसेवांतर्गत प्रशिक्षण
insight१ अंतदृरष्टि (स्त्री.) २ मर्मदृरष्टि (स्त्री.), मर्मदर्शन (न.)
instinctसहजप्रवृत्ति (स्त्री.) drive
instituteसंस्था (स्त्री.)
institute१ चालू करणे २ संस्थापन करणे
institute of technologyतंत्रविज्ञान संस्था
institutionसंस्था (स्त्री.)
instruction१ शिक्षण (न.) २ अध्यापन (न.)
instructional aidअध्यापन साहित्य, अध्यापन साधन
instructional materialअध्यापन साहित्य
instructional objectivesअध्यापनाची उद्दिष्टे (न.अ.व.)
instructional outcomeअध्यापक परिपाक, अध्यापन फल
instructional personnelशिक्षकवर्ग (पु.)
instructional programmeअध्यापन कार्यक्रम
instructional testअध्यापन फल कसोची, अध्यापन फल चाचणी
instructional tripशैक्षणिक सहल
instrumentउपकरण (न.) apparatus
instrumental conditioningकारक अभिसंधान
instrumental drawing१ साधनांकित चित्रण २ साधनभूत चित्रकला
instrumental musicवाद्यसंगीत (न.)
intake capacityप्रवेशक्षमता (स्त्री.)
integrated curriculumसंकलित अभ्यासक्रम
integrated personalityसमाकलित व्यक्तिमत्व
integrated programmeएकात्मीकृत कार्यक्रम
integrationएकात्मता (स्त्री.), समाकलन (न.)
integration courseसमाकलित पाठ्यक्रम
integration of personalityव्यक्तिमत्व समाकलन
intellectमति (स्त्री.), बुद्धि (स्त्री.)
intellectual honestyबौद्धिक प्रामाणिकपणा
intellectual performanceबौद्धिक कार्य
intelligenceबुद्धि (स्त्री.), बुद्धिचातुर्य (न.), बुद्धिमत्ता (स्त्री.)
intelligence capacityबौद्धिक कुवत, बौद्धिक शक्यता
intelligence quotient१ बुद्धिअंक (पु.), बुद्धिगुणांक (पु.) २ बुद्धिलब्धि (स्त्री.) (short I.Q.)
intelligence test general intelligence test
intensive readingसघन वाचन
interactionआंतरक्रिया (स्त्री.), परस्परक्रिया (स्त्री.), अन्योन्यक्रिया (स्त्री.)
interclass correlationअंतर्वर्गीय सहसंबंध
intercorrelation tableअंतर्गत सहसंबंध कोष्टक
intercultural eduationआंतरसांस्कृतिक शिक्षण
interestरुचि (स्त्री.). अभिरुचि (स्त्री.), रस (पु.), गोडी (स्त्री.), आस्था (स्त्री.)
interest groupसमरुचि समूह
interest inventoryअभिरुचि शोधिका
interest testअभिरुचि कसोटी, अभिरुचि चाचणी
interfamily environmental differencesआंतरकौटुंबिक पर्यावरण भेद (पु.अ.व.)
interiorizationआंतरीकरण (न.)
internal auditअंतर्गत लेखापरीक्षा
internal checkअंतर्गत नियंत्रण, अंतर्गत नियमन
internal evaluationअंतर्गत मूल्यमापन
international educationआंतरराष्ट्रीय शिक्षण
internshipशिक्षणांतर्गत सेवा (स्त्री.) पदवीपूर्व सेवा (स्त्री.)
interpersonal differencesआंतरवैयक्तिक भेद (पु.अ.व.)
interpersonal relationshipआंतरवैयक्तिक संबंध
interpolationअंतर्वेशन (न.)
interpretationअर्थबोधन (न.), निर्वचन (न.), भाष्य (न.), स्पष्टीकरण (न.)
interscholastic competitionआंतरशालेय स्पर्धा
interval scaleसमांतराल श्रेणी
interviewमुलाखत (स्त्री.)
interview techniqueमुलाखतीचे तंत्र
intervieweeमुलाखत देणारा (पु.)
interviewerमुलाखत घेणारा (पु.)
intonationस्वरशैली (स्त्री.), ध्वनिउच्चावचन (न.)
intrafamily environmental differencesकुटुंबांतर्गत पर्यावरण भेद (पु.अ.व.)
intrapersonal differencesव्यक्तिअंंतर्गत भेद (पु.अ.व.)
intrinsic factorआंतरिक घटक
intrinsic validityआंतरिक सप्रमाणता
introduction१ प्रस्तावना (स्त्री.) २ परिचय (पु.)
introspectionआत्मपरिक्षण (न.)
introspective psychologyआत्मपरिक्षणात्मक मानसशास्त्र
introversionअंतर्मुखता (स्त्री.)
introvertअंतर्मुख व्यक्ति (स्त्री.)
intuition१ अंतप्रेरणा (स्त्री.) २ अंतर्ज्ञानवाद (पु.)
inventoried interestशोधित अभिरुचि
inventory१ शोधिका (स्त्री.), शोधन प्रश्नावली (स्त्री.), परीक्षण सूची (स्त्री.) (as in emotional adjustment inventory भावनिक समायोजन परीक्षण सूची) २ वस्तुसूची (स्त्री.)
inventory testशोधन कसोटी, शोधन चाचणी, शोधिका कसोटी, शोधिका चाचणी
isolateवेगळा काढणे, विविक्त करणे
item१ बाब (स्त्री.) २ एकांश (पु.) ३ प्रश्न (पु.) alternate-response item द्विपर्यायी प्रश्न, वैकल्पिक-उत्तर प्रश्न best answer item उत्कृष्ट-पर्यायी प्रश्न, उत्तम-उत्तर प्रश्न best-reason item उत्तम कारण प्रश्न completion item पूर्तिप्रश्न forced-choice item
item analysis१ प्रश्न विश्लेषण, प्रश्नवार घटक पृथक्करण २ एकांग विश्लेषण
item countविशिष्ट वस्तुनिष्ठ संख्यागणन
item validityप्रश्न सप्रमाणता
itinerant teacherफिरता शिक्षक
jealousyमत्सर (पु.), असूया (स्त्री.)
job१ काम (न.), कार्य (न.) २ सोपीव काम (न.)
job actualisationकार्य संसिद्धि
job analysisकार्य विश्लेषण
job expectations job requirements
job orientationकार्य अभिमुखीकरण
job oriented educationव्यवसायाभिमुख शिक्षण
job requirementsकार्यविषयक अपेक्षा (स्त्री.अ.व.) (also job expectations)
job satisfactionकार्य समाधान
job trainingसोपीव कामाचे प्रशिक्षण
joint apprenticeship councilसंयुक्ता शिक्षुता परिषद
journal१ कालिक (न.) २ जर्नल (न.) ३ दैनंदिनी (स्त्री.)
journalismपत्रपांडित्य (न.), वृत्तपत्र व्यवसाय (पु.)
journalistपत्रकार (पु.), पत्रपंडित (पु.)
judgement१ निकाल (पु.), निवाडा (पु.), निर्णय (पु.), न्यायनिर्णय (पु.) २ अभिप्राय (पु.) ३ निर्णयशक्ति (स्त्री.) (also judgment)
junior collegeकनिष्ठ महाविद्यालय
junior college of educationशिक्षणशास्त्र विद्यालय
juvenile courtबाल न्यायालय
juvenile deliquency१ बाल अपचार २ बाल गुन्हेगारी
juvenile offenderबाल गुन्हेगार
key१ किल्ली (स्त्री.) २ कूळ (स्त्री.) ३ विवरणी (स्त्री.) ४ सूची (स्त्री.) ५ उत्तर सूची (स्त्री.) ६ निदेशिका (स्त्री.)
kindergardenबालकमंदिर (न.), बालविहार (पु.) बालोद्यान (न.)
kinematicsगतिकी (स्त्री.)
kinesthetic methodगतिबोधन पद्धति
kineticsशुद्धगतिकी (स्त्री.)
kit१ साधन पेटिका (स्त्री.) (as in study kit अध्ययन साधन पेटिका) २ साहित्य (न.) (as in first-aid kit प्रथमोपचार साहित्य
kleptomaniaचौर्याएन्माद (पु.)
knowledge१ ज्ञान (न.) २ माहिती (स्त्री.) ३ जाणीव (स्त्री.)
knowledge recallज्ञान प्रत्यावहन
laboratory lessonप्रयोग पाठ
laboratory methodप्रयोगशाळा पद्धति
labour१ श्रमिक (पु.) २ श्रम (पु.अ.व.)
lack of staminaदमन्यूनता (स्त्री.), बलन्यूनता (स्त्री.)
ladderसोपानपद्धति (स्त्री.) (as in educational ladder शैक्षणिक सोपानपद्धति )
laissez-faireनिरंकुशता (स्त्री.)
language abilityभाषिक क्षमता
language activitiesभाषिक कार्यक्रम, भाषिक उपक्रम
language artsभाषिक कौशल्ये (न.अ.व.)
language laboratoryभाषा प्रयोगशाळा
language skillभाषिक कौशल्य, भाषा कौशल्य
large teaching unitव्यापक अध्यापनीय घटक
law of closureसांधेजोड नियम
law of disuseअनुपयोगाचा नियम
law of fixationस्थिरीकरण नियम
law of gaplअंतरपूर्ति नियम
law of maturationपक्वता नियम
law of proximityनिकटत्व नियम
law of readinessतत्परता नियम, सज्जता नियम
law of recencyतात्कालिता नियम
leadership trainingनेतृत्व प्रशिक्षण
leading questionहोयबा प्रश्न, नंदी प्रश्न
learning१ विद्यार्जन (न.), ज्ञानागम (पु.), अध्ययन (न.) २ विद्या (स्त्री.) ३ विद्वत्ता (स्त्री.) ४ अधिगम (पु.) abstract learning अमूर्त अध्ययन associative learning सहयोगी अध्ययन co-operative learning सहकारी अध्ययन directed learning निदेशित अध्ययन incidental
learning abilityअध्ययन क्षमता
learning aptitudeअध्ययन अभियोग्यता
learning by doingक्रियात्मक अध्ययन
learning by heartपाठांतर (न.)
learning by partभागश अध्ययन
learning by roteघोकंपट्टी (स्त्री.)
learning capacity१ अध्ययन कुवत, अध्ययन शक्यता २ अध्ययन धारकता
learning curveअध्ययन वक्र
learning difficultyअध्ययन काठिण्य
learning experienceअध्ययनानुभव (पु.)
learning outcomeअध्ययन परिपाक, अध्ययन परिणाम
learning plateauअध्ययन पठार, अध्ययन स्थिरावस्था
learning processअध्ययन प्रक्रिया
learning readinessअध्ययन तत्परता, अध्ययन सज्जता
learning situationअध्ययन प्रसंग
lecture methodव्याख्यान पद्धति
lecture-demonstration methodसप्रयोग व्याख्यान पद्धति
lecturerव्याख्याता (सा.), अधिव्याख्याता (सा.)
legal absenceवैध अनुपस्थिति
legal noticeवैध नोटीस, कायदेशीर नोटीस
legal remedy१ कायदेशीर इलाज, वैध इलाज २ कायदेशीर उपाययोजना
legal residenceवैध वसतिस्थान कायदेशीर वसतिस्थान
legibilityसुवाच्यता (स्त्री.)
leptokurtic curveउच्चशिखरी वक्र
lessonपाठ (पु.) criticism lesson समीक्षणात्मक पाठ, आलोचनात्मक पाठ, टीकापाठ deductive lesson निगमन पाठ demonstration lesson निर्देशन पाठ drill lesson १ चर्चा पाठ २ विवेचन पाठ experimental lesson आवृत्तिका, आवृत्ति पाठ, दृढिकरणात्मक पाठ, संथा पाठ inductive lesson
lesson planningपाठ नियोजन, पाठ योजना
letter१ वर्ण (पु.), अक्षर (न.) २ पत्र (न.)
lettermanशालाश्री (सा.), शालाभूषण (सा.)
levelपातळी (स्त्री.), स्तर (पु.)
level of attainmentअधिगम स्तर, अधिगम पातळी
level of comprehension testआकलनस्तर कसोटी, आकलनस्तर चाचणी
level of significanceसार्थकता स्तर
liabilityदायित्व (न.), जिम्मेदारी (स्त्री.)
liberal educationसंस्कारी शिक्षण
liberalismउदारतावाद (पु.), उदारमतवाद (पु.)
libidoकामवृत्ति (स्त्री.)
librarian teacherग्रंथपाल शिक्षक
libraryग्रंथालय (न.) audiovisual library दृकश्रवण ग्रंथालय central library मध्यवर्ती ग्रंथालय circulating library फिरते ग्रंथालय classroom library वर्ग ग्रंथालय general library सामान्य ग्रंथालय public library सार्वजनिक ग्रंथालय reference library संदर्भ ग्रंथालय
library for the blindअंध ग्रंथालय (न.)
library languageज्ञानोपार्जक भाषा
library scienceग्रंथालयशास्त्र (न.)
life१ जीवन (न.) २ आयु (न.)
life long educationआजीवन शिक्षण
lightingप्रकाशव्यवस्था (स्त्री.) artificial lighting कृत्रिम प्रकाशव्यवस्था natural lighting नैसर्गिक प्रकाशव्यवस्था
line administrationअधिकारी तंत्र प्रशासन
line and staff administrationनियंत्रित अधिकार प्रशासन
linear correlationरेखीय सहसंबंध
linguaphoneलिंग्वाफोन (पु.)
linguistic retardationभाषिक मंदता
linguisticsभाषाविज्ञान (न.)
listसूची (स्त्री.), यादी (स्त्री.)
literacyसाक्षरता (स्त्री.)
literary appreciationवाङमयीन रसग्रहण
literary materialवाङमयीन साहित्य
literatureवाङमय (न.), साहित्य (न.) children's literature बाल वाङमय, बाल साहित्य classical literature अभिजात वाङमय
lithographerशिलामुद्रक (पु.)
lithographerशिलामुद्रक (पु.)
lithographyशिलामुद्रण (न.)
local autonomyस्थानिक स्वायत्तता
local school administrationस्थानिक शालेय प्रशासन
local teacherस्थानिक शिक्षक स्थानिक अध्यापक
local teacher's associationस्थानिक शिक्षक संघ
location१ स्थाननिर्धारण (न.) २ ठावठिकाणा (पु.)
lock step in educationशिक्षण क्षेत्रातील परुष
logदैनंदिनी (स्त्री.) (as in class log कक्ष दैनंदिनी)
logical methodतर्कशुद्ध पद्धति
logical organisationतर्कशुद्ध मांडणी
long term borrowingदीर्घकालीन कर्जौभारणी
long-term objectiveदीर्घकालीक उद्दिष्ट
lowered vitality caseअवनीत जीवनशक्ति व्यक्ति
lumpsum appropriationएक-रकमी विनियोग
lunacyउन्माद (पु.), वेड (न.)
machineryयंत्रणा (स्त्री.)
macro teachingस्थूल अध्ययन
macronदीर्घाऐच्चारणसूचक चिन्ह (न.)
magazineमासिक (न.), नियतकालिक (न.)
maintenanceसंधारण (न.), परिरक्षण (न.)
major work classविशेष कार्य कक्ष
make-up classपूरक वर्ग, पूरक कक्ष
maladjusted childअसमायोजित बालक
maladjustmentकुसमायोजन (न.)
management१ व्यवस्थापन (न.) २ व्यवस्था (स्त्री.), प्रबंध (पु.)
mandatory board functionsमंडळाची अनिवार्य कार्ये (न.अ.व.)
manifested interestप्रकटीकृत अभिरुची
manikin testमॅनिकिन चाचणी
manipulationहस्तलाघव (न.)
manipulative skillहाताळण कौशल्य
manipulative stageहस्तप्रयोगी अवस्था
manualनियमपुस्तिका (स्त्री.)
manualकायिक, हस्तसाध्य, हस्त-
manual activityहस्तसाध्य क्रिया
manual skillहस्तकौशल्य (न.) कायिक कौशल्य
manual trainingहस्तकला प्रशिक्षण
mapनकाशा (पु.) contour map समोच्च नकाशा dot map बिंदु नकाशा
mark१ गुण (पु.), गुणांक (पु.), प्राप्तांक (पु.) २ चिन्ह (न.) ३ लक्षण (न.)
markingगुणांकन (न.), गुणदान (न.)
massसांघिक, सामुदायिक, सामूहिक, जनसामान्य
mass activityजनसामान्य क्रिया
mass drillसांघिक कवायत, सामूहिक कवायत
mass educationसामूदायिक शिक्षण
mass psychologyजनमनोविज्ञान (न.)
masterमार्गदर्शक (पु.) (as in career master १ व्यवसाय मार्गदर्शक २ जीविका मार्गदर्शक)
mastery testप्रभूत्व कसोटी, प्रभूत्व चाचणी
masturbationहस्तमैथुन (न.)
matched sample१ संतुलित प्रतिचय २ संतुलित प्रतिदर्श
matching exerciseजोड्या जुळवण्याचे प्रश्न (पु.अ.व.), युग्मीकरण प्रश्न (पु.अ.व.)
matching itemजोड्या जुळवण्याचा प्रश्न, युग्मीकरण प्रश्न)
matching testयुग्मीकरण कसोटी, युग्मीकरण चाचणी
materialसामग्री (स्त्री.), साहित्य (न.) (as in graphic material सुचित्रित साहित्य) apparatus
mathematical backgroundगणितीय पार्श्वभूमि
mathematical crutchesगणितीय आधारदंड (पु.अ.व.)
mathematical literacyगणितीय साक्षरता
mathematicsगणित (न.), गणितशास्त्र (न.) applied mathematics उपयोजित गणितशास्त्र business mathematics व्यावसायिक गणित formal mathematics औपचारिक गणित functional mathematics कार्यात्मक गणितशास्त्र new mathematics नवगणित practical mathematics व्यावहारिक गणित pure
matron१ (of a hostel) अधिक्षिका (स्त्री.) २ (of a hospital) अधिसेविका (स्त्री.)
maturationपक्वता (स्त्री.)
maturityपरिपक्वता (स्त्री.), प्रौढत्व (न.)
maze testव्यूह कसोटी, व्यूह चाचणी
meanमध्यमान (न.), माध्य (पु.)
mean centre of populationजनसंख्या माध्य
mean deviationमध्यमान विचलन
meaning of associtionसाहचर्य संबंध
meaningful approachअर्थपूर्ण उपागम
measure१ उपाय (पु.) २ माप (न.), प्रमाण (न.), परिमाण (न.)
measurementमापन (न.), मापणी (स्त्री.), मोजणी (स्त्री.)
measurement of attentionअवधान मापन
mechanical abilityयांत्रिक क्षमता
mechanical aptitudeयांत्रिकी अभियोग्यता
mechanical arithmeticयांत्रिकी अंकगणित
mechanical readingयंत्रवत वाचन
mechanicsयांत्रिकी (स्त्री.)
mechanismयंत्रणा (स्त्री.)
median१ माध्यिका (स्त्री.) २ Math. मध्यगा (स्त्री.), मध्यक (पु.)
medical examinationवैद्यकीय तपासणी
megalomaniaमहामन्यता उन्माद (पु.)
megaphoniaअति मोठ्या आवाजात बोलण्याची सवय (स्त्री.), उच्चवादिता (स्त्री.)
melancholiaचिंताकुलता (स्त्री.), विषाद विकार (पु.), विषण्णता (स्त्री.)
melancholyखिन्नता (स्त्री.)
melting pot theoryद्रवण पात्र सिद्धांत
membership१ पटसंख्या (स्त्री.), सदस्यसंख्या (स्त्री.) २ सदस्यत्व (न.)
membership eliminationसदस्यत्व निरास
memorisationस्मरणात ठेवणे (न.)
memoriter methodघोकंपट्टी पद्धति
memoryस्मृति (स्त्री.), आठवण (स्त्री.), स्मरण (न.) rote memory घोकंपट्टी visual memory दृक् स्मृति, दर्शन स्मृति
memory drawing१ स्मरणचित्रण (न.) २ स्मृति चित्रकला
memory methodस्मरण पद्धति, स्मृति पद्धति
mental abilityमानसिक क्षमता
mental activityमानसिक क्रिया
mental blockingमानसिक अवरोध
mental capacity१ मानसिक कुवत, मानसिक शक्तता २ मानसिक धारकता
mental developmentमानसिक विकास, मनोविकास (पु.)
mental deviateमनोविचलित (सा.), विचलितमनस्क (सा.)
mental facultyमनशक्ति (स्त्री.)
mental gradeमानसिक दर्जा, मानसिक श्रेणी
mental healthमनस्वास्थ्य (न.), मानसिक आरोग्य
mental illnessमानसिक आजार, मनोविकृति (स्त्री.), मनोरुग्णता (स्त्री.)
mental testमानसिक कसोटी, मानसिक चाचणी
mentally handicappedन्यूनमनस्क, न्यूनमन, मानसिकदृष्ट्या अपंग
mentally retarded childमंदबुद्धि बालक, जडबुद्धि बालक
mentally superiorश्रेष्ठमानस
mentally-advancedप्रगतमानस
mentally-deficientविकलमानस
mentally-giftedकुशाग्रबुद्धि
meritयोग्यता (स्त्री.), गुणवत्ता (स्त्री.) अर्हता (स्त्री.)
merit ratingगुणवत्ता परिमाण निर्धारण
merit type salary scheduleगुणवत्तानुसारी वेतन अनुसूची
mesomorphic personalityपीळदार व्यक्तिमत्व, बांधेसूद व्यक्तिमत्व
metallurgyधातुशास्त्र (न.)
metamathematicsअधिगणितशास्त्र (न.)
metaphysicsअध्यात्मशास्त्र (न.)
meteorologyहवामानशास्त्र (न.)
methodपद्धति (स्त्री.), प्रणाली (स्त्री.) pupil-centric method छात्रकेंद्री पद्धति teacher-centric method अध्यापककेंद्री पद्धति
method masterपद्धतितज्ञ (पु.)
method of agreement and differenceअन्वय व्यतिरेक पद्धति
method of concomitant variationसहवर्ती विचरण प्रणाली
methodologyपद्धतिमीमांसा (स्त्री.)
methods of teaching experimentअध्यापन पद्धति प्रयोग
metric systemमेट्रिक पद्धति, दशमान पद्धति
metronomeतालमापी (पु.), मेट्रोनोम (न.)
microcopyसूक्ष्मप्रत (स्त्री.)
microfilmमायक्रोफिल्म (स्त्री.)
microphoneध्वनिग्राहक (पु.)
microprojectorसूक्ष्मप्रक्षेपी (पु.)
microteachingसूक्ष्म अध्यापन (न.)
migrant childrenस्थलांतर करणारी मुले (न.अ.व.)
migration certificateस्थलांतर प्रमाणपत्र
military courseसैनिकी पाठ्यक्रम
military disciplineलष्करी शिस्त
military educationसैनिकी शिक्षण
military schoolसैनिकी शाळा
mimetic activitiesअनुकरणात्मक कार्यक्रम, अनुकरणात्मक उपक्रम
ministerial board functionsमंडळाची प्रशासन कार्ये (न.अ.व.)
minority१ अल्पसंख्या (स्त्री.) २ अल्पसंख्याक लोक (पु.अ.व.)
minority groupअल्पसंख्य गट
mirror drawingदर्पण चित्रण
mnemonic systemस्मरणान्वित पद्धति
mobझंउड (स्त्री.), जमाव (पु.)
mob psychologyझुंडीचे मानसशास्त्र
mobile libraryफिरते ग्रंथालय (also book mobile)
mobilitive ratioगतिशीलतेचे गुणोत्तर
mobilityचलनशीलता (स्त्री.), चलता (स्त्री.)
mock broadcastअभिरुप प्रसारण
modal averageबाहुलकीय सरासरी
modal intervalबाहुलकीय वर्गांतर
model१ आदर्श (पु.) २ प्रतिकृति (स्त्री.)
model१ आदर्श २ नमुन्याचा, नमुनेदार
modellingप्रतिकृति निर्मिती (स्त्री.), प्रतिमानकरण (न.)
modern languagesआधुनिक भाषा (स्त्री.अ.व.)
molar behaviourरेणुसंस्थित वर्तन, रेणुसंरुप वर्तन
molecular behaviourरेणुरुप वर्तन
monotonous phonationएकसुरी उच्चारण
Montessori methodमाँटेसरी पद्धति
montessori schoolमाँटेसरी शाळा
moral and spiritual valuesनैतिक आणि आध्यात्मिक मूल्ये (न.अ.व.)
moral codeआचारसंहिता (स्त्री.)
moral developmentनैतिक विकास
moral educationनीतिशिक्षण (न.), नैतिक शिक्षण
moral guidanceनैतिक मार्गदर्शन
morale१ ऐक्यभाव (पु.), एकात्मता (स्त्री.) (as in school morale शालेय ऐक्यभाव, शालेय एकात्मता ) २ नीतिधैर्य (न.) (as in teacher morale शिक्षकाचे नीतिधैर्य) ३ मनोधैर्य (न.)
morality१ नीतिमत्ता (स्त्री.), २ सदाचार (पु.)
moralsनैतिक मूल्ये (न.अ.व.)
motion pictureचलचित्र (न.)
motivating deviceप्रेरक साधन
motivationअभिप्रेरण (न.), प्रेरणा (स्त्री.) external motivation बाह्य अभिप्रेरण, बाह्य प्रेरणा group motivation सामूहिक अभिप्रेरण, सामूहिक प्रेरणा scholastic motivation विद्याविषयक अभिप्रेरण, विद्याविषयक प्रेरणा unconscious motivation अबोध अभिप्रेरण, अबोध प्रेरणा
motivation techniqueअभिप्रेरण तंत्र, प्रेरणा तंत्र
motiveहेतु (पु.), उद्देश (पु.), प्रयोजन (न.) drive
motor१ प्रेरक, गतिकारक २ क्रियात्मक
motor ability१ कारकक्षमता (स्त्री.) २ गतिक्षमता (स्त्री.)
motor ability age१ कारकक्षमता वय २ गतिक्षमता वय
motor activityकारक क्रिया
motor capacity१ गतिकारक शक्यता, गतिकारक कुवत २ गतिकारक धारकता
motor controlऐच्छिक स्नायूवरील ताबा
motor development१ गतिकारक विकास २ क्रियात्मक विकास
motor learningकारक अध्ययन
mounting१ आरोपण (न.) २ आरोहण (न.)
movement१ हालचाल (स्त्री.) २ चळवळ (स्त्री.) ३ विचलन (न.) ४ विचारप्रणाली (स्त्री.) (as in activity movement कृतिशील विचारप्रणाली, कृतिनिष्ठ विचारप्रणाली)
multidimensional developmentविविधांगी विकास
multiple choice itemबहुपर्यायी प्रश्न
multiple choice testबहुपर्याय कसोटी, बहुपर्याय चाचणी
multiple response itemअनेकोत्तरी प्रश्न
multiplication factsगुणन तथ्ये (न.अ.व.)
multipurpose high schoolबहुउद्देशीय (विविधोद्देशीय) प्रशाला
musicसंगीत (न.) applied music उपयोजित संगीत background music पार्शवसंगीत choral music वृंदसंगीत classical music १ अभिजात संगीत २ शास्त्रीय संगीत folk music लोकसंगीत instrumental music वाद्यसंगीत vocal music गायन
mythology१ पुराण (न.) २ पुराणविद्या (स्त्री.)
narcissiamआत्मप्रीति (स्त्री.)
national anthemराष्ट्रगीत (न.)
national characterराष्ट्रीय चारित्र्य
national council of education research and trainingराष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण मंडळ
national integrationराष्ट्रीय एकात्मता
national normराष्ट्रीय प्रमाणक
national philosophyराष्ट्रीय तत्त्वज्ञान
nationalismराष्ट्रवाद (पु.), राष्ट्रीयता (स्त्री.)
nationalityराष्ट्रीयत्व (न.)
native traitजन्मजात विशेषक
natural lightingनैसर्गिक प्रकाशव्यवस्था
natural punishmentस्वाभाविक शिक्षा, नैसर्गिक शिक्षा
natural rightsप्राकृतिक अधिकार (पु.अ.व.) नैसर्गिक अधिकार (पु.अ.व.)
naturalism१ प्रकृतिवाद (पु.) २ निसर्गवाद (पु.)
nature१ निसर्ग (पु.) २ स्वभाव (पु.) ३ प्रकृति (स्त्री.) ४ स्वरुप (न.)
nature-nurture problemप्रकृति-पोषण-समस्या(स्त्री.)
nature-studyनिसर्ग अभ्यास (पु.)
naturismनिसर्गपूजा (स्त्री.)
nautical schoolनाविक शाळा
naval science and tacticsनौकानयनशास्त्र व व्यूहतंत्र
naval training schoolनौकानयन प्रशिक्षण शाळा
navigationनौकानयनशास्त्र (न.)
near point of accommodtionदृष्टीचा निकट बिंदु
nearest hundredthदोन दशांशस्थळापर्यंत
nearest integerजवळच्या पूर्णांकात
nearest tenthएक दशांशस्थळापर्यंत
nearest thousandthतीन दशांशस्थळापर्यंत
necessityआवश्यकता (स्त्री.)
needगरज (स्त्री.) basic needs मूलभूत गरजा social needs सामाजिक गरजा drive
needs theoryअतृप्त आकांक्षावाद
negation१ नकार (पु.) २ निषेध (पु.) ३ अभाव (पु.)
negative accelerationऋण त्वरण, ऋण वेगवर्धन
negative conditioningऋणात्मक अभिसंधान
negative correlationऋण सहसंबंध
negative transfer१ ऋण संक्रामण २ नकारात्मक संक्रामण
neglected childउपेक्षित बालक
negtive discrimination१ नकारार्थी भेदभाव २ नकारार्थी तारतम्य
negtive numberऋण संख्या, ऋणांक (पु.)
neighbourhoodशेजार (पु.), शेजारचा प्रदेश (पु.). आसमंत (पु.)
neoliterateनवसाक्षर (पु.)
nepotismकुलपक्षपात (पु.), बंधुपक्षपात (पु.), रिश्तेबाजी (स्त्री.)
neurasthenia१ चेतनीक्षीणता (स्त्री.) २ मज्जातंतुक्षीणता (स्त्री.)
neurologist१ चेतनीशास्त्रज्ञ (सा.) २ मज्जातंतुशास्त्रज्ञ (सा.)
neurosis१ चेतनी विकृति (स्त्री.) २ मज्जातंतु विकृति (स्त्री.)
neuroticचेतनी रुग्ण (पु.)
new mathematicsनवगणित (न.)
new type examinationनवी परीक्षा पद्धति
newsletterवार्तापत्र (न.)
newspaperवर्तमानपत्र (न.), वृत्तपत्र (न.)
newsprintवृत्तपत्रीय कागद (पु.)
nominal scaleअंकनिदिष्ट मापनी
nominating techniqueनामनिर्देशन तंत्र
non-verbal testअशाब्दिक कसोटी, अभाषिक कसोटी
nonconformistअननुपंथी (पु.)
nondirective interviewनिदेशमुक्त मुलाखत
nondirective teachingअनिदेशित अध्यापन
nonlanguage testभाषारहित चाचणी
nonparticipant observationअसहभागी अवलोकन, असहभागी निरीक्षण
nonpromotionअनुत्तीर्णता (स्त्री.)
nonrandom sample१ नियंत्रित प्रतिदर्श २ नियंत्रित नमुना
nonrecognitionअमान्यता (स्त्री.)
nonsense rhymeनिरर्थक पद्य
nonsense syllableनिरर्थक अक्षरसंच
nonteaching personnelअध्यापकेतर कर्मचारीवर्ग
nonteaching staff organisationशिक्षकेतर कर्मचारी संघटना
nontest toolचाचणीव्यतिरिक्त साधन
nonvariable attributeअविचल अंगभूत गुण
norm१ प्रमाणक (न.) २ सामान्यक (न.) ३ समानक (न.) (as in grade norm १ श्रेणी सामान्यक २ श्रेणी समानक) ४ निकष (पु.) behaviour norm वर्तन प्रमाणक development norm विकास प्रमाणक
normal१ सामान्य २ प्रसामान्य ३ (regular, usual) नेहमीचा ४ प्रमाणशीर ५ (functioning regularly) नियमित चालणारा
normal probability curveसामान्य संभाव्यता वक्र
normal schoolशिक्षक प्रशिक्षण संस्था
normality१ प्रसामान्यता (स्त्री.) २ समज्जनीयता (स्त्री.)
normativeआदर्शानुसारी, प्रमाणकानुसारी
nostalgiaघरची ओढ (स्त्री.), गृहाकर्षण (न.) स्मृत्याकुलता (स्त्री.)
notice१ सूचना (स्त्री.) २ Law नोटीस (स्त्री.)
nucleonicsन्यूक्लिऑनिकी (स्त्री.)
null hypothesisनिराकरणीय प्राक्कल्पना
numberअंक (पु.), संख्या (स्त्री.) negative number ऋण संख्या, ऋणांक ordinal number क्रमसूचक संख्या positive number धन संख्या,धनांक prime number दृढ संख्या, अभाज्य संख्या
number completion testअंकपूर्ति कसोटी
numerical scaleअंकीय मापनी
numismaticsनाणकशास्त्र (न.)
nursery schoolबालकमंदिर (न.)
nursingपरिचर्या (स्त्री.)
nutrition classपोषण शिक्षणवर्ग
nutrition programmeपोषण कार्यक्रम
nyctophobiaनिशा भीति (स्त्री.)
oath of allegianceनिष्ठा शपथ
obedienceआज्ञाधारकता (स्त्री.), आज्ञापालन (न.)
object१ वस्तु (स्त्री.) २ पदार्थ (पु.) ३ विषय (पु.) ४ उद्दिष्ट (न.)
object drawingवस्तुचित्रण (न.), वस्तुरेखाटन (न.)
objectionआक्षेप (पु.), हरकत (स्त्री.)
objectiveउद्देश (पु.), उद्देश (न.) aim
objective approachवस्तुनिष्ठ उपागम
objective methodवस्तुनिष्ठ पद्धति
objective testवस्तुनिष्ठ कसोटी, वस्तुनिष्ठ चाचणी
objectives of educationशैक्षणिक उद्दिष्टे (न.अ.व.)
objectivityवस्तुनिष्ठता (स्त्री.)
objectivity coefficientवस्तुनिष्ठता गुणांक
observationनिरीक्षण (न.), अवलोकन (न.) direct observation निदेशित अवलोकन, निदेशित निरीक्षण field observation क्षेत्रीय अवलोकन, क्षेत्रीय निरीक्षण independent observtion स्वतंत्र अवलोकन, स्वतंत्र निरीक्षण nonparticipant observation असहभागी अवलोकन, असहभागी निरीक्षण
observation classनिरीक्षण कक्ष
observational methodनिरीक्षणात्मक पद्धति, अवलोकनात्मक पद्धति, निरीक्षण पद्धति, अवलोकन पद्धति
obsessionकल्पनाग्रस्तता (स्त्री.)
obsessional behaviourकल्पनाग्रस्त वर्तन, कल्पनाव्यथित वर्तन
occupationव्यवसाय (पु.), ताबा (पु.)
occupational approachव्यावसायिक उपागम
occupational dangerव्यावसायिक धोका
occupational educationव्यावसायिक शिक्षण
occupational informationव्यावसायिक माहिती
occupational therapistव्यवसायोपचारतज्ञ (सा.)
oceanographyसागरविज्ञान (न.)
Oedipus complexएडिपस गंड, मातृभाव गंड
office१ कार्यालय (न.) २ पद (न.)
ogive curveऊर्ध्वगामी वक्र
omnibus testसर्वग्राही कसोटी, सर्वग्राही चाचणी
on-the-job trainingव्यवसायांतर्गत प्रशिक्षण
one-teacher schoolएकशिक्षकी शाळा
one-way vision observtionएकमार्गदृक निरीक्षण एकमार्गदृक अवलोकन
open-air classखुला वर्ग, खुला कक्ष
operant conditioningव्यापारात्मक अभिसंधान
operational validityकार्यात्मक सप्रमाणता
ophthalmologyनेत्रशास्त्र (न.)
opinion१ अभिप्राय (पु.) २ मत (न.)
opinion pollमतनिर्धारण (न.), मतकौल (पु.)
opinionnaireमतप्रश्नावली (स्त्री.) (also opinionaire)
opportunismसंधिसाधूपणा (पु.)
opportunityसंधि (स्त्री.), अवसर (पु.)
opportunity schoolअवसर शाला
optional subjectऐच्छिक विषय, वैकल्पिक विषय (also elective subject)
oral compositionमौखिक निबंधन
oral methodतोंडी पद्धति, मौखिक पद्धति
oral readingमौखिक वाचन, मौखिक पठण, प्रकट वाचन
oral reading scale१ मौखिक वाचन श्रेणी २ मौखिक वाचन मापनी
oral recallमौखिक प्रत्यावहन, मौखिक प्रत्यास्मरण
oral statementतोंडी कथन, मौखिक कथन
oral testमौखिक कसोटी, मौखिक चाचणी, तोंडी कसोटी, तोंडी चाचणी
oral-language activityमौखिक-भाषिक क्रिया
order१ आदेश (पु.) २ क्रम (पु.)
order of meritयोग्यताक्रम (पु.), गुणवत्ताक्रम (पु.), गुणानुक्रम (पु.), अर्हताक्रम (पु.)
order of preferenceपसंतीक्रम (पु.)
ordinal numberक्रमसूचक संख्या
ordinal scale१ क्रमवाचक श्रेणी २ क्रमवाचक मापनी
organic chemistryकार्बनी रसायनशास्त्र
organisation१ संघटन (न.) २ मांडणी (स्त्री.) (as in organisation of subject matter विषयमांडणी), संयोजन (न.) ३ संघटना (स्त्री.)
organisation and administrationसंयोजन व प्रशासन
organisation by cyclesसमकेंद्री-पाठ्यक्रम रचना पद्धति (also concentric syllabus organisation)
organisation of curricular unitsअभ्यासक्रमाच्या घटकांचे संयोजन
organisation of subject matterविषयमांडणी (स्त्री.)
orientation१ उदबोधन (न.) २ दिशानिदेशन (न.) ३ अभिमुखीकरण (न.) group orientation १ सामूहिक उदबोधन २ समूह दिशानिदेशन social orientation १ सामाजिक उदबोधन २ सामाजिक दिशानिदेशन
original natureमूळ स्वभाव
orthopaedicsअस्थिव्यंगोपचारशास्त्र (न.)
outcomeपरिपाक (पु.), फल (न.), परिणाम (पु.)
overlappingअतिव्यापन (न.)
overlearningअतिअध्ययन (न.)
overprotectionअतिसंरक्षण (न.)
overprotectiveअतिसंरक्षणशील
overt response१ प्रकट प्रतिसाद २ प्रकट अनुक्रिया
paediatricianबालरोग चिकित्सक (सा.) (also paediatrist)
paedocentricबालकेंद्रित (also child centric)
palsyअंगघात (पु.), घात (पु.)
panel१ नामिका (स्त्री.) २ पथक (न.) ३ तज्ञमंडळ (न.) ४ संदर्भ चौकट (स्त्री.)
panel discussionतज्ञमंडळ चर्चा
paper-pencil testलेखी कसोटी, लेखी चाचणी
papersetterप्राश्निक (सा.)
parallel forms (of a test)तुल्यप्रश्न प्रपत्रे (न.अ.व.)
parasitologyपरजीविशास्त्र (न.)
parent populationमूळ लोकसंख्या
parent teacher associationपालक शिक्षक संघ
part methodभाग पद्धति, अंश पद्धति, खंड पद्धति
part time continuation classअंशकालिक उत्तर पाठ्यक्रम वर्ग
part time teacherअंशकालिक शिक्षक
part-time classअंशकालिक वर्ग
part-time studentअंशकालिक विद्यार्थी
participant observationसहभागी अवलोकन, सहभागी निरीक्षण
participationसहभाग (पु.), सहयोग (पु.) सहभागिता (स्त्री.)
participationभाग घेणे, सामील होणे
participation chartसहभागिता तक्ता
passive१ अक्रिय, सुप्त २ अप्रवर्तक
passive recreationअक्रिय मनोरंजन
passive techniqueअप्रवर्तक मुलाखत तंत्र, प्रतिध्वनि मुलाखत तंत्र (also echo technique) (of counselling interview)
passive vocabularyसुप्त शब्दसंग्रह
past studentमाजी विद्यार्थी
pathology१ विकृतिशास्त्र (न.) २ विकृतिचिकित्सा (स्त्री.)
pattern१ आकृतिबंध (पु.) २ पद्धति (स्त्री.)
pause१ यति (पु.) २ विराम (पु.) ३ स्वल्पविराम (पु.)
pay scaleवेतनश्रेणी (स्त्री.)
pedagogy(एscience of teaching) शिक्षणशास्त्र (न.), अध्यापनशास्त्र (न.)
pentathlonमैदानी क्रीडापंचक (पु.)
percentageशेकडा प्रमाण (न.), टक्केवारी (स्त्री.), प्रतिशतता (स्त्री.)
percentage of absenceप्रतिशत अनुपस्थिति, शेकडा अनुपस्थिति
percentage of illiteracyनिरक्षरतेचे शेकडा प्रमाण, निरक्षरतेची टक्केवारी
perception१ अवबोध (पु.) २ प्रत्यक्षज्ञान (न.) audiotry perception श्राव्य अवबोध, श्रवण अवबोध selective perception चयनात्मक अवबोध space perception अवकाश अवबोध, visual auditory perception दृक श्रवण अवबोध,
perceptual learningप्रत्यक्ष अध्ययन
perceptual spanअवबोध कक्षा
perfect correlationपूर्ण सहसंबंध
perfectionismपरिपूर्णता वाद (पु.)
performance१ क्रिया (स्त्री.), कृति (स्त्री.), कार्य (न.) २ संपादणूक (स्त्री.) ३ कार्यपालन (न.)
performance testकृति कसोटी, कृति चाचणी
period१ काल (पु.), कालावधि (पु.), कालखंड (पु.), मुदत (स्त्री.), अवधि (पु.), समय (पु.) २ तास (पु.), तासिका (स्त्री.) ३ युग (न.) ४ आवर्त (न.) conversation period संभाषण तासिका detention period १ रोधन तासिका २ रोधन काल, राएखणूक समय directed study period निदेशित
period of admissionप्रवेशकाल (पु.)
periodical checkनियतकालिक तपासणी
peripheral curriculumपरिधि अभ्यासक्रम
permanent salary scheduleकायम वेतन अनुसूची, स्थायी वेतन अनुसूची
permissive१ अनुज्ञात्मक २ मुक्ताचार
perseverance१ प्रसक्ति (स्त्री.) २ चिकाटी (स्त्री.)
perseverationसंवेदन सातत्य (न.)
persistence of visionदृष्टिसातत्य (न.)
persisting life situationsनिरंतर जीवन प्रसंग (पु.अ.व.)
personal adviserस्वीय सल्लागार
personal appraisalआत्मनिवेदन (न.)
personal data blankव्यक्तिगत परिचय प्रपत्र
personal data sheetव्यक्तिगत परिचय पत्रक
personal history blankव्यक्तिवृत्त प्रपत्र
personalityव्यक्तिमत्व (न.) autistic personality स्वलीन व्यक्तिमत्व compulsive personality अत्याग्रही व्यक्तिमत्व dual personality दुहेरी व्यक्तिमत्व ectomorphic personality सडसडीत व्यक्तिमत्व, सडपातळ व्यक्तिमत्व, किडकिडीत व्यक्तिमत्व endomorphic personality बोजड
personality developmentव्यक्तिमत्व विकास
personality inventoryव्यक्तिमत्व शोधिका
personality questionnaireव्यक्तिमत्वदर्शी प्रश्नमालिका, व्यक्तिमत्वदर्शी प्रश्नावली
personality testव्यक्तिमत्व कसोटी, व्यक्तिमत्व चाचणी
personnelकर्मचारी वर्ग (पु.), सेवकवर्ग (पु.)
perspectiveयथार्थदर्शन (न.), सम्यकदर्शन (न.)
perspective drawingयथार्थदर्शन चित्रकला, सम्यकदर्शन चित्रकला
perversion१ विकृति (स्त्री.) २ विपर्यास (पु.)
phase१ टप्पा (पु.) २ अवस्था (स्त्री.)
phenomenon१ निसर्ग घटना (स्त्री.) २ दृश्य घटना (स्त्री.) ३ चमत्कार (पु.)
philanthropyलोकहितबुद्धि (स्त्री.)
philology१ भाषाशास्त्र (न.) २ ग्रंथचिकित्साशास्त्र (न.) ३ भाषाभ्यास (पु.)
philosophical methodतत्त्वज्ञानात्मक पद्धति
philosophyतत्त्वज्ञान (न.)
philosophy of eductionशैक्षणिक तत्त्वज्ञान, शिक्षणाचे तत्त्वज्ञान
philosophy of languageभाषिक तत्त्वज्ञान, भाषेचे तत्त्वज्ञान
phonetic methodध्वनिपद्धति (स्त्री.)
phoneticsध्वनिविचार (पु.), स्वनविज्ञान (न.)
phonicsध्वनिविद्या (स्त्री.)
phonographफोनोग्राफ (पु.)
phonology१ स्वनविचार (पु.) २ स्वनव्यवस्था (स्त्री.)
photogrammetryफोटोभूमापिकी (स्त्री.)
photographic memoryयथाचित्रस्मृति (स्त्री.)
photographyछायाचित्रण (न.), प्रकाशचित्रण (न.) slow-motion photography मंदगति छायाचित्रण time-lapse photography कालांतरित छायाचित्रण
photolithographyछायाशिलामुद्रण (न.)
physical cultureबलसंवर्धन (न.)
physical defectशारीरिक व्यंग
physical developmentशरीर विकास, शारीरिक विकास
physical differenceशारीरिक भेद
physical educationशारीरिक शिक्षण
physical fitnessशारीरिक पात्रता, शारीरिक क्षमता
physical therapistभौतिकोपचारतज्ञ (सा.), शरीरचिकित्सक (सा.)
physical trainingशारीरिक प्रशिक्षण
physically below par childशारीरिकदृष्ट्या अपसामान्य बालक
physically handicappedशारीरिकदृष्ट्या अपंग
physiognomyशरीरसामुद्रिकशास्त्र (न.)
physiological psychologyशरीरक्रियात्मक मनोविज्ञान, शरीरक्रियात्मक मानसशास्त्र
physiological reactionशरीरक्रियात्मक प्रतिक्रिया
physiologyशरीरक्रियाशास्त्र
physiotherapy१ भौतिकोपचार (पु.) २ भौतिकचिकित्सा (स्त्री.)
picture dictionaryचित्र शब्दकोश
pilot१ विमानचालक (पु.), वैमानिक (सा.), पायलट (सा.), २ पथदर्शक (सा.)
pilot lightपथदर्शक दीप (चित्रपट प्रक्षेपकावरील)
pilot projectपथदर्शी प्रकल्प
pilot studyपथदर्शी अभ्यास, पथदर्शक अभ्यास
pilot surveyपथदर्शक सर्वेक्षण
pioneerआद्यप्रवर्तक (पु.)
place conceptस्थान संकल्पना
placementयथोचित नियुक्ति (स्त्री.) यथोचित प्रवेश (पु.) पदयोजन (न.)
placement bureauयथोचित नियुक्ति केंद्र
plan१ योजना (स्त्री.) २ समयसारणी (स्त्री.) वेळापत्रक (न.) ३ टाचण (न.) (as in lesson plan पाठाचे टाचण)
plane geometryसमतल भूमिति
plane trigonometryप्रतल त्रिकोणमिति
planningनियोजन (न.), योजना (स्त्री.) (as in lesson planning पाठ नियोजन, पाठ योजना)
planning periodनियोजन तासिका
plastic artसुघटन कला, प्रतिमानाश्रयी कला
plateau१ पठार (न.) २ स्थिरावस्था (स्त्री.)
platykurtic curveचिपिटशिखरी वक्र, चपट्या शिखराचा वक्र
plausible wrong answerविकर्षण (न.) (also distracter or distractor)
play१ क्रीडा (स्त्री.), क्रीडन (न.),खेळ (पु.) २ नाटक (न.), नाट्य (न.)
play way in educationशैक्षणिक क्रीडन मार्ग, शैक्षणिक क्रीडा पद्धती
play-roomक्रीडाकक्ष (पु.)
playground apparatusअचर क्रीडासाहित्य, अचल क्रीडासाहित्य
point systemअंकदान पद्धति
pointerदर्शक (पु.), संकेतक (पु.)
polioपोलिओ (पु.) (abbr. of poliomyelitis)
poliomyelitisपोलिओ (पु.) (short polio)
politicsराज्यशास्त्र (न.)
polygoh१ बहुभुजा (स्त्री.) २ बहुभुज (पु.) (as in frequency polygon वारंवारता बहुभुज)
polytechnicतंत्रनिकेतन (न.)
populationलोकसंख्या (स्त्री.), जनसंख्या (स्त्री.)
portionभाग (पु.), वाटा (पु.), तुकडा (पु.), खंड (पु.)
position in sibshipभावंडांमधील क्रम
positive१ प्रत्यक्ष २ विधायक ३ ठाम, निश्चित ४ भावरुप ५ धन ६ होकारात्मक
positive accelertionधन त्वरण, धन वेगवर्धन
positive behaviourविधायक वर्तन
positive conditioningधनात्मक अभिसंधान
positive correlationधन सहसंबंध
positive numberधन संख्या, धनांक (पु.)
positive response१ विधायक अनुक्रिया २ होकारात्मक प्रतिसाद
positive transfer१ धन संक्रामण २ होकारात्मक संक्रामण
post१ पद (न.) २ जागा (स्त्री.) ३ स्तंभ (पु.) ४ चौकी (स्त्री.), ठाणे (न.)
posting१ पदस्थापना करणे २ (आकडे, माहिती इत्यादी) भरणे
posture१ आसन (न.) २ स्थिति (स्त्री.)
poultry trainingकुक्कुटपालन प्रशिक्षण
powerशक्ति (स्त्री.), सामर्थ्य (न.)
power testशक्ति चाचणी, शक्ति कसोटी सामर्थ्य चाचणी, सामर्थ्य कसोटी
practical१ प्रात्यक्षिक २ व्यावहारिक
practical geometryप्रात्यक्षिक भूमिति
practical mathematicsव्यावहारिक गणित
practical philosophyव्यावहारिक तत्त्वज्ञान
practical problemव्यावहारिक समस्या
practical validity१ प्रात्यक्षिक सप्रमाणता २ व्यावहारिक सप्रमाणता
practically१ व्यवहार्यता (स्त्री.), व्यावहारिकता (स्त्री.) २ एखाद्या कसोटीच्या अंगी उपयुक्ततेची लक्षणे कितपत आहेत हे जाणण्याचा एक परीक्षा निकष
practice effectसरावाचा परिणाम, पूर्वानुभूति परिणाम
practice groupप्रायोगिक अभ्यास गट
practice materialसराव साहित्य
practice periodसरावाची तासिका
practice teachingसराव अध्यापन, सराव प्रशिक्षण (also student teaching)
practising schoolअध्यापन शाळा
pragmatic approachव्यावहारिक उपागम, व्यावहारिक दृष्टिकोन
pragmatism१ सूक्ष्मता (स्त्री.) २ परिशुद्धि (स्त्री.) ३ सुनिश्चितता (पु.)
pre-primary schoolपूर्वप्राथमिक शाळा
pre-professionalव्यवसायपूर्व
pre-professional trainingव्यवसायपूर्व प्रशिक्षण
pre-school educationशालापूर्व शिक्षण
pre-service educationसेवापूर्व शिक्षण
pre-vocationalव्यवसायपूर्व
pre-vocational agricultureव्यवसायपूर्व कृषिशिक्षण, व्यवसायपूर्व शेतीशिक्षण
pre-vocational educationव्यवसायपूर्व शिक्षण
precocious childअकालप्रौढ बालक
precocityअकालप्रौढत्व (न.)
precodingपूर्वसंकेतन (न.)
predelinquentअपचाराभिमुख, दुर्वर्तनाभिमुख
predictपूर्वकथन (न.) प्राक्कथन (न.)
predictionपूर्वकथन (न.) प्राक्कथन (न.)
predictive measureभावी तौलनिक प्राप्तांक
predictive validityभविष्यसूचक सप्रमाणता
predictive variable१ अग्रसूचक चल २ अग्रसूचक अपस्कारी
predispositionपूर्वप्रवृत्ति (स्त्री.), पूर्वानुकूलन (न.)
preferenceपसंती (स्त्री.), अधिपसंती (स्त्री.)
preliminary examinationपूर्वपरीक्षा (स्त्री.)
preparation१ तयारी (स्त्री.), सिद्धता (स्त्री.) २ सिद्धि (स्त्री.)
preparatory schoolपूर्वाध्ययन शाळा
preparental education१ पितृत्वपूर्व शिक्षण २ मातृत्वपूर्व शिक्षण
prerequisiteपूर्वावश्यकता (स्त्री.)
present१ उपस्थित, हजर २ विद्यमान
presentation१ प्रतिपादन (न.) २ सादर करणे (न.)
preservationजतन (न.), परिरक्षण (न.)
pretestपूर्व कसोटी (स्त्री.), पूर्व चाचणी (स्त्री.)
preventive disciplineनिवारक शिस्त
primary१ प्राथमिक, प्रथम, आद्य २ मूलभूत, मौलिक, मूल
primary abilityमूलभूत क्षमता
primary eductionप्राथमिक शिक्षण
primary facts१ प्राथमिक तथ्थे (न.अ.व.) २ मूल तथ्थे (न.अ.व.), मूलकृत्य तथ्थे (न.अ.व.)
primary fucntionमुख्य कार्य
primary mental abilitiesमूलभूत मानसिक क्षमता (स्त्री.अ.व.)
primary schoolप्राथमिक शाळा
primary school certificate examinationप्राथमिक शाला प्रमाणपत्र परीक्षा
primary sourceमुख्य आधार, मूळ आधार
prime numberदृढ संख्या, अभाज्य संख्या
primerप्रारंभ पुस्तिका (स्त्री.)
primitive educationआदिकालीन शिक्षण, आदिम शिक्षण
primitive manआदिमानव (पु.), आदिममानव
principal१ प्राचार्य (सा.) २ प्रमुख (सा.)
principal१ मुख्य २ प्रधान ३ प्रमुख ४ मूल
principle१ तत्त्व (न.) २ नियम (पु.) ३ सिद्धांत (पु.)
principles of disciplineअनुशासन तत्त्वे (न.अ.व.), शिस्तीची मूलतत्त्वे (न.अ.व.)
principles of teachingअध्यापन तत्त्वे (न.अ.व.)
print scriptमुद्रणलिपि (स्त्री.), प्रिंट स्क्रिप्ट
printingमुद्रण (न.), छपाई (स्त्री.)
priority१ प्राथम्य (न.) २ अग्रक्रम (पु.)
private candidateखाजगी उमेदवार
private normal schoolखाजगी शिक्षक प्रशिक्षण संस्था
private studentखाजगी विद्यार्थी
privileged childअनुकूल परिस्थितीतील बालक
probabilityसंभाव्यता (स्त्री.), संभवनीयता (स्त्री.)
probationपरिवीक्षा (स्त्री.)
probation cardपरिवीक्षा पत्रक
probation officerपरिवीक्षा अधिकारी
problem१ समस्या (स्त्री.) २ प्रश्न (पु.)
problem check listसमस्या पडताळा सूची
problem methodसमस्या पद्धति (स्त्री.)
problem solvingसमस्या निरसन
problem solving abilityसमस्या उकलन क्षमता
problem-centered curriculumसमस्याकेंद्रित अभ्यासक्रम
procedureक्रियापद्धति (स्त्री.), कार्यपद्धति (स्त्री.)
proceedings१ कार्यवाही (स्त्री.) २ वृत्तांत (पु.अ.व.)
process१ प्रक्रिया (स्त्री.) २ संस्करण (न.) comprehensive process समावेशक प्रक्रिया continuous process अखंड प्रक्रिया dynamic process गतिशील प्रक्रिया
process observer१ प्रक्रिया निरीक्षक २ कार्यपद्धति निरीक्षक
prodigy१ अलौकिक प्रतिभाशाली (सा.) २ बालबृहस्पति (पु.)
product moment method१ गुणन प्रभाव पद्धति २ कर्ण गुणाकार पद्धति
production directorकार्यक्रम संयोजक
productivityउत्पादकता (स्त्री.), उत्पादनक्षमता (स्त्री.)
profession१ पेशा (पु.), व्यवसाय (पु.) २ व्यवसाय (पु.)
professional attitudeव्यावसायिक अभिरुचि
professional certificateपेशा प्रमाणपत्र
professional curriculumव्यवसायकेंद्रित अभ्यासक्रम, व्यावसायिक अभ्यासक्रम
professional trainingव्यावसायिक प्रशिक्षण
professorप्राध्यापक (सा.)
profile१ रूपरेखा (स्त्री.) २ पार्श्वचित्र (न.)
profile analysisप्राप्तांकमाला अभ्यसन
profile chart१ रुपरेखा तक्ता २ पार्शवचित्र तक्ता
prognostic testभविष्यसूचक कसोटी, भविष्यसूचक चाचणी
programme१ कार्यक्रम (पु.), २ अध्ययनक्रम (पु.) advisory programme मार्गदर्शनपर कार्यक्रम athletic programme मैदानी खेळांचा कार्यक्रम community rpogramme सामुदायिक कार्यक्रम, सामूहिक कार्यक्रम core programme मूलभूत कार्यक्रम corrective programme सुधार कार्यक्रम
programmed instructionक्रमान्वित अध्ययन (also progressive learning)
progress१ प्रगति (स्त्री.) २ पुरस्सरण (न.) ३ वाढ (स्त्री.)
progress bookप्रगति पत्रक (न.)
progress chartप्रगति तक्ता
progressionश्रेढी (स्त्री.) arithmetic progression गणित श्रेढी, समांतर श्रेढी geometric progression भूमिति श्रेढी
progressive१ उदगामी २ पुरोगामी, प्रगतिशील
progressive educationपुरोगामी शिक्षण
progressive learning programmed instruction
progressive schoolप्रगतिशील शाळा
project१ प्रकल्प (पु.) २ विरचना (स्त्री.)
projectप्रक्षेपित करणे, प्रक्षेपित होणे
project method१ प्रकल्प पद्धति २ विरचना पद्धति
projection testप्रक्षेपण कसोटी, प्रक्षेपण चाचणी
projectionist licenceप्रक्षेपक अनुज्ञप्ति
projective techniqueप्रक्षेपी तंत्र
projectorप्रक्षेपक (पु.), प्रक्षेपण यंत्र (न.)
projetion१ प्रक्षेपण (न.) २ प्रक्षेप (पु.)
prolongationदीर्घाऐच्चारण (न.)
promotion१ पदोन्नति (स्त्री.), बढती (स्त्री.) २ वर्गाएन्नति (स्त्री.)
pronunciation keyउच्चार सूची
pronuniation१ उच्चार (पु.) २ उच्चारण (न.)
proof१ प्रमाण (न.), पुरावा (पु.) २ सिद्धता (स्त्री.) ३ Print. मुद्रित (न.)
proof-readingमुद्रितवाचन (न.)
propensityनैसर्गिक कल (पु.)
proportion१ प्रमाण (न.) २ समानुपात (पु.)
proposal१ प्रस्ताव (पु.) २ सूचना (स्त्री.)
proposition१ प्रस्ताव (पु.) २ साध्य (न.)
prospectus१ बोधिका (स्त्री.) २ उद्देशपत्रक (न.)
prosthesis१ आद्याक्षर आगम (पु.) २ कृतकावयरोपण (न.)
proximate aimनिकटवर्ती ध्येय
pseudoparalysisआभासी घात (पु.) आभासी प्रत्याघात (पु.)
psychiatristमनोविकृतिचिकित्सक (सा.)
psychiatryमनोविकृतिचिकित्सा (स्त्री.)
psychoacousticsमनश्रवणगुणविज्ञान (न.)
psychoanalysisमनोविश्लेषण (न.)
psychological approachमानसशास्त्रीय उपागम
psychological blockमानसशास्त्रीय अवरोध
psychological methodमानसशास्त्रीय पद्धति
psychologistमानसशास्त्रज्ञ (सा.)
psychologyमनोविज्ञान (न.), मानसशास्त्र (न.) abnormal psychology अपसामान्य मनोविज्ञान, अपसामान्य मानसशास्त्र adolescent psychology कुमार मानसशास्त्र, पौगंड मानसशास्त्र, किशोर मानसशास्त्र child psychology बालमनोविज्ञान, बालमानसशास्त्र clinical psychology उपचारात्मक
psychometricsमनोमिति (स्त्री.)
psychometristमनोमितिज्ञ (सा.)
psychomotor domain conative domain
psychosisगंभीर मनोविकृति (स्त्री.)
psychotherapyमानसोपचार (पु.)
pubertyयौवनारंभ (पु.), तारुण्यागम (पु.)
publicजनता (स्त्री.), लोक (पु.अ.व.)
public१ सार्वजनिक, लोकोपयोगी, लोक- २ सरकारी ३ अशासकीय ४ जाहीर
public libraryसार्वजनिक ग्रंथालय
public relationsजनसंपर्क (पु.)
public schoolविद्यानिकेतन (न.)
publicity deviceप्रचार साधन (न.)
pugnacityयुयुत्सा (स्त्री.)
punch card machineपत्र छिद्रण यंत्र
punch card methodछिद्रित पत्र पद्धति
punching machineछिद्रण यंत्र
punishmentशिक्षा (स्त्री.)
punitive disciplineदंडानुसारी शिस्त
pupilछात्र (सा.), विद्यार्थी (सा.)
pupil -clock-hourछात्रतास (पु.)
pupil (safety) patrolछात्र (सुरक्षा) पथक
pupil achievementछात्राचे संपादन, छात्राची उपलब्धि
pupil adjustmentछात्र समायोजन
pupil centricछात्रकेंद्री
pupil centric methodछात्रकेंद्री पद्धति
pupil costप्रतिछात्र शालेय खर्च
pupil failureछात्र विफलता
pupil managementछात्र व्यवस्थापन
pupil mobilityछात्र चलनशीलता, छात्रांची चलता
pupil movementछात्र चळवळ, छात्र विचलन
pupil needsछात्रांच्या गरजा (स्त्री.अ.व.)
pupil participationछात्र सहयोग, छात्र सहभाग
pupil teacherविद्यार्थी शिक्षक, छात्राध्यापक (पु.)
pupil-centric teachingछात्रकेंद्री अध्यापन
pupil's cumulative record१ छात्राचे संचयी नोंदपत्रक २ छात्राचे संकलित नोंदपत्रक
pupil's libraryछात्र ग्रंथालय, विद्यार्थी ग्रंथालय
pure mathematicsशुद्ध गणित
purposeउद्दिष्ट (न.), उद्देश (पु.), प्रयोजन (न.), हेतु (पु.)
purposeful activityसहेतुक क्रिया
purposive actionसप्रयोजन कृति
purposive sample१ सहेतुक प्रतिचय २ सहेतुक प्रतिदर्श
purposive samplingसप्रयोजन प्रतिचयन
purposivismहेतुवाद (पु.), प्रयोजनवाद (पु.)
quadrant१ पाद (पु.) २ चतुर्थ भाग (पु.)
qualificationअर्हता (पु.), पात्रता (स्त्री.)
qualitative changeगुणात्मक बदल
quality scaleगुणवत्ता श्रेणी
quandruplexचतुर्ज, चतुष्कज
quantitativeपरिमाणात्मक, संख्यात्मक
quantity१ मात्रा (स्त्री.) २ परिमाण (न.) ३ राशि (स्त्री.)
quartile deviationचतुर्थक विचलन
quartile intervalचतुर्थकीय अंतर
questionप्रश्न (पु.) drill question आवृत्ति प्रश्न guiding question मार्गदर्शक प्रश्न leading question होयबा प्रश्न, नंदी प्रश्न motive question प्रेरक प्रश्न stimulating question चेतक प्रश्न, उद्दीपक प्रश्न suggestive question सूचक प्रश्न thought provoking
question and answer methodप्रश्नोत्तर पद्धति
question paperप्रश्नपत्रिका (स्त्री.)
questionnaireप्रश्नमाला (स्त्री.), प्रश्नमालिका (स्त्री.) प्रश्नावली (स्त्री.) attitude questionnaire वृत्तिनिर्धारण प्रश्नमालिका, वृत्तिनिर्धारण प्रश्नावली guidance questionnaire मार्गदर्शी प्रश्नमालिका personality questionnaire व्यक्तिमत्वदर्शी प्रश्नमालिका,
quota samplingनिर्दिष्टांश प्रतिचयन
quotation१ अवतरण (न.) २ दरपत्रक (न.)
quotient१ अंक (पु.), गुणांक (पु.) २ लब्धि (स्त्री.) accomplishment quotient achievement quotient १ संपादन अंक, संपादन गुणांक २ संपादन लब्धि developmental quotient १ विकास अंक २ विकास लब्धि education quotient १ शैक्षणिक अंक, शैक्षणिक गुणांक २ शैक्षणिक लब्धि
R-scoreR-प्राप्तांक (पु.), R-स्कोअर (पु.)
racial discriminationवांशिक भेदभाव
racial tolerationवांशिक सहिष्णुता
radioआकाशवाणी (स्त्री.), नभोवाणी (स्त्री.), रेडिओ (पु.)
radiologyक्ष-किरणशास्त्र (न.)
random mailing listयादृच्छिक प्रेषण यादी
random numbersयादृच्छिक अंक (पु.अ.व.)
random sample१ यादृच्छिक प्रतिचय २ यादृच्छिक प्रतिदर्श
random samplingयादृच्छिक प्रतिचयन
randomisationयादृच्छिकीकरण (न.)
randomised factorयादृच्छिकी घटक
range१ परिक्षेत्र (न.) २ कक्षा (स्त्री.) ३ पल्ला (पु.)
rank१ पद (न.) २ दर्जा (पु.) ३ गुणानुक्रम (पु.) ४ श्रेणी (स्त्री.) ५ कोटी (स्त्री.)
rank averageश्रेणी सरासरी
rank correlationकोटी सहसंबंध
rank order१ श्रेणीक्रम (पु.) २ पदक्रम (पु.)
rank rule methodक्रमांक फरक पद्धति
rapport१ संवादित्व (न.) २ अंतसंबंध (पु.) ३ भावबंध (पु.)
rating१ पदनिश्चयन (न.) २ निर्धारण (न.) ३ प्रमाण (न.) (as in frequency rating घटक वारंवारता प्रमाण) behaviour rating वर्तन निर्धारण merit rating गुणवत्ता परिमाण निर्धारण
rating chartपदनिश्चयन तक्ता
rating scale१ पदनिश्चयन श्रेणी २ निर्धारण अनुमाप
ratio१ गुणोत्तर (न.) २ अनुपात (पु.) (as in attainment ratio १ अधिगम गुणोत्तर २ अधिगम अनुपात)
ratio scale१ गुणोत्तर श्रेणी २ गुणोत्तर मापनी
rational१ विवेकी २ तर्कसंगत ३ सयुक्तिक
rationale१ तर्कसंगति (स्त्री.) २ कारणमीमांसा (स्त्री.) ३ सयुक्तिकता (स्त्री.)
rationalisation१ वृथा समर्थन (न.) २ औचित्यीकरण (न.) ३ तर्कसंगत बनवणे (न.)
raw score१ अपरिणत गुण (पु.अ.व.), कच्चे गुण (पु.अ.व.) २ अपरिणत प्राप्तांक, कच्चा प्राप्तांक
reactionप्रतिक्रिया (स्त्री.) acquired reaction संपादित प्रतिक्रिया, अर्जित प्रतिक्रिया conditional emotional reaction अनुकूलित भावात्मक प्रतिक्रिया delayed reaction विलंबित प्रतिक्रिया facial reaction दर्शनी प्रतिक्रिया physiological reaction शरीरक्रियात्मक
readabilityसुवाच्यता (स्त्री.), वाचनीयता (स्त्री.)
readability indexसुवाच्यता सूचकांक
reader१ वाचक (सा.) २ प्रपाठक (सा.) ३ वाचन पुस्तक (न.)
readinessतत्परता (स्त्री.), सज्जता (स्त्री.)
readiness curriculumउन्मुखताकेंद्रित अभ्यासक्रम
readiness testतत्परता कसोटी, तत्परता चाचणी
readingवाचन (न.), पठण (न.) chorus reading समूह वाचन, सामूहिक वाचन collateral reading आनुषंगिक वाचन content reading विषयवस्तु पठन corrective reading सुधार पठन critical reading समीक्षमात्मक वाचन cultural reading सांस्कृतिक वाचन, सांस्कृतिक पठन curricular reading
reading abilityवाचन क्षमता (स्त्री.)
reading aim reading objective
reading analysisवाचनक्षमता विश्लेषण
reading aptitudeवाचन अभियोग्यता
reading aptitude testवाचन अभियोग्यता कसोटी, वाचन अभियोग्यता चाचणी
reading difficultyवाचन काठिण्य
reading disabilityवाचन अक्षमता
reading expertवाचनतज्ञ (सा.)
reading levelवाचन पातळी, वाचन स्तर
reading level capacityवाचन स्तर सीमा
reading maturationवाचन परिपक्वता (full growth in reading)
reading objectiveवाचन उद्देश, वाचनाचे उद्दिष्ट (also reading aim)
reading room१ वाचन कक्ष २ वाचनालय (न.)
reading scaleवाचन मापनी, उपठन मापनी
reading sequenceवाचन अनुक्रम
reading skillवाचन कौशल्य, पठन कौशल्य
reading testवाचन कसोटी, वाचन चाचणी
reading-readiness activitiesवाचन सज्जतावर्धक कार्यक्रम, वाचन सज्जतावर्धक उपक्रम
readmissionपुनप्रवेश (पु.)
realisationसिद्धि (स्त्री.)
realistic storyवास्तव कथा, वास्तववादी कथा
reality१ सत् तत्त्व (न.) २ सत्यता (स्त्री.) ३ वास्तवता (स्त्री.)
reason१ विवेक (पु.) २ तर्कशक्ति (स्त्री.) ३ कारण (न.)
reasoningतर्क (पु.) abstract reasoning १ अमूर्त तर्क २ शुद्ध तर्क inductive reasoning विगमक तर्क, उद्गामी तर्क scientific reasoning शास्त्रनिष्ठ तर्क
reasoning testतर्क कसोटी, तर्क चाचणी
recallआठव (पु.), प्रत्यावहन (न.) प्रत्यास्मरण (न.) delayed recall विलंबित प्रत्यावहन, विलंबित प्रत्यास्मरण knowledge recall ज्ञान प्रत्यावहन oral recall मौखिक प्रत्यावहन, मौखिक प्रत्यास्मरण written recall लिखित प्रत्यावहन, लिखित प्रत्यास्मरण
recall testप्रत्यावहन कसोटी, प्रत्यावहन चाचणी
recall vocabulary active vocabulary
recapitulation१ पुनरवलोकन (न.) २ संकलन (न.) ३ पुनरावर्तन (न.)
recapitulation theoryपुनरावर्तनाचा सिद्धांत
reception roomस्वागत कक्ष
receptive artग्रहण कौशल्य, ग्रहण कला
recess१ मधली सुट्टी (स्त्री.) २ कप्पा (पु.)
reciprocal१ अन्योन्य २ परस्पर ३ व्यस्त
recitation१ पाठांतर (न.) २ पठन (न.)
recitation period१ पाठांतर तासिका २ पठन तासिका
recognised१ अभिज्ञात २ मान्य, मान्यताप्राप्त
recognition१ मान्यता (स्त्री.) २ प्रत्यभिज्ञा (स्त्री.), प्रत्यभिज्ञान (न.)
recognition item१ ओळखा पाहू प्रश्न २ प्रत्यभिज्ञा प्रश्न, प्रत्यभिज्ञान प्रश्न
recognition knowledgeप्रत्यभिज्ञान (न.)
recognition testप्रत्यभिज्ञा कसोटी, प्रत्यभिज्ञा चाचणी
recognition vocabularyप्रत्यभिज्ञा शब्दसंग्रह
reconditioning१ पुनरभिसंधान (न.) २ पुनर्नवीयन (न.) ३ पूर्वप्रायकरण (न.)
record१ अभिलेख (पु.) २ नोंद (स्त्री.) ३ ध्वनिमुद्रिका (स्त्री.) ४ नोंदपत्रक (न.), नोंदपत्र (न.) ५ नोंदणी (स्त्री.) ६ वृत्त (न.)
record card१ अभिलेख पत्र २ नोंदपत्रक (न.) ३ नोंदणीपत्रक (न.)
record keeperअभिलेखपाल (पु.)
recreation१ मनोरंजन (न.) २ पुन सर्जन (न.)
recreation centreमनोरंजन केंद्र
recreationalमनोरंजनपर, मनोरंजनात्मक
recreational readingमनोरंजनपर वाचन, मनोरंजनात्मक वाचन
recruitment१ भरती (स्त्री.) २ नियुक्ति (स्त्री.)
rectorवसतिगृह प्रमुख (सा.)
reductio ad absurdumअपार्थ परिणति
reduction in grantअनुदानात कपात
reeducationपुन शिक्षण (न.)
reference libraryसंदर्भ ग्रंथालय
reference readingसंदर्भ वाचन
reflective१ विमर्शी २ चिंतनशील
reflective readingचिंतनशील वाचन
reflective thinking१ विमर्शी चिंतन २ विमर्शी विचार ३ विमर्शी विचारप्रक्रिया
reflex१ प्रतिक्षेप (पु.) २ सहजक्रिया (स्त्री.)
reflexप्रतिक्षिप्त acquired reflex संपादित प्रतिक्षेप, अर्जित प्रतिक्षेप conditioned reflex १ अभिसंधित प्रतिक्षेप, अभिसंधित प्रतिक्षिप्त क्रिया २ अभिसंधित सहजक्रिया defence reflex संरक्षण प्रतिक्षेप delayed reflex विलंबित प्रतिक्षेप
reflex actionप्रतिक्षिप्त क्रिया
reform school reformatory
reformatoryसुधारालय (न.) (also reform school)
reformatory educationसुधार शिक्षण
refresher course१ उजळणी पाठ्यक्रम २ प्रबोधन पाठ्यक्रम
refreshment१ श्रमपरिहार (पु.) २ (in pl.) अल्पोपहार (पु.)
regional library१ विभागीय ग्रंथालय २ प्रादेशिक ग्रंथालय
registerनोंदवही (स्त्री.), नोंदपट (पु.)
regressionव्युत्क्रम वर्तन (न.), प्रतीपगमन (न.)
rehabilitationपुनर्वसन (न.)
reinforcementप्रबलीकरण (न.), पुष्टीकरण (न.)
relative variability१ सापेक्ष चलता २ सापेक्ष अपस्कारिता
relaxationशिथिलता (स्त्री.)
relevance१ सुसंगतता (स्त्री.) २ प्रस्तुतता (स्त्री.), संबद्धता (स्त्री.)
reliabilityविश्वसनीयता (स्त्री.) विश्वासार्हता (स्त्री.)
reliable sample१ विश्वसनीय प्रतिचय, विश्वासार्ह प्रतिचय २ विश्वसनीय प्रतिदर्श, विश्वासार्ह प्रतिदर्श
relieving orderकार्यमोचक आदेश
religious educationधार्मिक शिक्षण
religious instructionधार्मिक अध्यापन, धार्मिक शिक्षण
remedial adviserउपचार सल्लागार
remedial readingसुधार वाचन
remedy१ इलाज (पु.) २ उपाययोजना (स्त्री.)
repeaterआवर्तक (सा.), पुनपरीक्षार्थी (सा.)
repetition१ पुनरावृत्ति (स्त्री.) २ पुनरुच्चारण (न.) ३ पुनरुक्ति (स्त्री.)
replacementप्रतिस्थापन (न.)
report१ प्रतिवेदन (न.) २ अहवाल (पु.)
report to parentsपालकांसाठी अहवाल
reporting systemनिवेदन पद्धति
representationअभिवेदन (न.)
representative dataप्रातिनिधिक दत्तसामग्री, प्रातिनिधिक आधारसामग्री
representative sample१ प्रातिनिधिक प्रतिचय, २ प्रातिनिधिक प्रतिदर्श
reproduction vocabulary active vocabulary
requirement१ आवश्यकता (स्त्री.) २ अपेक्षा (स्त्री.) (as in job requirements कार्यविषयक अपेक्षा)
requisitionमागणी (स्त्री.)
research libraryसंशोधन ग्रंथालय
reserve fundगंगाजळी (स्त्री.), राखीव निधि
residenceवसतिस्थान (न.), निवासस्थान (न.)
resident pupilनिवासी छात्र
residential schoolनिवासी शाळा, वसतिगृहयुक्त शाळा (also boarding school)
resignationराजीनामा (पु.), त्यागपत्र (न.)
resistanceप्रतिकार (पु.), प्रतिरोध (पु.)
resistant behaviourप्रतिरोधी वर्तन
resolution१ निर्णय (पु.) २ ठराव (पु.) ३ निश्चय (पु.)
resource personविशेषज्ञ (सा.)
resource unitसाधन प्रबोधिका
resourcesसाधन संपत्ति (स्त्री.)
respondentप्रतिसादक (पु.)
respondent behaviour१ प्रतिसादी वर्तन २ अनुक्रियात्मक वर्तन
response१ अनुक्रिया (स्त्री.) २ प्रतिसाद (पु.) ३ प्रतिचार (पु.) ४ प्रतिक्रिया (स्त्री.) covert response १ प्रच्छन्न प्रतिसाद २ प्रच्छन्न अनुक्रिया overt response १ प्रकट प्रतिसाद २ प्रकट अनुक्रिया positive response १ विधायक अनुक्रिया २ होकारात्मक प्रतिसाद
responsibilityजबाबदारी (स्त्री.)
retardation१ मंदन (न.) २ मंदता (स्त्री.), मांद्य (न.)
retarded childविलंबित प्रगति बालक
retarded pupil१ विलंबित प्रगति छात्र २ मंदित छात्र
retest reliabilityपुनपरीक्षण विश्वसनीयता
retirement benefitsसेवानिवृत्ती लाभ (पु.अ.व.) (retiring benefits)
retroactive inhibitionप्रतिपगामी अवरोध
retrospective effectपूर्वलक्षी प्रभाव, भूतलक्षी प्रभाव
review१ समीक्षा (स्त्री.) २ सिंहावलोकन (न.) ३ समालोचन (न.)
review lesson१ समीक्षा पाठ २ सिंहावलोकनात्मक पाठ ३ समालोचन पाठ
revision१ उजळणी (स्त्री.) २ आवृत्ति (स्त्री.)
revision lesson१ उजळणी पाठ २ आवृत्ति पाठ
rewardपारितोषिक (न.), बक्षीस (न.)
rhymeयमक (न.), प्रास (पु.)
rhythmलय (स्त्री.), ताल (पु.)
rhythmical movementतालबद्ध हालचाल, लयबद्ध हालचाल
rights minus wrongs formulaतथ्य उणे अतथ्य सूत्र
roller boardगुंडाळी फलक, गुंडाळी फळा
rote memoryघोकंपट्टी (स्त्री.)
rough medianस्थूल मध्यांक
rounding offपूर्णांकन (न.)
rowपंक्ति (स्त्री.), आवली (स्त्री.)
rural adult educationग्रामीण प्रौढ शिक्षण
rustication of pupilविद्यार्थ्याची हकालपट्टी
safety councilसुरक्षितता परिषद
safety patrolसुरक्षितता पथक
salaryवेतन (न.), पगार (पु.) basic salary मूळ वेतन, मूळ पगार starting salary प्रारंभिक वेतन, प्रारंभिक पगार
salary incrementवेतनवाढ (स्त्री.) पगारवाढ (स्त्री.)
salary ratio formulaवेतन गुणोत्तर सूत्र, पगार गुणोत्तर सूत्र
salary scheduleवेतन अनुसूची
sample१ नमुना (पु.) २ प्रतिचय (पु.) ३ प्रतिदर्श (पु.) adequate sample १ पर्याप्त प्रतिचय २ पर्याप्त प्रतिदर्श biased sample १ अभिमत प्रतिचय २ अभिमत प्रतिदर्श cluster sample १ पुंज प्रतिचय २ पुंज प्रतिदर्श equivalent sample १ समतुलित प्रतिचय २ समतुलित प्रतिदर्श
samplingप्रतिचयन (न.), प्रतिचय (पु.) cluster sampling पुंजीय प्रतिचयन distribution sampling विभाजन प्रतिचयन double sampling दुहेरी प्रतिचयन extensive sampling विस्तृत प्रतिचयन, व्यापक प्रतिचयन purposive sampling सप्रयोजन प्रतिचयन quota sampling निर्दिष्टांश
sampling areaप्रतिचय क्षेत्र
sampling theoryप्रतिचयन उपपत्ती
sanction१ मंजुरी (स्त्री.), मान्यता (स्त्री.) २ पाठबळ (न.)
sandवाळू (स्त्री.), वालुका (स्त्री.)
sand playवाळू खेळ, वालुका क्रीडा
saturationसंपुक्ति (स्त्री.) संपुक्तता (स्त्री.)
scale१ श्रेणी (स्त्री.) २ मापन प्रमाण (न.) ३ प्रमाण (न.) ४ मापनी (स्त्री.) ५ मान (न.) age scale वय मापनी arithmetic scale अंकगणितीय मापनी attitude scale १ अभिवृत्ति श्रेणी २ अभिवृत्ति मापनी ३ अभिवृत्ति गुणश्रेणी Binet-Simon scale बिने-सायमन मापनी cardinal
scale drawing१ प्रमाण चित्रण २ प्रमाण चित्रकला
scale pointश्रेणीगत बिंदु
scatter diagramप्रसार आलेख
schedule१ अनुसूची (स्त्री.) २ यादी (स्त्री.) data gathering schedule आधारसामग्री संचयन अनुसूची , आधारसामग्री संग्रहण अनुसूची merit type salary schedule गुणवत्तानुसारी वेतन अनुसूची permanent salary schedule कायम वेतन अनुसूची , स्थायी वेतन अनुसूची
schema१ मनोबंध (पु.) २ स्थूलचित्रण (न.)
schematic drawing१ आयोजन चित्रण २ आयोजन चित्रकला
schizoid personality१ समाजभीरु व्यक्तिमत्व २ आत्मकेंद्री व्यक्तिमत्व
schizophreniaद्विमनस्कता (स्त्री.)
scholar१ शिष्यवृत्तिधारी (सा.) २ विद्याव्यासंगी (सा.) ३ अध्येता (पु.), विद्यार्थी (पु.)
scholarship१ छात्रवृत्ति (स्त्री.), शिष्यवृत्ति (स्त्री.) २ विद्याव्यासंग (पु.) ३ ज्ञानवत्ता (स्त्री.)
scholastic१ शालेय २ विद्याविषयक, विद्योचित
scholastic discipline(school discipline)
scholastic motivationविद्याविषयक अभिप्रेरण, विद्याविषयक प्रेरणा
scholastic testविद्योचित कसोटी, विद्योचित चाचणी (also academic test)
school१ शाला (स्त्री.), शाळा (स्त्री.), विद्यालय (न.) २ प्रशाळा (स्त्री.) (as in continuation school उत्तर पाठ्यक्रम प्रशाळा ) ३ संप्रदाय (पु.), प्रणाली (स्त्री.), विचारप्रवाह (पु.) ४ निकेतन (न.) (as in public school विद्यानिकेतन)
school adjustmentविद्यालय समायोजन
school architectशालेय वास्तुशिल्पी
school auditशालेय लेखापरीक्षा
school broadcastशालेय ध्वनिक्षेपण
school creditsशालेय गुणदान
school disciplineशालेय शिस्त (also scholastic discipline)
school excursionशालेय सहल
school history blankशालेय इतिवृत्त प्रपत्र
school leaving ageशालान्त वय
school liabilitiesशालेय ऋणे (न.अ.व.), शालेय दायित्वे (पु.अ.व.)
school moraleशालेय ऐक्यभाव, शालेय एकात्मता
school organisationशालेय संयोजन
school plantशालेय संयंत्र
school rulesशाळा नियमावली
science१ शास्त्र (न.) २ विज्ञान (न.)
scientific१ शास्त्रीय, शास्त्रोक्त, शास्त्रनिष्ठ २ वैज्ञानिक
scientific attitudeशास्त्रीय अभिवृत्ति
scientific investigationशास्त्रीय अन्वेषण
scientific methodशास्त्रीय पद्धति
scientific principle१ शास्त्रीय तत्त्व, शास्त्रोक्त तत्त्व २ वैज्ञानिक तत्त्व
scientific reasoningशास्त्रनिष्ठ तर्क
scientific thinking१ शास्त्रशुद्ध विचार २ शास्त्रशुद्ध विचारप्रक्रिया
scorabilityअंकनक्षमता (स्त्री.)
score१ गुण (पु.), गुणसंख्या (स्त्री.) २ अंक (पु.) ३ प्राप्तांक (पु.), स्कोअर (पु.) (as in T score T प्राप्तांक, T स्कोअर) derived score साधित प्राप्तांक, परिणत प्राप्तांक gross score एकूण प्राप्तांक raw score १ अपरिणत गुण, कच्चे गुण २ अपरिणत प्राप्तांक, कच्चा
score cardप्राप्तांक पत्र (न.)
scoring formulaअंकन सूत्र
scoring key१ गुणांकन निदेशिका २ गुणांकन सूची
scoring machineगुणांकन यंत्र
scoutबालवीर (पु.), स्काउट (पु.)
script१ लिपि (स्त्री.) २ स्क्रिप्ट (न.)
seat१ आसन (न.) २ जागा (स्त्री.)
seating capacityआसन क्षमता (स्त्री.)
secondary१ माध्यमिक २ दुय्यम, गौण
secondary functionगौण कार्य
secondary schoolमाध्यमिक शाळा
secondary sourceदुय्यम आधार
selection१ निवड (स्त्री.), वरण (न.)
selectiveचयनात्मक, वरणात्मक
selective factorचयनात्मक घटक
selective perceptionचयनात्मक अवबोध
selective retentionवरणात्मक धारणा
selective thinking१ वरणात्मक विचार २ वरणात्मक विचारप्रक्रिया
self educationस्वयंशिक्षण (न.)
self-abasementस्वलाघव (न.)
self-activityस्वकार्य (न.)
self-actualisation self realisation
self-administering testस्वयंप्रवर्तित कसोटी, स्वयंप्रवर्तित चाचणी
self-analysisआत्मविश्लेषण (न.)
self-assertionस्वाग्रह (पु.)
self-centeredआत्मकेंद्रित, स्वकेंद्रित, स्वकेंद्री
self-consciousस्वजाणीवयुक्त
self-controlआत्मसंयम (पु.)
self-correlationस्वसहसंबंध (पु.)
self-defence activitiesस्वसंरक्षणात्मक कार्यक्रम, स्वसंरक्षणात्मक उपक्रम
self-denialआत्मनिषेध (पु.)
self-disciplineस्वयंशिस्त (स्त्री.)
self-evaluationस्वयंमूल्यमापन (न.) स्वयंमूल्यांकन (न.)
self-expressionआत्माविष्कार (पु.), आत्माभिव्यक्ति (स्त्री.), स्वाभिव्यक्ति (स्त्री.), स्वप्रकटीकरण (न.)
self-feelingआत्मभाव (पु.)
self-rating scaleस्वयंपदनिश्चयन श्रेणी
self-realisationस्वसिद्धि (स्त्री.), आत्मसिद्धि (स्त्री.) (also self actualisation)
self-sentimentस्वस्थायीभाव (पु.), स्वस्थिरवृत्ति (स्त्री.)
self-testing activitiesस्वपरीक्षण कार्यक्रम, स्वपरीक्षण उपक्रम
semanticशब्दार्थमीमांसा (स्त्री.) (semantics)
semesterषाण्मासिक सत्र (न.)
semester credit hourसत्रश्रेय तासिका
semester hourप्रतिसप्ताह तासिका
sensation१ संवेदन (न.) २ संवेदना (स्त्री.)
sensesज्ञानेंद्रिये (न.अ.व.)
sensibility१ संवेदनशीलता (स्त्री.) २ संवेद्यता (स्त्री.)
sensitivityसंवेदनक्षमता (स्त्री.)
sensory aidएंद्रिय साहित्य, एंद्रिय साधन
sensory capacity१ एंद्रिय शक्तता, एंद्रिय कुवत २ एंद्रिय धारकता
sensory contactsएंद्रिय संपर्क (पु.अ.व.), इंद्रिय संपर्क (पु.अ.व.)
sensory trainingएंद्रिय प्रशिक्षण
sentense readingवाक्य वाचन, वाक्य पठन
sentimentस्थिरवृत्ति (स्त्री.), स्थायी भाव (पु.) attitude अभिवृत्ति emotion भावना feeling भाव
sequential samplingअनुक्रमित प्रतिचयन
series(sing. and pl.) मालिका (स्त्री.)
session१ अधिवेशन (न.) २ शैक्षणिक वर्ष (न.) ३ सत्र (न.)
sex behaviourलैंगिक वर्तन
sheet१ पत्रक (न.) २ प्रपत्र (न.) ३ पत्र (न.)
shift systemदुवक्त पद्धति, दुबार पद्धति (also double shift)
short term objectiveअल्पकालिक उद्दिष्ट
sight savingदृष्टिसंरक्षक (sight-conserving)
significanceअर्थपूर्णता (स्त्री.)
silent१ मूक २ अबोल ३ स्तब्ध, शांत, निशब्द
silent reading१ मूक वाचन २ मनोगत वाचन
silent-reading abilityमूक वाचनक्षमता
simple१ सामान्य, साधारण २ साधा, सरळ, सरल, गुंतागुंत नसलेला ३ भोळसट, बावळट ४ केवल
simple probabilityसामान्य संभाव्यता, साधारण संभवनीयता
simple recall itemसरल प्रत्यावहन प्रश्न
simulationसदृशीकरण (न.), अभिरुपता (स्त्री.)
situational testप्रसंगनिष्ठ कसोटी, प्रसंगनिष्ठ चाचणीं
skillकौशल्य (न.), नैपुण्य (न.) expressional skill अभिव्यक्ति कौशल्य language skill भाषिक कौशल्य, भाषा कौशल्य manipulative skill हाताळण कौशल्य manual skill हस्तकौशल्य, कायिक कौशल्य
skill trainingकौशल्य प्रशिक्षण
skimming(पुस्तक) चाळून पाहणे (न.)
slideसरकचित्र (न.) स्लाईड (स्त्री.)
sliding board१ सरक फलक (पु.) २ सरकफळा (पु.)
slow learnerमंदशिक्या (पु.)
slow reading classमंदवाचक वर्ग, मंदवाचक कक्ष
slow-motion photographyमंदगति छायाचित्रण
sociabilityसमाजशीलता (स्त्री.)
social abilityसामाजिक क्षमता
social acceptabilityसामाजिक स्वीकार्यता
social activityसामाजिक कार्यक्रम, सामाजिक उपक्रम
social adaptationसामाजिक अनुकूलन
social approvalसमाज मान्यता, सामाजिक मान्यता
social aptitudeसामाजिक अभियोग्यता
social behaviourसामाजिक वर्तन
social capacityसामाजिक क्षमता
social consciousnessसामाजिक जाणीव
social curriculumसमाजाभिमुख अभ्यासक्रम
social development scaleसामाजिक विकास मापनी
social distanceसामाजिक अंतर
social educationसमाज शिक्षण
social environmentसामाजिक परिसर
social heritage१ सामाजिक दाय २ सामाजिक वारसा
social historyसामाजिक इतिहास
social intelligence१ सामाजिक बुद्धि २ सामाजिक बुद्धिमत्ता
social needsसामाजिक गरजा (स्त्री.अ.व.)
social objectiveसामाजिक उद्दिष्ट
social orientation१ सामाजिक उद्बोधन २ सामाजिक दिशानिदेशन
social philosophyसामाजिक तत्त्वज्ञान
social psychologyसामाजिक मनोविज्ञान, सामाजिक मानसशास्त्र
social reconstructionसामाजिक पुनर्रचना
social sciencesसामाजिक शास्त्रे (न.अ.व.)
social studiesसामाजिक अभ्यास
social traitसामाजिक विशेषक
socialisation१ समाजीकरण (न.) २ सामाजिकीकरण (न.)
socially handicappedसमाज उपेक्षित, सामाजिकदृष्ट्या उपेक्षित
society१ समाज (पु.) २ संस्था (स्त्री.) ३ सहवास (पु.) ४ मंडळ (न.)
sociological aimसमाजशास्त्रीय ध्येय
sociological foundation of educationशिक्षणाचे समाजशास्त्रीय अधिष्ठान
sociologyसमाजशास्त्र (न.)
sociometric testसमाजमिति कसोटी, समाजमिति चाचणी
sociometricsसमाजमिति (स्त्री.)
Socratic methodसॉक्रेटिस पद्धति
soft pedagogyदंडरहित अध्यापनशास्त्र, शिक्षारहित अध्यापनशास्त्र
solving१ निरसन (न.) २ उकलन (न.) (as in problem solving ability समस्या उकलन क्षमता)
sourceआद्य primary source मुख्य आधार, मूळ आधार secondary source दुय्यम आधार
source१ आधार (पु.) २ उगम (पु.), मूळ (न.)
source materialसाधनसामग्री (स्त्री.)
space१ अवकाश (पु.) २ पैस (पु.)
space perceptionअवकाश अवबोध
space physicsअवकाश भौतिकशास्त्र
span१ कक्षा (स्त्री.) २ विस्तार (पु.) ३ परिसीमा (स्त्री.)
span of attentionअवधान विस्तार
span of perception१ अवबोध कक्षा २ अवबोध विस्तार
spatial imagination१ अवकाश कल्पन २ अवकाश कल्पना
spatial perception testदिक् अवबोधन चाचणी
special abilityविशेष क्षमता
special class-roomविशेष कक्ष
special educationविशेष शिक्षण
special eduction aidविशेष शिक्षण साहाय्य, विशेष शिक्षण साहित्य
special grantविशेष अनुदान
specialisation१ विशेषीकरण (न.) २ विशेषज्ञता (स्त्री.)
specific aimविशिष्ट ध्येय
specific factorविशिष्ट घटक
specific objectiveविशिष्ट उद्दिष्ट
specific transferविशिष्ट संक्रामण
specificationविनिर्देश (पु.)
speech१ भाषण (न.) २ वाक् (स्त्री.) ३ वाचारंभ (पु.) (as in delayed speech विलंबित वाचारंभ)
speech correctionवाक्दोष निवारण
speech improvementवाक् सुधार
speech pathologyवाक् विकृतिशास्त्र
spelling१ वर्णक्रम (पु.), स्पेलिंग (न.) २ वर्णलेखन (न.) स्पेलिंग (न.)
spiritualismअध्यात्मवाद (पु.)
split halfखंडितार्ध (पु.)
spontaneous activityस्वयंस्फूर्त कृति
sports-meetखेळांच्या स्पर्धा (स्त्री.अ.व.), क्रीडास्पर्धा (स्त्री.अ.व.)
stabilityस्थैर्य (न.), स्थिरता (स्त्री.)
stagnationकुंठितता (स्त्री.)
staminaदम (पु.) (treated as sing.)
standard१ मानक (न.) २ प्रमाण (न.) ३ ध्वज (पु.) ४ इयत्ता (स्त्री.) ५ प्रमाणक (न.) ६ दर्जा (पु.)
standard deviationप्रमाण विचलन, प्रमाणभूत विचलन
standard scoreप्रमाण प्राप्तांक
standardisation१ प्रमाणीकरण (न.) २ मानकीकरण (न.)
standardised testप्रमाणित कसोटी, प्रमाणित चाचणी
standingप्रतिष्ठा (स्त्री.)
starting salaryप्रारंभिक वेतन, प्रारंभिक पगार
state agencyशासकीय संस्था
state institutionराज्य संस्था
state minimum salaryराज्यनिर्दिष्ट किमान वेतन, राज्यनिर्दिष्ट किमान पगार
state normal schoolसरकारी शिक्षक प्रशिक्षण संस्था
state school administrationशासकीय शाळा प्रशासन
statement१ विवरणपत्र (न.) २ कथन (न.) ३ विधान (न.)
statistical analysisसांख्यिकीय विश्लेषण, सांख्यिकी विश्लेषण
statistical studyसांख्यिकी अभ्यास, सांख्यिकी अध्ययन
statistics१ संख्याशास्त्र (न.), सांख्यिकी (स्त्री.) २ आकडेवारी (स्त्री.)
status१ स्थान (न.), स्तर (पु.) २ प्रतिष्ठा (स्त्री.) (as in teacher professional status शिक्षक पेशा प्रतिष्ठा, शिक्षक व्यवसाय प्रतिष्ठा) ३ दर्जा (पु.)
statutory universityसांविधिक विद्यापीठ
stemमुख्य विधान (न.), मूळ विधान (न.)
stencil duplicatorनिकृंत प्रतिलिपि यंत्र
stimulating quesionचेतक प्रश्न, उद्दीपक प्रश्न
stimulationचेतन (न.), उद्दीपन (न.)
stimulusचेतक (पु.), उद्दीपक (पु.)
stimulus methodचेतन पद्धति, उद्दीपन पद्धति
stipendiaryविद्यावेतनधारी
stratified sample१ स्तरित नमुना २ स्तरित प्रतिचय
stress१ ताण (पु.) २ स्वराघात (पु.) ३ दडपण (न.)
stress and strainताण व तणाव
structural analysisरचना विश्लेषण, घटना विश्लेषण
structureसंरचना (स्त्री.)
structured questionnaireसंरचित प्रश्नावली
studentविद्यार्थी (पु.), छात्र (पु.), परीक्षार्थी (सा.) (as in external student बहिशाल परीक्षार्थी)
student accountingविद्यार्थी लेखा, विद्यार्थी लेखांकन
student costविद्यार्थीनिहाय खर्च
student dramaछात्रनिर्मित नाट्य
student organisationविद्यार्थी संघटना
student teacherप्रशिक्षणार्थी शिक्षक, छात्र अध्यापक
student teaching practice teaching
student unionविद्यार्थी संघ
study१ अभ्यास (पु.), अध्ययन (न.) २ स्वाध्याय (पु.) (as in study club स्वाध्याय मंडळ) ३ व्यासंग (पु.) analytical study विश्लेषणात्मक अध्ययन comparative study तौलनिक अभ्यास, तुलनात्मक अभ्यास directed study निदेशित अभ्यास, निदेशित अध्ययन fact-finding study
study groupअभ्यास गट, अध्ययन गट
study habitअभ्यास सवय, अध्ययन सवय
study kitअध्ययन साधन पेटिका
study of the groupगटाचा अभ्यास
study periodअध्ययन तासिका
study projectअध्ययन प्रकल्प
subject१ विषय (पु.) २ पाठ्यविषय (पु.) (as in alternation of subjects पाठ्यविषय प्रत्यावर्तन) ३ (in experimental psychology) प्रयोज्य (न.) basic subject मूलभूत विषय compulsory subject अनिवार्य विषय core subject केंद्र विषय elective subject optional subject
subject ageविषय उपलब्धि वय
subject matterविषयवस्तु (स्त्री.) विषय (पु.)
subjectiveआत्मनिष्ठ, व्यक्तिनिष्ठ
subjectivityआत्मनिष्ठता (स्त्री.), व्यक्तिनिष्ठता (स्त्री.)
sublimationउन्नयन (न.), उदात्तीकरण (न.)
submission१ अधीनता (स्त्री.), शरणागति (स्त्री.) २ सादर निवेदन (न.) ३ सादर करणे (न.)
submit१ सादर करणे २ शरण जाणे, नमणे, अधीन होणे
substantive१ मूळ २ कायम ३ मुख्य
substantive appointmentकायम नियुक्ति
substituteप्रतिस्थापन करणे
substitute behaviourप्रतिस्थापित वर्तन
substitutionप्रतिस्थापन (न.)
substitution testप्रतिस्थापन कसोटी, प्रतिस्थापन चाचणी
suggestionसूचन (न.) सूचना (स्त्री.)
suggestive questionसूचक प्रश्न
summer makeup classवासंतिक पूरक वर्ग
summer schoolवासंतिक वर्ग
superimpositionअध्यारोपण (न.)
superintendentअधीक्षक (सा.)
superior१ वरिष्ठ २ श्रेष्ठ
superior childश्रेष्ठ बालक
supervised club activityपर्यवेक्षित मेलक कार्यक्रम, पर्यवेक्षित मेलक उपक्रम
supervised studyपर्यवेक्षित अध्ययन
supervisionएपर्यवेक्षण (न.), देखरेख (स्त्री.)
supervisorपर्यवेक्षक (सा.)
supervisory conferenceपर्यवेक्षी संमेलन
supervisory observationपर्यवेक्षी अवलोकन, पर्यवेक्षी निरीक्षण
supplementary readingपुरवणी वाचन
surety bondजामीन खत, जामीन बंधपत्र
surprise inspectionआकस्मित निरीक्षण
survey१ सर्वेक्षण (न.), पाहणी (स्त्री.) २ भूमापन (न.)
survey१ सर्वेक्षण करणे, पाहणी करणे २ भूमापन करणे
survey report१ सर्वेक्षण अहवाल, सर्वेक्षण प्रतिवेदन २ भूमापन प्रतिवेदन
suspense accountनिलंबन लेखा
syllableशब्दांश (पु.), शब्दघटक (पु.), शब्दावयव (पु.)
symbolismप्रतीकत्व (न.), प्रतीकता (स्त्री.)
syntax१ वाक्यविचार (पु.) २ वाक्यव्यवस्था (स्त्री.)
sysematic samplingनियमबद्ध प्रतिचयन
systems analysisसिस्टिम्स विश्लेषण
T scoreT प्राप्तांक, T स्कोअर
table१ तक्ता (पु.), कोष्टक (न.), सारणी (स्त्री.) २ पत्रक (न.) (as in time-table वेळापत्रक) ३ टेबल (न.) age grade table वय इयत्ता कोष्टक cumulative frequency table संचयी वारंवारता कोष्टक frequency table वारंवारता कोष्टक, वारंवारता सारणी intercorrelation table
table of randum numbersयादृच्छिक अंक सारणी
tabooनिषेध (पु.), वर्ज्य (न.)
tabooनिषिद्ध मानणे, वर्ज्य करणे
tabulating machineसारणीकरण यंत्र
tabulationसारणीकरण (न.), कोष्टकीकरण (न.)
tabulation testसारणीकरण कसोटी, सारणीकरण चाचणी
talent१ बुद्धिवैभव (न.) २ प्रज्ञा (स्त्री.) ३ अभिजात गुण (पु.)
tally-markताळा-चिन्ह (न.), ताळा-खूण (स्त्री.)
tape libraryध्वनिपट्टिका संग्रहालय
tape-recorderटेपरेकॉर्डर (पु.)
teacherअध्यापक (पु.), शिक्षक (पु.)
teacher accountingअध्यापक लेखा
teacher assignmentशिक्षकदत्त स्वाध्याय
teacher blue laws१ शिक्षकावरील शासनप्रणीत निर्बंध (पु.अ.व.) २ शिक्षकावरील चालकनिहित निर्बंध (पु.अ.व.)
teacher bonusशिक्षकांचा अधिलाभांश, शिक्षकांचा बोनस
teacher eduation१ शिक्षक शिक्षण, अध्यापक शिक्षण २ शिक्षक प्रशिक्षण, अध्यापक प्रशिक्षण
teacher educatorशिक्षक प्रशिक्षक
teacher insuranceशिक्षक विमा
teacher liabilityशिक्षक दायित्वे (न.अ.व.)
teacher migrationशिक्षकाचे शालांतर
teacher moraleशिक्षकाचे नीतिधैर्य
teacher organisationशिक्षक संघटना
teacher probationशिक्षक परिवीक्षा
teacher professional status१ शिक्षक पेशा प्रतिष्ठा, शिक्षक व्यवसाय प्रतिष्ठा २ शिक्षक आचे व्यावसायिक स्थान, शिक्षक आचा व्यावसायिक स्तर
teacher recruitment१ शिक्षक भरती २ शिक्षक नियुक्ति
teacher registerशिक्षक नोंदवही, शिक्षक नोंदपट
teacher-centric methodअध्यापककेंद्री पद्धति
teacher-parent conferenceपालक-शिक्षक मंत्रणा
teacher-pupil conferenceविद्यार्थी-शिक्षक मंत्रणा
teacher's marksशिक्षक दत्त गुण (पु.अ.व.)
teachers' manualशिक्षक नियमपुस्तिका
teaching१ अध्यापन (न.) २ शिकवण (स्त्री.) ३ शिक्षण (न.) non-directive teaching अनिदेशित अध्यापन practice teaching student teaching सराव अध्यापन, सराव प्रशिक्षण pupil-centric teaching छात्रकेंद्री अध्यापन
teaching processअध्यापन प्रक्रिया
technicalतांत्रिक, तंत्र-
technical high schoolतंत्र प्रशाला
technical schoolतंत्र शाला
technologyतंत्रविज्ञान (न.)
televisionदूरचित्रवाणी (स्त्री.)
temperचित्तवृत्ति (स्त्री.)
temperament१ प्रकृतिधर्म (पु.) २ स्वभावधर्म (पु.)
tendencyप्रवृत्ति (स्त्री.)
term१ सत्र (न.) २ (as, of contracts, etc. -usu. in pl.) अट (स्त्री.)
terminal behaviourअंतिम वर्तन
terminal test१ सत्रांत परीक्षा २ अध्ययनोत्तर कसोटी, अध्ययनोत्तर चाचणी
terms and conditionsअटी आणि शर्ती (स्त्री.अ.व.)
test१ परीक्षा (स्त्री.) २ कसोटी (स्त्री.), चाचणी (स्त्री.) ability test क्षमता कसोटी ,क्षमता चाचणी academic-aptitude test १ विद्या अभियोग्यता कसोटी, विद्या अभियोग्यता चाचणी २ विद्योचित अभियोग्यता कसोटी, विद्योचित अभियोग्यता चाचणी accuracy test अचूकता कसोटी,
test ageकसोटी वय, चाचणी वय
test ceilingकसोटी परिसीमा, चाचणी परिसीमा
test of motor ability१ कारकक्षमता कसोटी, कारकक्षमता चाचणी २ गतिक्षमता कसोटी, गतिक्षमता चाचणी
test stanardisationकसोटी मानकीकरण, चाचणी मानकीकरण
test-before-study methodअध्ययनपूर्व कसोटी पद्धति
text१ मूलपाठ (पु.) २ पाठ (पु.)
text-bookपाठ्यपुस्तक (न.)
textile schoolवस्त्रोद्योग शाळा
theological schoolईश्वरज्ञान विद्यालय
theory१ वाद (पु.) २ सिद्धांत (पु.) ३ उपपत्ति (स्त्री.)
theory of evolutionउत्क्रांतिवाद (पु.)
theory of natural consequencesस्वाभाविक परिणाम सिद्धांत
therapeutic१ रोगनिवारक २ उपचारार्थ (healing, curing, correcting)
therapeuticsरोगनिवारणशास्त्र (न.)
therapistउपचारतज्ञ (सा.) occupational therapist व्यवसायोपचारतज्ञ physical therapist भौतिकोपचारतज्ञ, शरीरचिकित्सक
thinking१ चिंतन (न.) २ विचार (पु.) ३ विचारप्रक्रिया (स्त्री.) collective thinking सांघिक विचार conceptual thinking १ संकल्पनात्मक विचार २ संकल्पनात्मक विचारप्रक्रिया creative thinking १ सृजनात्मक विचार २ सृजनात्मक विचारप्रक्रिया ३ सर्जनशील विचार ४ सर्जनशील
thought१ चिंतन (न.) २ विचार (पु.)
thought provoking questionविचार प्रवर्तक प्रश्न
timeसमय (पु.), काल (पु.), वेला (स्त्री.), तास (पु.) (as in block time जोडतास, दीर्घतास
time scheduleवेला अनुसूचि
time-lapse photographyकालांतरित छायाचित्रण
timed testकालमर्यादित कसोटी, कालमर्यादित चाचणी
tolerationसहिष्णुता (स्त्री.)
tone१ स्वर (पु.) २ सूर (पु.) ३ रंगरुप (न.) ५ प्रवृत्ति (स्त्री.)
tool१ हत्यार (न.) २ साधन (न.) apparatus
total frequencyएकूण वारंवारता
total thinkingसर्वकष विचार
total time-loadएकूण कामाचे तास
totalitarianismएकदलवाद (पु.)
track athleticsरेखांकित पथ मैदानी व्यायाम (पु.अ.व.)
trade analysisव्यवसाय विश्लेषण
traditionपरंपरा (स्त्री.)
traditional arithmeticपरंपरागत अंकगणित
traditional high school१ पारंपारिक प्रशाला २ सांप्रदायिक प्रशाला
trainingप्रशिक्षण apprentice training उमेदवार प्रशिक्षण athletic training मल्लविद्या प्रशिक्षण citizenship trianing नागरिकत्व प्रशिक्षण inservice training सेवांतर्गत प्रशिक्षण job training सोपीव कामाचे प्रशिक्षण leadership training नेतृत्व प्रशिक्षण manual
trait१ विशेष लक्षण (न.) २ विशेषक (पु.) behaviour trait १ वर्तन विशेष लक्षण २ वर्तन विशेषक culture trait संस्कृति विशेषक native trait जन्मजात विशेषक social trait सामाजिक विशेषक
trance१ मूर्च्छा (स्त्री.) २ समाधि (स्त्री.) ३ तन्मयता (स्त्री.) ४ भावहीनता (स्त्री.) ५ लय (स्त्री.)
transcript१ प्रतिलेख (पु.) २ प्रतिलेखन (न.)
transcription१ प्रतिलेखन (न.) २ अनुलेखन (न.)
transfer१ बदली (स्त्री.) २ स्थानांतरण (न.) ३ संक्रामण (न.) ४ बदल (पु.) associative transfer साहचर्यात्मक बदल negative transfer १ ऋण संक्रामण २ नकारात्मक संक्रामण positive transfer १ धन संक्रामण २ होकारात्मक संक्रामण speific transfer विशिष्ट संक्रामण zero transfer
transfer of learningप्रशिक्षण संक्रामण (transfer of training)
transference१ संक्रमण (न.) २ हस्तांतरण (न.) ३ संक्रामण (न.)
transformationरुपांतर (न.), रुपांतरण (न.)
transient childस्थानांतरी पालकांचे बालक
transmute१ जात्यंतर करणे २ रुपांतर करणे ३ परिवर्तन करणे ४ तत्त्वांतरण करणे
transposition१ पक्षांतरण (न.) २ स्थानांतरण (न.)
trial and error learningप्रयत्न प्रमाद अध्ययन पद्धति
trigonometryत्रिकोणमिति (स्त्री.)
truancy१ शाळाबुडवेपणा (पु.) २ उनाडपणा (पु.)
truancy reportउनाडपणाचा अहवाल
truant१ शाळाबुडव्या २ उनाड
true storyसत्यकथा (स्त्री.)
true value१ खरे मूल्य २ यथार्थ मूल्य
true-false itemद्विपर्यायी प्रश्न, खरे-खोटे प्रश्न
true-false testखरे-खोटे कसोटी, खरे-खोटे चाचणी, सत्यासत्य कसोटी, सत्यासत्य चाचणी
trust१ न्यास (पु.) २ विश्वस्त निधि (पु.) ३ विश्वास (पु.), भरवसा (पु.)
tryoutपूर्वचाचणी (स्त्री.)
tutor१ उपशिक्षक (पु.) २ पाठनिर्देशक (पु.)
tutorialपाठनिर्देश (पु.), ट्युटोरिअल (न.), अभ्यास-सत्र (न.)
two-track course of studyद्विपथ पाठ्यक्रम
type of aesthetic perceptionसौंदर्यबोधी प्रत्यक्षज्ञान प्रकार
typical childनमुनेदार बालक
typologyप्रकारव्यवस्था (स्त्री.)
ultimate objectiveअंतिम उद्दिष्ट
ultra viresLaw शक्तिबाह्य, शक्तिबाहेर
unconditioned reflexअनभिसंधित प्रतिक्षेप
unconditioned stimulusअनभिसंधित उद्दीपक
unconditioningअनभिसंधान (न.)
unconscious१ अबोध २ जाणीव नसलेला
unconscious motivationअबोध अभिप्रेरण, अबोध प्रेरणा
under-nourishmentन्यूनपोषण (न.)
undergraduateउपस्नातक (सा.)
underprivileged childप्रतिकूल परिस्थितीतील बालक
understanding१ समजण्याची प्रक्रिया (स्त्री.) २ समज (पु.)
unexcused absenceअसंमत अनुपस्थिति
uniform text-booksएकविध पाठ्यपुस्तके (न.अ.व.)
unit१ पथक (न.) २ घटक (पु.) ३ एकक (न.) ४ मानमापक (पु.) ५ विभाग (पु.), शाखा (स्त्री.)
unit assignmentघटक स्वाध्याय
unit testघटक कसोटी, घटक चाचणी
United Nations Educational Scieitific and Cultural Organisationयुनेस्को, संयुक्त राष्ट्र शैक्षणिक, वैज्ञानिक व सांस्कृतिक संघटना (UNESCO)
utilitarian aimउपयुक्ततावादी ध्येय
utilitarianismउपयुक्ततावाद (पु.), उपयोगितावाद (पु.)
utilityउपयुक्तता (स्त्री.), उपयोगिता (स्त्री.)
valid१ सप्रमाण २ विधिग्राह्य ३ मान्य
validation१ सप्रमाणीकरण (न.) २ विधिग्राह्यता (स्त्री.) ३ मान्यकरण (न.)
validity१ सप्रमाणता (स्त्री.) २ विधिग्राह्यता (स्त्री.) ३ वैधता (स्त्री.) ४ मान्यता (स्त्री.) ५ प्रामाण्य (न.) construct validity रचना अनुस्यूत सप्रमाणता content validity पाठ्यवस्तु सप्रमाणता curricular validity अभ्यासक्रमिक सप्रमाणता, अभ्यासविषयक सप्रमाणता
value judgementमूल्य अभिप्राय
variability१ चलता (स्त्री.) २ अपस्कारिता (स्त्री.) absolute variability १ केवल चलता २ केवल अपस्कारिता relative variability १ सापेक्ष चलता २ सापेक्ष अपस्कारिता
variable१ चल २ अपस्कारी continuous variable १ संतत चल २ संतत अपस्कारी criterion variable १ निकष चल २ निकष अपस्कारी dependent variable पर चल distributive variable १ वितरणशील चल २ वितरणशील अपस्कारी extraneous variable बाह्य चल independent variable १ अनधीन चल २
variation१ परिवर्तन (न.) २ चलन (न.) ३ विचरण (न.)
verbal१ शाब्दिक २ मौखिक ३ भाषिक
verbal learning१ शाब्दिक अध्ययन २ मौखिक अध्ययन
verbal test१ भाषिक कसोटी, भाषिक चाचणी २ शाब्दिक कसोटी, शाब्दिक चाचणी
vertical advancementऊध्वोन्नति (स्त्री.)
vertical bar chartस्तंभ आलेख
video-tapeदृश्य ध्वनिफीत (स्त्री.), व्हिडिओटेप (स्त्री.)
visiting१ फिरता २ अभ्यागत
visiting teacherअभ्यागत अध्यापक
visual apprehensionदृग्बोध (पु.)
visual auditory perceptionदृक् श्रवण अवबोध
visual comprehensionदृष्ट आकलन
visual difficultyदृष्टिदोष (पु.)
visual educationदृक शिक्षण
visual education serviceदृक शिक्षण सेवा
visual fatigueदृक श्रांति, दृष्टि श्रांति
visual learningदृक अध्ययन
visual memoryदृक स्मृति, दर्शन स्मृति
visual thinking१ दृक प्रतीकात्मक विचार २ दृक प्रतीकात्मक विचारप्रक्रिया
visual trainingदृक प्रशिक्षण
vitalityजीवनशक्ति (स्त्री.)
vocabularyशब्दसंग्रह (पु.), शब्दसंपत्ती (स्त्री.) active vocabulary recall vocabulary reproduction vocabulary क्रियाशील शब्दसंग्रह, उपयोजित शब्दसंग्रह, कार्यान्वित शब्दसंग्रह basic vocabulary मूलभूत शब्दसंग्रह comprehension vocabulary आकलन शब्दसंग्रह, आकलन
vocabulary testशब्दसंग्रह कसोटी, शब्दसंग्रह चाचणी
vocaional guidanceव्यावसायिक मार्गदर्शन, व्यवसाय मार्गदर्शन
vocalisationस्वरीकरण (न.)
vocationalव्यावसायिक, व्यवसाय-, व्यवसायशिक्षण-
vocational adviserव्यावसायिक सल्लागार
vocational agricultureव्यावसायिक कृषिशिक्षण, व्यावसायिक शेतीशिक्षण
vocational aptitudeव्यावसायिक अभियोग्यता
vocational arithmeticव्यावसायिक अंकगणित
vocational educationव्यावसायिक शिक्षण
vocational goalव्यावसायिक साध्य
vocational interest testव्यावसायिक अभिरुचि कसोटी, व्यावसायिक अभिरुचि चाचणी
volitionइच्छाशक्ति (स्त्री.)
volume१ ग्रंथ (पु.) २ खंड (पु.)
voluntaryऐच्छिक, स्वैच्छिक
voluntary subjectस्वैच्छिक विषय
weight१ वजन (न.) २ भार (पु.) ३ महत्त्व (न.) (weightage)
weight age१ वजन वय २ भार वय
whole learningसमग्र अध्ययन
whole part-whole methodखंडाखंड पद्धति
withdrawn childमागे राहणारे बालक
word associationशब्द साहचर्य
word buildingशब्दसाधन (न.)
word listशब्दसूची (स्त्री.)
word perceptionशब्द अवबोध
word-by-word readingशब्दश वाचन
word-discrimination testशब्द विभेदन कसोटी, शब्द विभेदन चाचणी
work१ कार्य (न.), काम (न.), कर्म (न.) कृति (स्त्री.) २ व्यवसाय (पु.)
work experienceकार्यानुभव (पु.)
work experience educationकार्यानुभव शिक्षण
work habitकार्याभ्यास (पु.)
work-bookव्यवसाय पुस्तिका (स्त्री.)
work-shop१ कृतिसत्र (न.) २ कर्मशाळा (स्त्री.)
working hypothesisकामचलाऊ गृहीतक
working paperप्रस्ताव निबंध
world historyजागतिक इतिहास
writing१ लिखाण (न.) २ लेख (पु.) ३ लेखन (न.)
written assignmentलेखी स्वाध्याय
written compositionलेखी निबंधन
written recallलिखित प्रत्यावहन, लिखित प्रत्यास्मरण
yes-no testहो-ना कसोटी, हो-ना चाचणी
z scorez प्राप्तांक, z स्कोअर
zero correlationशून्य सहसंबंध
zero discriminationशून्य भेदभाव
zero point१ शून्यबिंदु (पु.) २ मूलबिंदु (पु.)
zero transferशून्य संक्रामण