भौतिकशास्त्र

(symbol for iota) आयोटा (सं. i किंवा I) (also I)

बर्फ (पु.), हिम (न.) hail गारा snow हिम

Geol. हिमयुग (न.)

Heat बर्फ कॅलरीमापी, हिम कॅलरीमापी

हिम स्फटिक परिणाम

हिमस्तर (पु.)

(the temperature at which ice is in equilibrium with air saturated water at standard atmospheric pressure etc.) हिमांक (पु.)

Geol. हिम जिव्हा

Meteor.(a large mass of ice, floating in the sea, which has broken away from a glacier or ice barrier) हिमनग (पु.)

शीतपेटी (स्त्री.)

Geol. आइसलॅन्ड स्पार (आइसलॅन्ड स्फटिक) (also Iceland crystal)

आयसिंग ग्लास

Television (a form of electron camera) आयकोनोस्कोप (पु.) इलेक्ट्रॉनी रुपित्र (न.)

आयकोनोस्कोप (पु.)

बर्फमय, हिममय

आदर्श

आदर्श द्रायु (also perfect fluid)

Chem. आदर्श वायु (also perfect gas)

आदर्श वायु नियम

आदर्श वायु ताप मापनश्रेणी (also called ideal gas law)

आदर्श प्रारी

१ (of one thing viewed at different times) एकच, अभिन्न २ (of different things agreeing in every detail) सरुप ३ Math. नित्यसम

सर्वथा सम

अभिज्ञेय, ओळख पटण्याजोगा

१ ओळख (स्त्री.), ओळखणे (न.), अभिज्ञान (न.) २ सरुपता (स्त्री.)

१ (to establish the identity of) ओळख पटवणे, ओळखणे २ (to regard as identical) अभिन्न मानणे, सरुप मानणे

१ ओळख (स्त्री.) २ अभिन्नता (स्त्री.), अनन्यता (स्त्री.) ३ सरुपता (स्त्री.) ४ Math. नित्यसमिका (स्त्री.) (नित्य समीकरण)

Geol. (having a proper form or shape; automorphic) आत्मरुपी (also idiomorphous)

(the condition of being idiomorphic) आत्मरुपता (स्त्री.)

idiomorphic

आत्मस्थितिक

(as not turned to normal or appropriate use) निष्कर्म, कार्यहीन (as in idle current निष्कर्म धारा, कार्यहीन घटक)

निष्कर्म घटक, कार्यहीन घटक

Elec.Eng. निष्कर्म तार, कार्यहीन तार

Geol. (of relating to, resembling or suggestive of fire; containing fire) अग्निज

१ Chem.Eng. प्रज्वलित करणे, पेटवणे, पेटणे २ (as to catch fire; begin to burn; begin to glow) पेट घेणे

१ प्रज्वलित, पेटवलेला, पेटलेला २ पेट घेतलेला

प्रज्वालक (पु.) (also ignitor)

Elec.Eng. I.C.Eng.(as the act or action of igniting; the process or means of igniting a fuel mixture) प्रज्वलन (न.) combustion

(the lowest temperature at which a combustible substance when heated takes fire in air and continues to burn) इंधांक (पु.) (also called ignition temperature)

igniter

(as a mercury containing half wave rectifier tube) इग्निट्रॉन (पु.)

उपेक्षणीय, हिशेबात न घेण्याजोगा

उपेक्षा करणे, हिशेबात न घेणे overlook

उपेक्षित, हिशेबात न घेतलेला

(symbol for pi) पाय (सं.II किंवा ) II meson Nucleonics पाय मेसॉन II network Elec.Comm. पाय जालव्यूह

अरेखित प्रतिमा

अरेखित

तर्कविरुद्ध, तर्कविसंगत

Light, Optics (as the luminous flux per unit area) दीपन घनता (स्त्री.)

दीपनकारी

१ दीपन करणे २ (commonly) प्रकाशित करणे, रोषणाई करणे

दीप्त

दीपनकारी, दीपन-

दीपन शक्ति

Light (as the quantity of light or luminous flux falling on a unit area of a surface) दीपन (न.)

दीपन तीव्रता

भ्रम (पु.)

भ्रामक

१ (to exemplify) उदाहरण देणे, सोदाहरण सांगणे २ (to make clear to mind) स्पष्ट करणे ३ (to explain and adorn by pictures) चित्रयुक्त करणे

सोदाहरण सांगितलेला

१ उदाहरण (न.), दृष्टांत (पु.) २ चित्रण (न.)

विशदीकरणात्मक

१ Light, Optics प्रतिमा (स्त्री.) २ (as a mirror image) प्रतिबिंब (न.) clear image सुस्पष्ट प्रतिमा distorted image विकृत प्रतिमा erect image सुलटी प्रतिमा, ऊर्ध्वशीर्ष प्रतिमा ill defined image अरेखित प्रतिमा indistinct image अस्पष्ट प्रतिमा inverted

प्रतिमा क्षेत्र

प्रतिमा बल

Radio प्रतिमा वारंवारता

Elec., Magn. प्रतिमा संरोध

Elec.Comm. प्रतिमा व्यतिकरण

प्रतिमा स्मृति

(the plane, perpendicular to the optical axis of an optical system, in which the image is formed)प्रतिमा प्रतल

१ Math. etc. अधिकल्पित २ (commonly) काल्पनिक

अधिकल्पित

Math. अधिकल्पित संख्या

१ कल्पना (स्त्री.) २ (the faculty of forming images in the mind) कल्पनाशक्ति (स्त्री.)

कल्पना करणे, कल्पिणे

अनुकरण करणे

अनुकृति (स्त्री.), अनुकरण (न.)

नकली

१ (not consisting of matter) अभौतिक २ (of no substantial consequence; unimportant) बिनमहत्त्वाचा, गौण

अपरिपक्व

अपरिमेय

१ तात्कालिक २ (as characterised by contiguity) आसन्न

आसन्न आसमंत, आसन्न प्रतिवेश

निमज्जित करणे, बुडवणे

निमज्जित

निमज्जन (न.)

निमज्जन ऊष्मिका

निमज्जन कसोटी

अमिश्रणीय, न मिसळणारा

अचलिष्णु stable स्थायी stationary स्थावर, स्थाणु steady अचर, निश्चल

अचलिष्णुता (स्त्री.)

अचलता (स्त्री.)

अचल

- ला प्रतिक्षम, पासून प्रतिरक्षित

प्रतिक्षम करणे, प्रतिरक्षित करणे

(as the degree or concentration of force in a collision; a concentrated force producing change) आघात (पु.) direct impact सरळ आघात elastic impact प्रत्यास्थ आघात inelastic impact अप्रत्यास्थ आघात oblique impact तिर्यक आघात  collision संघात, टक्कर

आघात उत्तेजन

Nucl. Phys. आघात प्राचल

आघात सामर्थ्य

बिघडवणे, खराब होणे, हानी पोचवणे

(as to transmit, communicate, pass on to) संक्रामित करणे

अविभाज्यता (स्त्री.)

अविभाज्य

१ Elec.Eng., Radio etc. (as the apparent opposition in an electrical circuit to the flow of an alternating current; as the ratio of effective electromotive force to the effective current) संरोध (पु.) २ (as a resistance to the passage of a substance) संरोध

Elec.Eng. संरोध संतुलन

अवेधनक्षमता (स्त्री.)

अवेध्य, अवेधनक्षम

अपरिपूर्ण

अपरिपूर्ण वायु

१ अपूर्णता (स्त्री.) २ (the quality or aspect in which something is incomplete; as a deficiency) वैगुण्य (न.)

घन पदार्थातील वैगुण्ये (न.अ.व.)

अनाशिवंतपणा (पु.)

१ अनाशिवंत २ (of fruits etc.) न नासणारा

अपार्यता (स्त्री.)

(not permitting passage as of a fluid through its substance) अपार्य

(not allowing entrance or passing through) अप्रवेश्य

अभ्याघात करणे, अभ्याघात होणे, धडकणे

अभ्याघाती, धडकलेला

Nucl.Phys. अभ्याघाती न्यूट्रॉन

अवजार (न.) apparatus

कार्यान्वित करणे

१ (that which is implied) अभिप्रेत अर्थ (पु.), ध्वनितार्थ (पु.) २ Math. आनुषंगिक (न.)

गर्भित

ध्वनित

(to burst inward) अंतःस्फोट होणे

अंतःस्फोट झालेला, अंतःस्फोटित

अंतःस्फोट (पु.)

ध्वनित करणे

(meaning) तात्पर्य (न.)

आरोपित करणे, आरोपण होणे

आरोपित

आरोपण (न.)

अशक्यता (स्त्री.)

अशक्य

अव्यवहार्य

अव्यवहारी

संदिग्ध inaccurate

अंतर्वेध्य

१ (to cause to be filled, imbued, mixed, furnished or saturated) अंतर्वेध करणे २ (commonly) भरणे

अंतर्विद्ध

अंतर्वेधन (न.)

प्रभावित

प्रभावित धारा

१ प्रभाव (पु.) २ ठसा (पु.)

१ (not accordant with fact, truth or right procedure) अनुचित २ (not in accord with propriety) अयुक्त

सुधार करणे, सुधारणे

सुधारलेला, सुधारित

सुधार (पु.), सुधारणा (स्त्री.)

(a force so communicated as to produce motion suddenly or immediately; an electrical or mechanical action or force usu. of brief duration; as the product of the average value of a force and the time during which it acts) आवेग (पु.)

आवेग परिपथ

Nucl.Phys. आवेगी प्रारण

Elec.Eng. आवेग गुणोत्तर

आवेगी, आवेगशील

Elec.Comm. आवेगी धारा

आवेगी बल

आवेगी आघूर्ण

आवेगी ध्वनि

आवेगशीलता (स्त्री.)

अशुद्ध

अशुद्ध पंक्ति, अशुद्ध स्पेक्ट्रम

अशुद्ध पदार्थ

१ (as quality) अशुद्धता (स्त्री.) २ (as substances) अपद्रव्य (न.), अशुद्धि (स्त्री.) (्अ.व. अशुद्धी), अशुद्ध पदार्थ (पु.)

अशुद्धी अर्धवाहक

-च्या सन्निध ठेऊन, -च्या सान्निध्यात

Elec.,Elec.Eng, १ (of circuits, their arrangement - two circuits are said to be in parallel when they are connected so that any current flowing divides between the two) समांतर (समांतर परिपथसरयुक्त) (as in arrangement in parallel) समांतर मांडणी २ (of machines, batteries etc. - they are said to be in parallel when the terminals of the same polarity are connected together) अनेकसरी (अनेक परिपथसर असलेला) (as in cells in parallel अनेकसरी घट)

Elec., Elec.Eng.(two or more circuits are said to be connected in series when the same current traverses all the circuits without dividing or branching) एकसरी (एक परिपथसर असलेला) (as in arrangement in series एकसरी मांडणी, cells in series एकसरी घट)

(in the natural or original position) स्वस्थानी, स्वस्थाने

१ एकापाठी एक अशा रीतीने २ सोपानी पद्धतीने

अयथार्थता (स्त्री.)

१ चुकीचा २ अयथार्थ incorrect चूक, चुकीचा imprecise संदिग्ध wrong चूक

निष्क्रियण (न.), निष्क्रिय होणे (न.)

निष्क्रिय

निष्क्रियता (स्त्री.)

अपार्यप्तता (स्त्री.), अपुरेपणा (पु.)

अपर्याप्त, अपुरा

अपरिगण्यता (स्त्री.)

अपरिगण्य

(as the emission of light by a substance because of its high temperature) तापदीप्ति (स्त्री.) brightness

तापदीप्त

असमर्थता (स्त्री.)

असमर्थ

(tending to cause combustion) आगलाव्या, दहनकारी

Math. अंतःकेंद्र (न.)

आपतन (न.)

(as falling or striking on something - used esp. of light rays on a plane) आपाती

आपाती किरण

आपाती तरंग

(to cause to burn to ashes; to become completely burned) भस्म करणे, भस्म होणे

भस्मन (न.)

१ (as a direction or trend out of the true vertical or horizontal; the amount of deviation from the vertical or horizontal; as an act or the action of bending) आनति (स्त्री.) २ Elec.Eng.(as magnetic dip) नति (स्त्री.) ३ कल (पु.), झुकाव (पु.)

१ (to deviate from vertical or horizontal) आनत होणे २ कलणे, झुकणे

(as gradient) प्रवणता (स्त्री.)

१ आनत २ कललेला, झुकलेला

Mech. आनत प्रतल

नतिमापी (पु.)

अंतर्भाव करणे, अंतर्भाव असणे, अंतर्गत करणे, अंतर्गत होणे

१ अंतर्भूत, अंतर्गत २ अंतर्विष्ट

Math. अंतर्गत कोन

१ अंतर्वेशन (न.) २ अंतर्भाव (पु.), अंतर्गत करणे (न.)

असंसंजकता (स्त्री.) incoherency

(lacking physical coherence) असंसंजित

असंसंजित किरण (पु.अ.व.)

Nucl. Phys. असंसंजित विकिरण

दहनाक्षम, अदहनीय

Math. असंमेयता (स्त्री.)

Math. असंमेय

अतुलनीयता (स्त्री.)

अतुलनीय

असंपीड्य

अपूर्ण

Chem. (a reversible reaction which is allowed to reach equilibrium, a mixture of reactants and reaction products being obtained) संतुलित अभिक्रिया (अपूर्ण अभिक्रिया) (also balanced reaction)

असंपीड्यता (स्त्री.)

असंपीड्य द्रायु

असंगण्य, संगणनायोग्य

१ एकरुप नसलेला २ (relating to the melting point of a molecular compound at which it decomposes into a new solid phase and a liquid of different composition) असम (as in incongruent melting) असम द्रावण)

विसंगति (स्त्री.)

विसंगत

चूक, चूकीचा inaccurate

चुकीने

वृद्धी करणे, वृद्धी होणे

वृद्धि (स्त्री.), वाढ (स्त्री.) addition

वर्धित, वाढ झालेला

वाढणारा, वर्धमान

संवृद्धि (स्त्री.), वाढ (स्त्री.) addition

१ (formation of a crust) परिपटलन (न.) २ (the crust so formed) परिपटल (न.) ३ पापुद्रा तयार होणे (न.), कवच तयार होणे (न.) (also encrustation)

Anat.(the middle of a chain of three small bones in the ear of mammals) ऐरण (स्त्री.) (ऐरण अस्थि) (pl. incudes)

१ (not definite) अनिश्चित २ Math. अनिर्दिष्ट (as in indefinite integral अनिर्दिष्ट संकलक)

अनिश्चितपणे

अनवलंबित्व (न.)

१ स्वतंत्र, अवलंबुन नसलेला, अनवलंबी २ अलग (to be independent of - वर अवलंबून नसणे, स्वतंत्र असणे)

केंद्रकाची स्वतंत्र कण प्रतिकृति, न्यूक्लिअसची स्वतंत्र कण प्रतिकृति

Math. स्वचल (पु.), स्वतंत्र चल

१ स्वतंत्रपणे २ अलगपणे

uncertainty principle

१ (not definitely determined; not clearly established) अनिर्धारित, अनिश्चित २ Math.(of a number of quantity - not limited to one fixed value or to a series of fixed values - opposed to determinate) अनिर्धार्य, अनिश्चेय

अनिर्धार्य रुप

(as a statically indeterminate structure which cannot be solved by the equations for static equilibrium) अनिर्धार्य संरचना

१ (as a ratio or other number derived from series of observations and used as an indicatoror measure, as of a condition, property or phenomenon) निर्देशांक (पु.), -अंक (पु.) (as in refractive index अपवर्तनांक) २ Math.(pl. usu. indices) (used of a number,

Stat. निर्देशांक (पु.)

Light अपवर्तनांक (पु.) (सं. ) (also refractive index)

१ दर्शवणे २ सूचित करणे, निर्देशणे

निर्देशित

Eng. निर्देशित अश्वशक्ति

१ निर्देश (पु.) २ (as a symptom or particular circumstance that indicates the advisability or necessity of) लक्षण (न.)

१ निर्देशक २ दर्शक

१ दर्शक (पु.) २ दर्शक काटा (पु.) ३ निर्देश फलक (पु.)

(Sing. index) १ निर्देशांक (पु.अ.व.) २ घातांक (पु.अ.व.), दर्शकांक (पु.अ.व.)

आकाशी, अस्मानी (also indigo blue)

अप्रत्यक्ष

अप्रत्यक्ष पद्धति

अप्रत्यक्षपणे, अप्रत्यक्ष

(not divided into disstinct parts) अविविक्त

अस्पष्ट

अस्पष्ट प्रतिमा

अविभाज्यता (स्त्री.)

अविभाजनीय, अविभाज्य

Elec.(to produce asan electric current or an electric charge ormagnetic polarity by induction) प्रवर्तित करणे, प्रेरित करणे

प्रवर्तित, प्रेरित

Elec. Eng. प्रवर्तित प्रभार, प्रेरित प्रभार

प्रवर्तित विद्युत स्थितिक प्रभार

Nucleonics प्रेरित किरणोत्सारिता, कृत्रिम किरणोत्सारिता (also artificial radio activity)

प्रवर्तक, प्रेरक

Elec.Eng.(as a property of an electric circuit by which an electromotive force is induced in it by a variation of the current) प्रेरितता (स्त्री.) conduction

प्रेरितता-धारिता युग्मित प्रवर्धी

१ (the production of an electric charge, magnetism, or electromotive force in an object by the proximity without contact of a similarly energised body or by the variation of the magnetic flux) प्रवर्तन (न.). प्रेरण (न.) २ Logic Math.(as opposed to deduction) उद्गमन (न.)

Elec.Eng.etc. प्रेरण कुंडल

प्रेरण डायनामोमीटर

१ प्रवर्तनिक, प्रेरणिक, प्रवर्तन-, प्रेरण- २ Logic, Math. उद्गमनिक, उद्गमन-

उद्गमिक पद्धति

Elec.Eng. प्रेरण प्ररोध

उद्गमनिक युक्तिवाद

प्रेरण कुंडलन

प्रेरिततः युग्मित प्रवर्धी

Elec.Eng. प्रेरित्र (न.)

(as to make hard; to make into a compact hard rock mass by the action of heat, pressure etc.) कठीण करणे, कठीण होणे, दृढ करणे, दृढ होणे

कठीण झालेला, दृढित

कठिणीभवन (न.), दृढन (न.)

१ निष्फळ, परिणामहीन २ (incapable of producing an intended effect) अप्रभावी

अकार्यक्षमता (स्त्री.)

अकार्यक्षम

अप्रत्यास्थ

अप्रत्यास्थ संघात

(a collision between two bodies whose coefficient of restitution has a value less than unity) अप्रत्यास्थ आघात (also called plastic impact)

अप्रत्यास्थ विकिरण

अप्रत्यास्थता (स्त्री.)

१ विषमता (स्त्री.) २ Math. विषमिका (स्त्री.)

Chem. अक्रिय

Chem. अक्रिय वायु

(pl. inertias or inertiae) Mech. (the reluctance of a body to change its state of rest or of uniform motion in a straight line) जडत्व (न.), (अ.व. जडत्व)

जडत्व गुणाकार

(of relating to, or of the nature of inertia) जडत्वीय, जडत्व-

जडत्वीय बल

(as a frame of reference or coordinate system attached to an inertial system) जडत्वीय चौकट

जडत्वीय वस्तुमान

Elec. Magn. जडत्वीय संहति

१ तंतोतंत नसणारा, यथातथ्य नसणारा २ नेमका नसणारा

तंतोतंत बरोबर नसणे (न.) inexactitude

१ (incapability of being drawn out or stretched) अवितन्यता (स्त्री.), अतन्यता (स्त्री.) २ अविस्तार्ता (स्त्री.)

१ (not extensible; incapable of being stretched) अवितन्य, अतन्य २ अविस्तार्य

ज्वालाग्राही

दुःसाध्यता (स्त्री.)

दुःसाध्य

अनुमान काढणे

१ (as a process) अनुमान (न.) २ (as a conclusion, something that is inferred) अनुमिति (स्त्री.)

आनुमानिक

आनुमानिक

१ कनिष्ठ २ (as situated below; below) निम्न

निम्न सीमा

अनंत, अपरिमित

अपरिमित विरलन

अनंततः

(capable of being made arbitrarily close to zero; incalculable small, very minute) अनंतसूक्ष्म

Math. अनंतसूक्ष्म राशि (स्त्री.)

infinitesimalness

अनंतसूक्ष्मतः

अनंतसूक्ष्मता (स्त्री.)

अनंतता (स्त्री.), अनंतत्त्व (न.)

पेटवणे

ज्वालाग्राहिता (स्त्री.)

(the act of inflaming or the state of being inflamed) प्रदाह (पु.)

१ ज्वालाग्राही २ प्रदाहक

हवा भरणे, फुगवणे

स्फीति (स्त्री.), फुगवटा (पु.)

हवापूरक (पु.)

(bent inwards) अंतर्नत

Math.(a change of curvature from concave to convex or conversely) नतिपरिवर्तन (न.)

नतिपरिवर्ती

अंतःप्रवाह (पु.)

अंतःप्रवाहित होणे

(the act, process or power of producing an effect) प्रभाव (पु.)

प्रभाव पाडणे, प्रभावित करणे

प्रभावित

अंतर्वाह (पु.)

(a mathematical theory relating to the problems of the processing and transmission of information) संज्ञान सिद्धांत

(in comb. - below, lower in status than) अव-

अवरक्त

अवरक्त प्रारण

(a misnomer for infrared radiation) अवरक्त किरण

अवरक्त पंक्ति, अवरक्त स्पेक्ट्रम

अवश्रव्य

-ने प्रेरित करणे

अवितळणशीलता (स्त्री.), अद्रवणीयता (स्त्री.)

(not fusible) न वितळणारा, अद्रवणीय

१ ओतणे (न.) २ एकजीव केलेला पदार्थ (पु.)

Met.लगड (स्त्री.), धातुपिंड (पु.)

(to infix deeply; saturate, inbue) अंतर्हित करणे

अंतर्हित

घटकद्रव्य (न.)

अंगभूत

inhibitor

(to reduce or suppress the activity of; to retard or prevent the formation of; to retard; interfere with, or prevent as a chemical process or reaction) संदमन करणे

संदमन स्पंद

संदमनित

संदमनकारी, संदमक

(act of inhibiting) संदमन (न.)

संदमक (पु.) (also inhibiter)

संदमनकारी

विषमांगता (स्त्री.)

(the opposite of homogeneous) एकविध नसणारा, बहुजिनसी, विषमांगी

१ आरंभिक, प्रारंभिक २ आदि- ३ प्रस्थान- (as in initial point प्रस्थान बिंदु)

आदिरेषा, प्रस्थान रेषा

अंतःक्षेपण करणे

अंतःक्षिप्त

अंतःक्षेपण (न.)

अंतःक्षेपी (पु.)

प्रवेशद्वार (न.), निवेशिका (स्त्री.)

निवेशिका झडप, निवेशिका व्हाल्ह

अंतः-

अंतर्व्यास (पु.)

scalar product

अंतःक्वांटम अंक

अंतस्तम

नवक्ळ्^इप्ति (स्त्री.)

अकार्बनी

(the study of chemical elements and their compounds, other than the compounds of carbon) अकार्बनी रसायनशास्त्र

यथादृश्य (जसे दिसेल तसे)

प्रावस्थिक

(as something that is put in specif. the power or energy put into a machine or system; of an electrical device - the terminal for input etc.) निविष्टि(स्त्री.)

निविष्टि परिपथ

Radio, Thermionics निविष्टि संरोध

निविष्टि शक्ति

अंतस्त्रिज्या (स्त्री.)

अंतर्लेखन करणे

अंतर्लिखित

अंतर्वृत्त (न.)( अंतर्लिखित वृत्त)

अंतर्गाएल (पु.), (अंतर्लिखित गोल)

असुरक्षित

असुरक्षितता (स्त्री.)

संवेदनशून्यता (स्त्री.), असंवेद्यता (स्त्री.)

संवेदनशून्य, असंवेद्य

अपृथक्करणीयता

अपृथक्करणीय, वेगळा न करता येण्याजोगा

अपृथक्करणीय रीतीने, अविभक्त रीतीने

निविष्ट करणे, (आत) टाकणे

निविष्ट

निवेशन (न.)

आतील, आतील बाजूचा, आतला, आंतर-

१ आतली बाजू (स्त्री.) २ आतील स्वरुप (न.)

अंतःकैवार (पु.)

अर्थशून्यता (स्त्री.), नगण्यता (स्त्री.)

अर्थशून्य, नगण्य

Meteor.(solar radiation that has been received as by the earth; the rate of delivery of all direct solar energy per unit of horizontal surface) आतपन (न.), सूर्यआतप (न.) (सूर्य - solar आतप - to radiate, to heat, आतप - sunshine)

१ अद्रावणीयता (स्त्री.) २ (as inexplicability) अनुत्तरक्षमता (स्त्री.)

१ अद्रावणीय २ (of a problem or difficulty that cannot be solved) अनुत्तरक्षम

१ निरीक्षण करणे २ तपासणे

निरीक्षणीयता (स्त्री.)

निरीक्षणीय

१ निरीक्षित २ तपासलेला

निरीक्षक, निरीक्षण-

निरीक्षण (न.)

निरीक्षण कक्ष

Nucl. Phys. निरीक्षण आरेख

(the quality or the state of being unstable) अस्थायित्व (न.)

अस्थायी

१ प्रतिष्ठापन करणे २ (commonly- to set up or to fix) मांडणी करणे, बसवणे (also instal)

१ प्रतिष्ठापन (न.) २ (something that is installed for use) संचमांडणी (स्त्री.)

१ प्रतिष्ठापित २ मांडणी केलेला, बसवलेला

१ प्रतिष्ठापित क्षमता २ प्रतिष्ठापित धारकता

१ (as something cited in proof) उदाहरण (न.) २ प्रसंग (पु.) ३ बाब (स्त्री.)

क्षण (पु.)

तत्क्षणिक

तत्क्षणिक त्वरण

तत्क्षणिक केंद्र

Elec.Eng. तत्क्षणिक धारा

Acous. तत्क्षणिक अभिलेखन

तत्क्षणिक चाल, तत्क्षणिक द्रुतता

तत्क्षणिक वेग

तत्क्षणी

१ (as tool, implement) उपकरण (न.) २ (that by means of which anything is performed) साधन (न.) ३ (an implement used to produce music) वाद्य (न.)

१ (serving as a means or intermediary determining or leading to a particular result) साधनभूत २ (of or relating to or done with an instrument) उपकरणात्मक, उपकरण- ३ (relating to or composed for or performed on a musical instrument) वाद्य (as in instrumental music वाद्यसंगीत)

साधनभूत त्रुटि

(as the additional straggling which is due to such instrumental effects, as noise, gain instability etc.) उपकरणात्मक विचरण

१ (as a branch of science concerned with development, manufacture and utilisation of instruments) उपकरणसाधना (स्त्री.) २ (as instruments or group of instruments employed for particular purpose) उपकरणयोजन (न.)

अपुरा

(as to separate or shield from conducting bodies by means of nonconductors so as to prevent transfer of electricity, heat or sound) रोध करणे, विसंवहन करणे (वि - opposite to, not; संवहन - conduction, carrying along)

रोधित, विसंवाही

रोधित तार, विसंवादी तार

रोधी, विसंवादी

रोधन (न.), विसंवहन (न.)

रोधी (पु.), विसंवाहक (पु.)

अंतर्ग्रहण (न.)

व्यतिकारी किरण (पु.अ.व.), व्यतिकरण किरण (पु.अ.व.)

Math. पूर्णांक (पु.)

Math. १ पूर्णांक (पु.) २ संकलक (पु.)

१ (of, relating to, or serving to form a whole, as constitutent) समस्त, सकल २ (as essential to completeness) अविभाज्य ३ Math. पूर्णांकी

Math. संकलक समीकरण

Math. संकलक परिकर्मी

Math. संकल्प (न.)

१ Math. संकलन करणे २ (to form into a more complete, harmonious or coordinated entity) एकात्म करणे

१ संकलित २ एकत्रित

संकलित आयनन तीव्रता

संकलनी, संकलन-

Math. संकलन गुणक

संकलन यंत्र

१ Math. संकलन (न.), संकलन क्रिया (स्त्री.) २ एकात्मीकरण (न.), एकात्म करणे (न.)

Math. खंडशः संकल क्रिया

अंतरवर्धित

बोधगम्यता (स्त्री.), सुबोधता (स्त्री.)

बोधगम्य, सुबोध

१ (extreme in degree) तीव्र २ (as very deep) सधन ३ (of colour) गडद

१ तीव्रन (न.) २ सघनन (न.)

१ (to make intense or intensive; to increase the density and contrast of; to become intense or more intense) तीव्रन करणे, तीव्रन होणे २ सघन करणे, सघन होणे

(as extreme or very high degree; extreme strength, force or energy; a specified measure of the effect of certain physical agencies expressed as the magnitude of force or energy per unit) तीव्रता (स्त्री.)

Television तीव्रता अपरिवर्तन

प्रकाश तीव्रता (also called luminousflux density)

चुंबकन तीव्रता

प्रारण तीव्रता (also called radiantflux density)

१ सघन २ प्रकृष्ट

(between, among; carried on between; shared by or derived from two or more) आंतर- २ (mutual, reciprocal) अन्योन्य- ३ (as within, intra) अंतर-

Thermioics आंतर इलेक्ट्रोड धारिता

अन्योन्यक्रिया करणारा, अन्योन्यक्रिया-

(mutual or reciprocal action or influence) अन्योन्यक्रिया (स्त्री.)

(calculations of bond energy of molecules depend on assuming that the electrons are to be found in certain orbitals, for which approximate forms must be assumed) अन्योन्यक्रिया संरुपण

(situated or acting between atoms) आंतराणु- (as in interatomic forces आंतराणु बले)

(to balance mutually or reciprocally) अन्योन्यतुलित करणे, परस्पर तोलून धरणे

अंतःखंड करणे

अंतःखंड (पु.)

अंतःखंडित

अदलाबदल करणे

अदलाबदल (स्त्री.)

आंतरसंचारण पद्धति

आंतरसंचारण (न.)

अन्योन्याश्रय (पु.)

अन्योन्याश्रयी, अन्योन्यावलंबी

अन्योन्यविसरण (न.)

(a plane or other surface forming a common boundary of two bodies or spaces) आंतरपृष्ठ (न.)

आंतरपृष्ठीय, आंतरपृष्ठ-

Crystal. आंतरपृष्ठीय कोन

आंतरपृष्ठीय ताण, आंतरपृष्ठ ताण

१ (to act reciprocally so as to augment, diminish or otherwise affect one another - used of waves) -चे व्यतिकरण होणे २ (commonly) हस्तक्षेप करणे

Elec.Comm., Radionetc. व्यतिकरण (न.)

व्यतिकरण वर्ण (पु.अ.व.)

Light, Optics (one of the various light or dark bands produced by the interference or diffraction of light) व्यतिकरण झल्लरी

व्यतिकारी, व्यतिकरण-

Light (an instrument used for comparing optical wavelength with a standard of length, by means of interference fringes) व्यतिकरणमापी (पु.)

व्यतिकरणमितीय

आंतरदीर्घिका-

आंतरदीर्घिका अवकाश

आंतरकणीय

अंतरवृद्धि (स्त्री.)

(situated or acting between ions) आंतरआयनी (as in interionic distance आंतरआयनी अंतर)

आंतरआयनी आकर्षण सिद्धांत

आतील, अंतस्थ, अंतः-

अंतर्भाग (पु.), आतला भाग (पु.)

अंतःकोन (पु.)

आंतराभिमुख कोन

(to unite by or as if by lacing together) अंतर्ग्रथित करणे (also interweave)

अंतर्ग्रथित

अंतर्ग्रथित क्रमवीक्षण

अंतर्ग्रथन (न.)

(to connect in such a way that the motion of any part is constrained by another part; to lock together) अंतःपाशित करणे, अंतःपाशित होणे

अंतःपाशित

अंतःपाशन (न.)

मध्यस्थी (पु.), मध्यस्थ (पदार्थ, वस्तु, द्रव्य वगैरे)

मध्यस्थ

१ मध्य, मध्यम २ (between extremes or limits; coming or done in between) आंतरवर्ती

Chem.(a general term for any chemical compound which is manufactured from a substance obtained from natural raw materials, and which serves as a starting material for the synthesis of some other product) माध्यमिक द्रव्य (न.)

मध्ययुग्मन (न.)

Radio मध्य वारंवारता प्रवर्धी

आंतरवर्ती अवस्था

आंतरधातु-

intermix

असंतता (स्त्री.)

असंतत, सविराम

असंतत परिपथ

अंतर्मिश्रण करणे, मिसळणे (also intermingle)

अंतर्मिश्रित, मिसळलेला (also intermingled)

आंतर आपरिवर्तन (न.)

Elec.Comm. आंतर आपरिवर्तनी विरुपण

(existing or acting between molecules) आंतररेणु- (as in intermolecular forces आंतररेणु बले)

आंतरिक, अंतर्गत, अंतः-

आंतरिक दहन, अंतर्दहन (न.)

अंतर्दहनी इंजिन

आंतरिक शंकु अपवर्तन

(the total amount of kinetic and potential energy possessed by the moleules of a body and their ultimate parts owing to their relative positions and their motions inside the body) आंतरिक ऊर्जा

आंतरिक घर्षण

आंतरिक परावर्तन

आंतरिक रोध

आंतरिक घूर्णन

आतून, अंतः-

अंतःप्रतिपूरित

आंतरराष्ट्रीय ताप मापनश्रेणी (आंतरराष्ट्रीय तापमान मापनश्रेणी)

(situated or extending between nuclei) आंतरकेंद्रकी, आंतरकेंद्रक-, आंतरन्यूक्लीय

(to penetrate with in; to penetrate mutually) अन्योन्यवेध करणे, अन्योन्यविद्ध होणे

अन्योन्यविद्ध

अन्योन्यवेधी, अन्योन्यवेधन-

(existing, carried on, or operating between planets) आंतरग्रहीय

अंतर्वेशन करणे, अंतर्वेशन होणे

अंतर्वेशन (न.)

(as a supplementary pole placed between the regular poles of a direct current dynamo or motor) आंतरधुव (पु.)

अर्थ लावणे, निर्वचन करणे

अर्थनिर्वचनीयता (स्त्री.)

अर्थनिर्वचनीय

अर्थनिर्वचन (न.)

१ (designed or fitted to interpret) अर्थनिर्वचनी, अर्थशोधी २ (according to interpretation) अर्थनिर्वचनात्मक

व्यत्यय आणणे, खंड पाडणे, खंड पडणे

खंडित

(as a device for periodically and automatically interrupting as an electric current) अंतरायित्र (न.) (अंतराय whatstands in the way, an impediment) (also interruptor)

व्यत्यय (पु.), खंड (पु.)

interrupter

छेदणे

परस्परछेदी

१ छेद (पु.) २ छेदन (न.)

(as intervening space; as, interval) अंतराल (न.), मधली जागा (स्त्री.)

(to scatter or set here and there among things) अंतःकीर्ण करणे

अंतःकीर्ण

आंतरतारकीय

१ (a space that intrvenes between one thing and another) अंतराल (न.) २ (as crack, crevice) पोकळी (स्त्री.)

ऋ  interstitial

अंतरालीय अशुद्धता

१ अंतरालीय २ Geol. आंतरछिद्री

१ अंतराल (न.) २ Math. अंतराल (न.) ३ Music स्वरांतराल (न.) ४ (as of time) कालांतर (न.)

Music द्विगुण (पु.)

मध्ये पडणे

मधला

interlace

Nucl.phys. अंतर्अणु परिणाम

अंतः-, अंतर-

अंतर्अणु-

अंतर्दीघिका-

अंतर्रेणु-

अंतःकेंद्रकी, अंतःकेंद्रक-, अंतर्न्युक्लीय

अंतर्न्युक्लीय बले (न.अ.व.)

गुंतागुंत (स्त्री.)

गुंतागुंतीचा

(as essential or inherent and not merely apparent, relative or accidential -opposed to extrinsic) निज, अंगभूत

अंगभूत द्युति

निज कार्यक्षमता, अंगभूत कार्यक्षमता

(the store of energy possessed by a material system) निज ऊर्जा, अंगभूत ऊर्जा

निज वारंवारता (also called natural frequency)

निज चुंबकीय द्विधुव

निज चलिष्णुता, अंगभूत चलिष्णुता

निज विभवांतर

निज गुणधर्म, अंगभूत गुणधर्म

अंगभूत प्ररोध

निज रोध, अंगभूत रोध

Electronics निज अर्धवाहक

निज विष्यंदिता, अंगभूत विष्यंदिता

अंगभूत रीत्या, स्वतः (as in intrinsically safe स्वतः सुरक्षित)

Math. अचलता (स्त्री.)

Math. अचल constant

Math. अचल राशि (स्त्री.)

(invariability under prescribed or implied conditions) निश्चरता (स्त्री.)

Math. निश्चर (पु.)

स्थिररुप-, स्थिरमूल्य-

शोध लावणे

नवशोध (पु.)

१ (something of a contrary nature or quality; as opposite,reverse) प्रतिलोम २ व्यस्त

negative feedback

Math. प्रतिलोम फल

प्रतियोगी शिरोव्होल्टता

व्यस्त प्रमाण

प्रतिलोम वर्ग नियम

व्यस्त प्रमाणात

vary inversely

१ प्रतिलोमन (न.) २ व्यस्तन (न.)

प्रतिलोमन वर्णपंक्ति, प्रतिलोमन स्पेक्ट्रम

प्रतिलोमन तापमान

पर्यस्त करणे, उलटा करणे

पर्यस्त, उलटा

Elec.Eng. पर्यस्त प्रवर्धी

उलटी प्रतिमा

प्रतिलोमी (पु.) (also invertor)

अन्वेषण करणे

अन्वेषण (न.)

अदृश्य

Math. १ (as opposed to evolution) घातकरण (न.) २ घातक्रिया (स्त्री.)

आतील, आतल्या बाजूचा

Chem.(an atom or group of atoms when combined in a radical or molecule that carries a positive or negative electric charge as a result of having lost or gained one or more electrons) आयन (पु.)

आयन गुच्छ

आयन विनिमय

आयन युग्म

Chem. आयनी

Chem. आयनी बंध (also called electrovalent bond)

आयनी प्रभार

आयनी संयुग

आयनी संहति

आयनी स्फटिक

Chem.(the process of ionising or the state of being ionised) आयनन (न.)

आयनन कक्ष

Thermionics आयनन धारा

आयनन ऊर्जा

Thermionics आयनिक प्रमापी

आयनन विभव

आयनित करणे, आयनित होणे

आयनित

आयनकारी

आयनकारी प्रारण

Radio etc.(the region above the earth's surface in which ionisation takes place) आयनावरण (न.)

आयनावरणीय, आयनावरण-

आयनावरण तरंग (also called sky wave)

(symbol or I) आयोटा (पु.) (सं. किंवा I)

(as the production of fine colours on a surface) वर्णदीप्ति (स्त्री.) brightness

वर्णदीप्त

१ Anat. (as of an eye) परितारिका (स्त्री.) २ (as iris diaphragm) अनुयोज्य पटल (न.)

(an adjustable diaphragm of thin opaque plates that can be turned by a ring so as to change the diameter of central opening usu. to regulate the aperture of a lens) अनुयोज्य पटल (अनुयोज्य मध्यपटल )

१ लोखंड (न.), लोह (न.) २ इस्तरी (स्त्री.) (as an electric iron विजेची इस्तरी)

लोह क्रोड

Geol. लोहधातुक (पु., न.)

लोहकुंतल (न.)

(to throw rays of light upon; to affect or treat by radiant heat or other radiant energy) किरणित करणे

किरणित

किरणन (न.)

१ (not rational) तर्कशून्य २ Math.(of a number) अपरिमेय

१ अनियमित २ (as contrary to rule) नियमबाह्य ३ (of a surface - uneven, disorderly) उंचसखल

अनियमित परावर्तन

१ अनियमितता (स्त्री.) २ नियमबाह्यता (स्त्री.) ३ उंचसखलपणा (पु.)

अनियमितपणे, अनियमित

Math. १ अवयव पाडता न येण्याजोगा २ गुणनखंड पाडता न येण्याजोगा ३ अवियोजनीय

१ अव्युत्क्रमी २ अप्रतिक्रमी

अव्युत्क्रमी प्रक्रिया

क्षोभ (पु.)

अघूर्णी

अघूर्णी गति

अघूर्णी सदिश

अघूर्णी तरंग

- च्या बरोबर

(in comb.) (equal, homogeneous; uniform) सम- mon-

१ (as one of two or more atoms having practically the same atomic weights but different atomic numbers and hence different chemical properties) समभारिक (पु.) २ Meteor.(an imaginary line or a line on a map or chart connecting or marking places on the surface of the earth where height of the barometer reduced to sea level is the same) समभार रेषा (स्त्री.)

१ समभारिक २ समभार-

Nucleonics समभारिक आभ्रास (also isospin)

समभार पृष्ठ

Chem.(a curve relating to quantities measured under conditions in which the volume remains constant) समआयतन रेषा (स्त्री.) (also isochor)

समआयतनी

समवर्णीय

समवर्णता (स्त्री.)

समसंकालत्व (न.)

(equal in duration, interval or metrical length) समसंकालिक synchronous

समनति (स्त्री.)

समनतिक

(having or representing zero difference of electric potential) समविभव-

समैलेक्ट्रॉनी

समएंट्रॉपीय

isogonic line

समकोनी, समकोन-

समदिक्पाती

Magn.(an imaginary line drawn through points of equal magnetic declination of any time) समदिक्पाती रेषा (स्त्री.)

Meteor.(as an isohyetal line on a map or chart) समवृष्टि रेषा (स्त्री.)

(relating to or indicating equal rainfall) समवृष्टि-

समवृष्टि रेषा (स्त्री.)

(a line drawn on a map through places having equal amounts of rainfall) समवृष्टि रेषा

(as to separate, to set apart from others) विविक्त करणे

विविक्त

विविक्तीकारी, विविक्त करणारा

१ (condition of being isolated) विविक्ति (स्त्री.) २ (the action of isolating) विविक्तीकरण (न.)

समचुंबकीय

१ Chem.(a compound, radical or ion isomeric with one or more others) समघटक (पु.) २ Nucleonics (a nuclide isomeric with one or more others) समघटक (पु.)

(of relating to or exhibiting isomerism) समघटकी

समघटकांतरण (न.)

(to cause to change into an isomeric form; to become changed into an isomeric form) समघटकांतर करणे, समघटकांतर होणे

१ Chem.(as the existence of more than one substance having a given molecular composition and molecular weight) समघटकता (स्त्री.) २ Nucleonics (the phenomenon exhibited by two or more nuclides of having the same mass numbers and the same atomic numbers but differing in energy state and the rate of radioactive decay) समघटकता (स्त्री.)

१ सममापी २ Math. समदूरीक

समाकृतिक

समाकृतिकता (स्त्री.)

समद्विभुज

समपरासरणी

isobaric spin

समस्थितिक

समसंरचनी

(a line on a map or chart of the earth's surface connecting points having the same temperature at a given time orthe same mean temperature for a given period) समतापरेषा (स्त्री.)

(of relating to or marked by equality of temperature) समतापी, समताप-

isotherm

समतापी प्रक्रिया

Meteor. समताप प्रदेश (also called stratosphere)

१ Nucleonics (one or two or more nuclides having the same number of neutrons) समन्यूट्रॉन (पु.) २ Music समस्वर (पु.)

१ (having the same or equal osmotic pressure; as isosmotic) समपरासरी) २ समन्यूट्रॉनिक

(one or two or more nuclides having the same atomic number, hence constituting the same element but differing in mass number) समस्थानिक (पु.), समप्रोटॉन (पु.)

Nucleonics समस्थानिकीय विस्थापन, समप्रोटॉन विस्थापन

समस्थानिक संरचना, समप्रोटॉन संरचना

(of relating to, or having the relationship of an isotope) समस्थानिकीय, समप्रोटॉनिक

Nucleonics समस्थानिकीय बहुलता

समस्थानिकीय अणुभारांक, समप्रोटॉनिक अणुभारांक

समस्थानिकीय विनिमय, समप्रोटॉनिक विनिमय

(the number of neutrons minus the number of protons in an atomic nucleus) समस्थानिकीय संख्या (न्यूट्रॉन आधिक्य) (also called neutron excess)

isobaric spin

(the quality or the state of being isotopic) समस्थानिकता (स्त्री.), समप्रोटॉनिकता (स्त्री.)

Electronics (as a device for separating isotopes) आयसोट्रॉन (पु.)

(exhibiting properties, as velocity of light transmission, conductivity of heat etc. with the same values when measured along axes in all directions) समदैशिक, समदिक्-

समदैशिक माध्यम

समदैशिक प्रारी

समदैशिकता (स्त्री.) isotropy

isochore

समआयतनी

(as to come out or flow out) बाहेर येणे, निर्गमित होणे

(action of coming forth or out) बाहेर येणे (न.), निर्गम (पु.)

१ (as to reiterate) पुनरावृत्त करणे २ पुनरुक्त करणे

१ पुनरावृत्त २ पुनरुक्त

(reiteration, repetition) पुनरावृत्ति (स्त्री.)

पुनरावृत्ति पद्धति

पुनरावृत्ति-

Elec.Comm. पुनरावृत्ति संरोध