शिक्षणशास्त्र

R-प्राप्तांक (पु.), R-स्कोअर (पु.)

वांशिक भेदभाव

वांशिक सहिष्णुता

वंशवाद (पु.)

प्रारण (न.)

जहाल गट

आकाशवाणी (स्त्री.), नभोवाणी (स्त्री.), रेडिओ (पु.)

क्ष-किरणशास्त्र (न.)

यादृच्छिक, स्वैर

यादृच्छिक प्रेषण यादी

यादृच्छिक अंक (पु.अ.व.)

१ यादृच्छिक प्रतिचय २ यादृच्छिक प्रतिदर्श

यादृच्छिक प्रतिचयन

यादृच्छिकीकरण (न.)

यादृच्छिकी घटक

१ परिक्षेत्र (न.) २ कक्षा (स्त्री.) ३ पल्ला (पु.)

१ पद (न.) २ दर्जा (पु.) ३ गुणानुक्रम (पु.) ४ श्रेणी (स्त्री.) ५ कोटी (स्त्री.)

श्रेणी सरासरी

कोटी सहसंबंध

कोटी अंतर

१ श्रेणीक्रम (पु.) २ पदक्रम (पु.)

क्रमांक फरक पद्धति

शीघ वाचन

१ संवादित्व (न.) २ अंतसंबंध (पु.) ३ भावबंध (पु.)

१ पदनिश्चयन (न.) २ निर्धारण (न.) ३ प्रमाण (न.) (as in frequency rating घटक वारंवारता प्रमाण) behaviour rating वर्तन निर्धारण merit rating गुणवत्ता परिमाण निर्धारण

पदनिश्चयन तक्ता

१ पदनिश्चयन श्रेणी २ निर्धारण अनुमाप

१ गुणोत्तर (न.) २ अनुपात (पु.) (as in attainment ratio १ अधिगम गुणोत्तर २ अधिगम अनुपात)

१ गुणोत्तर श्रेणी २ गुणोत्तर मापनी

१ विवेकी २ तर्कसंगत ३ सयुक्तिक

१ तर्कसंगति (स्त्री.) २ कारणमीमांसा (स्त्री.) ३ सयुक्तिकता (स्त्री.)

१ वृथा समर्थन (न.) २ औचित्यीकरण (न.) ३ तर्कसंगत बनवणे (न.)

१ अपरिणत गुण (पु.अ.व.), कच्चे गुण (पु.अ.व.) २ अपरिणत प्राप्तांक, कच्चा प्राप्तांक

प्रतिक्रिया (स्त्री.) acquired reaction संपादित प्रतिक्रिया, अर्जित प्रतिक्रिया conditional emotional reaction अनुकूलित भावात्मक प्रतिक्रिया delayed reaction विलंबित प्रतिक्रिया facial reaction दर्शनी प्रतिक्रिया physiological reaction शरीरक्रियात्मक

प्रतिगामी

सुवाच्यता (स्त्री.), वाचनीयता (स्त्री.)

सुवाच्यता सूचकांक

सुवाच्य, वाचनीय

१ वाचक (सा.) २ प्रपाठक (सा.) ३ वाचन पुस्तक (न.)

तत्परता (स्त्री.), सज्जता (स्त्री.)

उन्मुखताकेंद्रित अभ्यासक्रम

तत्परता कसोटी, तत्परता चाचणी

वाचन (न.), पठण (न.) chorus reading समूह वाचन, सामूहिक वाचन collateral reading आनुषंगिक वाचन content reading विषयवस्तु पठन corrective reading सुधार पठन critical reading समीक्षमात्मक वाचन cultural reading सांस्कृतिक वाचन, सांस्कृतिक पठन curricular reading

वाचन क्षमता (स्त्री.)

वाचन वय

reading objective

वाचनक्षमता विश्लेषण

वाचन अभियोग्यता

वाचन अभियोग्यता कसोटी, वाचन अभियोग्यता चाचणी

वाचन तक्ता

वाचन काठिण्य

वाचन अक्षमता

वाचनतज्ञ (सा.)

वाचन पातळी, वाचन स्तर

वाचन स्तर सीमा

वाचन परिपक्वता (full growth in reading)

वाचन उद्देश, वाचनाचे उद्दिष्ट (also reading aim)

वाचन वेग

१ वाचन कक्ष २ वाचनालय (न.)

वाचन मापनी, उपठन मापनी

वाचन अनुक्रम

वाचन कौशल्य, पठन कौशल्य

वाचन गति

वाचन कसोटी, वाचन चाचणी

वाचन सज्जतावर्धक कार्यक्रम, वाचन सज्जतावर्धक उपक्रम

पुनप्रवेश (पु.)

शीघ गणक

१ सत्य २ वास्तव

सिद्धि (स्त्री.)

वास्तववाद (पु.)

वास्तव कथा, वास्तववादी कथा

१ सत् तत्त्व (न.) २ सत्यता (स्त्री.) ३ वास्तवता (स्त्री.)

१ विवेक (पु.) २ तर्कशक्ति (स्त्री.) ३ कारण (न.)

तर्क (पु.) abstract reasoning १ अमूर्त तर्क २ शुद्ध तर्क inductive reasoning विगमक तर्क, उद्गामी तर्क scientific reasoning शास्त्रनिष्ठ तर्क

तर्क कसोटी, तर्क चाचणी

आठव (पु.), प्रत्यावहन (न.) प्रत्यास्मरण (न.) delayed recall विलंबित प्रत्यावहन, विलंबित प्रत्यास्मरण knowledge recall ज्ञान प्रत्यावहन oral recall मौखिक प्रत्यावहन, मौखिक प्रत्यास्मरण written recall लिखित प्रत्यावहन, लिखित प्रत्यास्मरण

प्रत्यावहन कसोटी, प्रत्यावहन चाचणी

active vocabulary

१ पुनरवलोकन (न.) २ संकलन (न.) ३ पुनरावर्तन (न.)

पुनरावर्तनाचा सिद्धांत

स्वागत कक्ष

ग्रहणशील

ग्रहण कौशल्य, ग्रहण कला

१ मधली सुट्टी (स्त्री.) २ कप्पा (पु.)

ग्रहीता (पु.)

१ अन्योन्य २ परस्पर ३ व्यस्त

१ पाठांतर (न.) २ पठन (न.)

१ पाठांतर तासिका २ पठन तासिका

१ अभिज्ञात २ मान्य, मान्यताप्राप्त

१ मान्यता (स्त्री.) २ प्रत्यभिज्ञा (स्त्री.), प्रत्यभिज्ञान (न.)

१ ओळखा पाहू प्रश्न २ प्रत्यभिज्ञा प्रश्न, प्रत्यभिज्ञान प्रश्न

प्रत्यभिज्ञान (न.)

प्रत्यभिज्ञा कसोटी, प्रत्यभिज्ञा चाचणी

प्रत्यभिज्ञा शब्दसंग्रह

मेळ घालणे

१ पुनरभिसंधान (न.) २ पुनर्नवीयन (न.) ३ पूर्वप्रायकरण (न.)

१ अभिलेख (पु.) २ नोंद (स्त्री.) ३ ध्वनिमुद्रिका (स्त्री.) ४ नोंदपत्रक (न.), नोंदपत्र (न.) ५ नोंदणी (स्त्री.) ६ वृत्त (न.)

अभिलेख शाखा

१ अभिलेख पत्र २ नोंदपत्रक (न.) ३ नोंदणीपत्रक (न.)

अभिलेखपाल (पु.)

१ मनोरंजन (न.) २ पुन सर्जन (न.)

मनोरंजन केंद्र

मनोरंजनपर, मनोरंजनात्मक

मनोरंजनपर वाचन, मनोरंजनात्मक वाचन

१ भरती (स्त्री.) २ नियुक्ति (स्त्री.)

सरळरेखी

वसतिगृह प्रमुख (सा.)

आवर्ती

अपार्थ परिणति

अनुदानात कपात

पुन शिक्षण (न.)

संदर्भ ग्रंथालय

संदर्भ वाचन

१ विमर्शी २ चिंतनशील

चिंतनशील वाचन

१ विमर्शी चिंतन २ विमर्शी विचार ३ विमर्शी विचारप्रक्रिया

१ प्रतिक्षेप (पु.) २ सहजक्रिया (स्त्री.)

प्रतिक्षिप्त acquired reflex संपादित प्रतिक्षेप, अर्जित प्रतिक्षेप conditioned reflex १ अभिसंधित प्रतिक्षेप, अभिसंधित प्रतिक्षिप्त क्रिया २ अभिसंधित सहजक्रिया defence reflex संरक्षण प्रतिक्षेप delayed reflex विलंबित प्रतिक्षेप

प्रतिक्षिप्त क्रिया

reformatory

सुधारालय (न.) (also reform school)

सुधार शिक्षण

१ उजळणी पाठ्यक्रम २ प्रबोधन पाठ्यक्रम

१ श्रमपरिहार (पु.) २ (in pl.) अल्पोपहार (पु.)

१ विभागीय ग्रंथालय २ प्रादेशिक ग्रंथालय

नोंदवही (स्त्री.), नोंदपट (पु.)

व्युत्क्रम वर्तन (न.), प्रतीपगमन (न.)

प्रतीपगामी

पुनर्वसन (न.)

प्रबलीकरण (न.), पुष्टीकरण (न.)

संबंध (पु.)

१ सापेक्ष चलता २ सापेक्ष अपस्कारिता

शिथिलता (स्त्री.)

१ सुसंगतता (स्त्री.) २ प्रस्तुतता (स्त्री.), संबद्धता (स्त्री.)

विश्वसनीयता (स्त्री.) विश्वासार्हता (स्त्री.)

१ विश्वसनीय प्रतिचय, विश्वासार्ह प्रतिचय २ विश्वसनीय प्रतिदर्श, विश्वासार्ह प्रतिदर्श

कार्यमोचक आदेश

धार्मिक

धार्मिक शिक्षण

धार्मिक अध्यापन, धार्मिक शिक्षण

उपचार सल्लागार

सुधार वर्ग

सुधार वाचन

१ इलाज (पु.) २ उपाययोजना (स्त्री.)

आवर्तक (सा.), पुनपरीक्षार्थी (सा.)

१ पुनरावृत्ति (स्त्री.) २ पुनरुच्चारण (न.) ३ पुनरुक्ति (स्त्री.)

प्रतिस्थापन (न.)

१ प्रतिवेदन (न.) २ अहवाल (पु.)

पालकांसाठी अहवाल

निवेदन पद्धति

अभिवेदन (न.)

प्रातिनिधिक दत्तसामग्री, प्रातिनिधिक आधारसामग्री

१ प्रातिनिधिक प्रतिचय, २ प्रातिनिधिक प्रतिदर्श

निरोधन (न.)

active vocabulary

१ आवश्यकता (स्त्री.) २ अपेक्षा (स्त्री.) (as in job requirements कार्यविषयक अपेक्षा)

मागणी (स्त्री.)

संशोधन (न.)

संशोधन ग्रंथालय

गंगाजळी (स्त्री.), राखीव निधि

वसतिस्थान (न.), निवासस्थान (न.)

निवासी छात्र

निवासी शाळा, वसतिगृहयुक्त शाळा (also boarding school)

राजीनामा (पु.), त्यागपत्र (न.)

प्रतिकार (पु.), प्रतिरोध (पु.)

प्रतिरोधी वर्तन

१ निर्णय (पु.) २ ठराव (पु.) ३ निश्चय (पु.)

विशेषज्ञ (सा.)

साधन प्रबोधिका

साधन संपत्ति (स्त्री.)

प्रतिसादक (पु.)

१ प्रतिसादी वर्तन २ अनुक्रियात्मक वर्तन

१ अनुक्रिया (स्त्री.) २ प्रतिसाद (पु.) ३ प्रतिचार (पु.) ४ प्रतिक्रिया (स्त्री.) covert response १ प्रच्छन्न प्रतिसाद २ प्रच्छन्न अनुक्रिया overt response १ प्रकट प्रतिसाद २ प्रकट अनुक्रिया positive response १ विधायक अनुक्रिया २ होकारात्मक प्रतिसाद

जबाबदारी (स्त्री.)

१ मंदन (न.) २ मंदता (स्त्री.), मांद्य (न.)

विलंबित प्रगति बालक

१ विलंबित प्रगति छात्र २ मंदित छात्र

पुनपरीक्षण (न.)

पुनपरीक्षण विश्वसनीयता

सेवानिवृत्त

सेवानिवृत्ती लाभ (पु.अ.व.) (retiring benefits)

प्रतिपगामी अवरोध

पूर्वलक्षी प्रभाव, भूतलक्षी प्रभाव

प्रत्यावर्तित

१ समीक्षा (स्त्री.) २ सिंहावलोकन (न.) ३ समालोचन (न.)

१ समीक्षा पाठ २ सिंहावलोकनात्मक पाठ ३ समालोचन पाठ

१ उजळणी (स्त्री.) २ आवृत्ति (स्त्री.)

१ उजळणी पाठ २ आवृत्ति पाठ

पारितोषिक (न.), बक्षीस (न.)

यमक (न.), प्रास (पु.)

लय (स्त्री.), ताल (पु.)

तालबद्ध हालचाल, लयबद्ध हालचाल

अधिकार (पु.)

तथ्य उणे अतथ्य सूत्र

भूमिका वठवणे

गुंडाळी (स्त्री.)

गुंडाळी फलक, गुंडाळी फळा

धातु (पु.)

घोकंपट्टी (स्त्री.)

पडताळा (पु.)

स्थूल मध्यांक

पूर्णांकन (न.)

पूर्णांकन (न.)

पंक्ति (स्त्री.), आवली (स्त्री.)

ग्रामीण प्रौढ शिक्षण

काढून टाकणे

विद्यार्थ्याची हकालपट्टी