भौतिकशास्त्र

(symbol for Planck's constant) प्लॅकचा स्थिरांक (सं. h)

(symbol for Planck's constant) प्लॅकचा स्थिरांक (सं. h)

(symbol for eta) ईटा (सं.H or n)

एच.पी.(H P - अश्वशक्ति) (abbr. of horsepower)

Crystal.Geol.(characteristic or common assemblage of forms at crystallisation leading to a usual appearance) स्वरुप (न.)

गारा (स्त्री.अ.व.) ice

गारा पडणे, गारांचा वर्षाव होणे

Meteor. गार (स्त्री.)

केश (पु.), केस (पु.)

केश आर्द्रतामापी

हेअर स्प्रिंग (स्त्री.), केशतन्या (स्त्री.)

अर्धा भाग (पु.), अर्ध (न.)

अर्ध, अर्धा

अर्ध

Elec.Eng. अर्धवट (पु.) (अर्ध विद्युतघट)

Chem. १ (the period of time in which the activity of a radioacive substance falls to half its original value) अर्धआयुकाल (पु.) २ अर्ध आयुष्य (न.) (also half life period)

अर्धशक्ति रुंदीची प्रारण पालि

अर्धछाया पट्टिका

अर्धरजतित

अर्ध मूल्य (न.)

अर्धमूल्य काल

अर्धतरंग (पु.)

Radio अर्धतरंग ऍन्टेना, अर्धतरंग आकाशग

Light अर्धतरंग पट्टिका

Elec.Eng. Radio अर्धतरंग दिष्टकरण

Astron. Meteor.(as a bright ring or system of rings oft. seen surrounding the sun or moon) तेजोवलय (न.)

Chem. हॅलोजन (पु.)

Chem. हॅलोजन कुल

१ Eng्आतोडी (स्त्री.), हातोडा (पु.) २ (in comb.) - आघात (पु.) (as in water hammer जलाघात)

आघातित

१ खुंटवणे २ अडथळा आणणे

१ खुंटवलेला २ अडथळा आणलेला

१ हस्त (पु.), हात (पु.) २ (in comb.) हात-, हस्त-

(as defined in terms of the motion of a screw) हस्तता (स्त्री.)

१ (as a part by which a thing is held) मूठ (स्त्री.), दांडा (पु.) २ (कप वगैरेचा) कान (पु.)

हातबनावटीचा, हाताने केलेला

आटोपशीर

टांगणे, लटकवणे, लटकणे

Eng.Elec.Eng. आलंबक (पु.)

टांगलेला, लटकणारा, लोंबता

१ (not easily cut or separated into parts, not easily yielding to pressure; as firm, solid - as opposed to soft) कठीण २ (as free of weakness, strong, unyielding) दृढ, कठोर ३ (of water and water solutions - characterised by presence of dissolved substances that prevent the formation of lather with soap) दुष्फेन (as in hard water दुष्फेन जल) ४ (of radiation- characterised by radiation of relatively high penetrating power) भेदक (as in hard radiation भेदक प्रारण) ५ (of glass- difficult tofuse or soften) दुर्गलनीय (as in hard glass दुर्गलनीय काच) ६ (capable of not easily penetrated) अभेद्य ७ Photog.(of negatives etc.) अतिउठाव (as in hard negative अतिउठाव व्यस्तचित्र) ८ (commonly) तीक्ष्ण, कडक, टणक

कठोर रेणु

पक्का डाव

पक्का डाव देणे (न.)

Thermionics (as high vacuum discharge tube) दुर्विसर्जनी नलिका, अतिनिर्वाती नलिका (also hard valve)

Thermionics अतिनिर्वाती नलिका, अतिनिर्वाती व्हाल्व (also hard tube)

Thermionics अतिनिर्वाती नलिका, अतिनिर्वाती व्हाल्व (also hard tube)

Thermionics अतिनिर्वाती नलिका, अतिनिर्वाती व्हाल्व (also hard tube)

दुष्फेन जल

१ कठीण करणे, कठीण होणे २ दृढ करणे, दृढ होणे

१ कठिणीभूत २ दृढीभूत ३ कठोरीभूत

दृढकारक (पु.) दृढकारी (पु.)

१ कठीण करणे (न.), २ दृढन करणे (न.), दृढन होणे (न.)

१ कठिणतर, अधिक कठीण २ दृढतर, कठोरतर ३ अधिक कडक, अधिक टणक

अतिभेदक किरण

१ काठिण्य (न.), कठिणपणा (पु.), कठीणता (स्त्री.) २ दृढता (स्त्री.), कठोरता (पु.) ३ (of water and water solutions) दुष्फेनता (स्त्री.) ४ (of radiation, X rays etc.) भेदकता (स्त्री.) ५ अभेद्यता (स्त्री.) ६ (commonly) तीक्ष्णता (स्त्री.), कडकपणा (पु.), टणकपणा (पु.)

(after Robert Hare, Am,Chemist) हेअरचे उपकरण

१ हानी पोचवणे, हानी करणे २ इजा करणे

हानि (स्त्री.), इजा (स्त्री.)

घातुक, हानिकारक

निरुपद्रवी

Music संवादी (पु.)

१ संवादी २ (of a component frequency of a harmonic motion) आवर्त- (also harmonical)

संवादी विश्लेषक

Math. संवादी विश्लेषण

Math. संवादी माध्य

(as a vibratory motion that has one frequency or amplitude or a vibratory motion that is composed of two or more such simple vibratory motions) आवर्त गति

आवर्त दोलन

आवर्त कंपन

आवर्त तरंग

संवादिकतया, संवादिक रीतीने, संवादिकतः

सुसंवादी

हार्माएनियम (न.), बाजाची पेटी (स्त्री.)

१ सुसंवाद (पु.) २ स्वरमेळ (पु.)

उपयोगात आणणे, जुंपणे

कर्कश, उत्तीव्र

Radio संकरण व्यतिकरण, हेटरोडाइन व्यतिकरण

१ जोखीम (स्त्री.) २ धोका (पु.)

१ जोखमी, जोखमीचा २ धोक्याचा

विरळ धुके (न.)

१ शीर्ष (न.), शिर (न.) २ अग्र (न.) ३ (of vectors) शिर (न.)

संमुख, समोरासमोर

संमुख संघात, समोरासमोर टक्कर

शीर्षक (न.)

शिरोदीप (पु.)

हेड फोन (पु.)

श्रवणशक्ति (स्त्री.)

शेकोटी (स्त्री.), आगटी (स्त्री.)

ऊष्णता (स्त्री.), ऊष्मा (पु.)

१ ऊष्णता देणे, तापवणे २ ऊष्ण होणे, गरम होणे latent heat अप्रकट ऊष्मा radiant heat प्रारण ऊष्मा specific heat विशिष्ट ऊष्मा

घर्षण ऊष्मा

(as the amount of heat necessary to raise the temperature of a system, entity or substance by one degree of temperature) ऊष्मा धारकता (also thermal capacity)

ऊष्णता ऊर्जा, ऊष्मोर्जा (स्त्री.) (ऊष्मा ऊर्जा)

ऊष्मा इंजिन, ऊष्मा अभियंत्र

सोडलेला ऊष्णता, सोडलेला ऊष्मा

दहन ऊष्मा

विचरण ऊष्मा, विचरणाचा ऊष्मा

बाष्पनाचा ऊष्मा

वितळणाचा ऊष्मा

ऊष्मा किरण (पु.अ.व.)

ग्रहण केलेली ऊष्णता, ग्रहण केलेला ऊष्मा

ऊष्मा मूल्य

तापित, तापवलेला, तप्त, ऊष्णता दिलेला

ऊष्मिका (स्त्री.)

ऊष्मिका व्होल्टता

ऊष्मन (न.), तपन (न.), ऊष्णता देणे (न.) (as in heating of solid घन पदार्थाला ऊष्णता देणे, घन पदार्थाचे ऊष्मन, घन पदार्थाचे तपन)

तपन काल

ऊष्णतारोधक

जडपणा (पु.)

Radio (after Oliver Heaviside, Eng. physicist) हेवीसाइड स्तर (also Kennelly- Heaviside layer)

१ जड, २ वजनदार, अवजड

(an isotope of hydrogen having a mass number greater than १) जड हायड्रोजन (also called deuterium)

जड धातु

जड खनिज

Nucl.Phys. जड कण

Chem. जड जल, जड पाणी

ऊंची (स्त्री.), उन्मिति (स्त्री.) altitude ऊंची, उच्चता elevation उन्नति, उन्नमन

उंचावणे, उंच होणे

(after Werner K Heisenberg, Ger. physicist) हाइझनबर्झ (अनिश्चितता) तत्त्व (also called Heisenberg uncertainty principle)

helio-

(of relating to, or having the form of a helix, cylindrically spiral) हेलिक्सरुप, हेलिक्सचा, हेलिक्स-

हेलिक्स (न.अ.व.) (sing. helix)

(in comb.) सौर- (also heli)

सौरकेंद्री

सूर्यचित्र (न.)

सूर्यचित्रीय

Astron. etc.(an instrument for determining the sun's diameter and for measuring the angular distance between two celestial objects in close proximity) तारांतरमापी (पु.)

सूर्यदर्शी (पु.)

(as a curve traced on a cylindrical or conical surface in such a way that all elements of the surface are cut at a constant angle) हेलिक्स (न.) spiral  (pl. helices or helixes)

(in comb.) अर्ध-

अर्धकलिल (न.)

(as the half of a sphere, obtained by cutting it by a plane passing through the centre) गोलार्ध (पु.), अर्धगोल (पु.)

Elec.Eng.(after Joseph Henry, Am. physicist- as a uni. of self or mutual inductance - abbr. h or hy) हेन्री (न.), (अ.व. हेन्री) (pl. henrys or henries)

(in comb.)(seven) सप्त- mon- (also hept-)

Math. सप्तकोन (पु.), सप्तभुज (पु.)

Thermionics (a seven electrode valve containing a cathode, anode and five grids) हेप्टोड (पु.) (सप्त अग्री निर्वात नलिका)

(in an airtight manner) वाताभेद्य रीतीने

१ हवाबंद २ वाताभेद्य

(in comb.) १ नैकविध- २ असम- mon- (also heter-)

Electronics, Radio (to combine, as a radio frequency, with a different frequency so that a beat is produced) संकरण करणे

संकरण-, हेटरोडाइन

Radio संकरणसूचक, हेटरोडाइन संसूचक

Radio संकरण तत्त्व हेटरोडाइन तत्त्व

१ नैकविधता (स्त्री.) २ असमता (स्त्री.)

१ नैकविध २ असम

नैकविध प्रारण

नैकविध स्थितिक

(in comb.) (six) षट्-, षष्ठ- mon- (also hex-)

Math. षटकोन (पु.)

षटकोनी, षटकोनीय

षटकोनीय प्रणाली

Thermionics (as six electrode electron tube) हेक्सोड (पु.) (षट् अग्री निर्वात नलिका)

१ लपवलेला, लपलेला २ प्रच्छन्न

कातडे (न.)

लपवणे, लपणे

१ (as elevated or advanced in rank, quality or character) उच्च, वरचा २ (as having a relatively great upward extension) उंच, उच्च ३ (as speed) द्रुत ४ (as intensive; of relatively great degree) अति-, अतिशय

उच्च विद्युत दाब

उच्च विद्युत व्होल्टता

उच्च विद्युत विभव

उच्च ऊर्जा प्रारण

अतिस्फोटक पदार्थ (पु.), अतिस्फोटक द्रव्य (न.)

अतिस्फोटक

Radio उच्च वारंवारता

Radio उच्च वारंवारता रोध

१ उच्च श्रेणीचा २ उच्च प्रतीचा

(melting at a relatively high temperature) उच्च तापमानावर द्रवण होणारा, उच्च तापमानावर वितळणारा, उच्चतापद्रवणीय

Music उच्च स्तर

Elec.Comm. उच्च पारक निस्यंदक

Music उच्च स्वरमान

उच्च स्वरमान असलेला

Elec.Eng. उच्च विभव-

द्रुत संगणित्र

उच्चवर्धक वस्तुभिंग

अति यथार्थमापी उपकरण

अति यथार्थ-

उच्च दाबाचा, उच्च दाब-

उच्च रोध

उच्च रोध कुंडल

अति वियोजन पंक्तिदर्शन

उच्च वियोजन शक्ति

उच्च तापमानी (as in high temperature furnaces उच्च तापमानी भट्या)

उच्च तापमानी (as in high temperature furnaces उच्च तापमानी भट्या)

Elec. Eng.(having a high voltage or relating to an apparatus to be used at high voltage - a syn. for high voltage or high potential) विभव-, उच्च व्होल्टतेचा

Elec. Eng.(having a high voltage or relating to an apparatus to be used at high voltage - a syn. for high voltage or high potential) विभव-, उच्च व्होल्टतेचा

भरती (स्त्री.)

अतिनिर्वाती

अतिनिर्वाती भंजी

Thermionics अतिनिर्वाती नलिका

high vacuum tube

द्रुत वेग

द्रुतवेगी कण (पु.अ.व.)

उच्च व्होल्टतेचा, उच्च व्होल्टता-

उच्च व्होल्टतेचा, उच्च व्होल्टता-

१ उच्चतर २ वरचा

उच्चतर स्थिर बिंदु

उच्चतर गणितशास्त्र

उच्चतम, सर्वाएच्च

Geol. गिरिभूमि (स्त्री.), पठार (न.)

अत्यंत, अति-

शीघ ज्वालाग्राही

(of a photograph record- having a groove of varying depth)उच्चनीच

vertical recording

मागचा, पाठीमागचा

बाधा आणणे

अडथळा (पु.)

बिजागर (न.), बिजागरी (स्त्री.)

सूचित करणे, सूचित होणे

सूचनिका (स्त्री.)

Geol. पश्चभूमि (स्त्री.)

१ ठोकणे २ प्रहार करणे ३ टोला मारणे ४ लागणे

१ ठोका (पु.) २ प्रहार (पु.) ३ टोला (पु.)

Mech.(a path described by the extremity of a vector drawn from a fixed origin and representing a linear velocity of a moving point) वेगालेख (पु.)

Electronics (an apparatus for tracing the path of a charged particle in a magnetic field) होडोस्कोप (पु.), पथदर्शित्र (न.)

वर उचलणे, उभारणे

१ उच्चलन यंत्र (न.) २ (as an act of hoisting) उच्चलन (न.)

उच्चलित्र (न.)

उच्चलन (न.), वर उचलणे (न.)

१ (to receive and retain; to have within; to contain; to have or retain within its limits as if in a container) धारण करणे, मावणे, -च्या आत मावणे २ धरणे, धरुन ठेवणे ३ (to consider; to regard or to think) समजणे, मानणे

पकड (स्त्री.)

धारक (पु.)

१ छिद्र (न.), विवर (न.) २ Electronics (as the absence of an electron in the lattice structure of acrystalline semiconductor etc. A hole exists when an atom has less than its normal number of electrons) वंचिका (स्त्री.)

Electronics (as in a crystal lattice of a semi conductor,the conduction obtained by electrons filling holes in sequence) वंचिका वहन

Electronics वंचिका धारा

Electronics वंचिका अंतःक्षेपण

Electronics (as of electrodynamics of liquis) वंचिका सिद्धांत

पोकळ

खळगा (पु.)

पोकळ आवृति

(in comb.) (complete, entire, total- ) संपूर्ण- (also hol-)

पूर्णचित्र (न.), संपूर्ण आलेख (पु.)

(in comb.) १ (one and the same; similar) एकविध- २ सम- mon- (also hom-)

एककेंद्री

एककेंद्री किरण (पु.अ.व.)

१ एकविधता (स्त्री.) २ समता (स्त्री.)

१ एकविध २ सम

(that which has particles all alike and haveing the same energy) एकविध प्रारण

१ समजातीय २ समरचनात्मक

समजाति (स्त्री.)

१ समजातीयता (स्त्री.) २ समरचनात्मक (स्त्री.)

मधुजालक (न.)

(as a covering usu. of cloth or leather etc.) निमुळते आच्छादन (न.), हुड (न.)

आकडा(पु.), गळ (पु.)

Mech.(after Robert Hooke, Eng. Scientist - the law relating small deformations of elastic bodies to the applied stress) हुकचा नियम (also Hooke law)

(गिरणी वगैरेचा) भोंगा (पु.)

मोठे नरसाळे (न.), हॉपर (न.)

१ Astron. क्षितिज (न.) २ Geol. संस्तर (पु.)

१ (as parallel to horizon; measured or contained in a plane of horizon) क्षैतिज, क्षितिजसमांतर २ आडवा

आडवा काटछेद

क्षितिजसमांतर अंतर

क्षैतिज बल

क्षैतिज पातळी, क्षितिज समांतर पातळी

क्षैतिज गति

क्षैतिज प्रतल, क्षितिज समांतर प्रतल

Cathode Ray Tubes क्षैतिज प्रत्यागमन

१ क्षैतिज छेद २ आडवा छेद

Acous. शृंग (न.), शिंग (न.)

शृंग प्रारी

Eng. (as the engineering unit of power) अश्वशक्ति (स्त्री.) (abbr. H.P.)

नाल (पु.)

नालाकृति-

Elec.Eng. नालाकृति चुंबक

उष्ण, गरम, तप्त

ऊष्ण मज्जनी (स्त्री.)

Elec.Eng. उष्ण तार ऍम्पिअरमापी, उष्ण तार ऍमीटर

उष्णतामान (न.)

तास (पु.)

घुटमळणे

कोलाहलित्र (न.)

एच टी (HT - उच्च विभव, उच्च व्होल्टता) (abbr. of high tension)

(as the nave of the wheel etc.) हब (पु.)

वर्णछटा (स्त्री.)

आर्द्र

आर्द्र करणे

Meteor (of the air, etc.) आर्द्रता (स्त्री.)

हेन्री (abbr. of henry)

१ संकर (पु.) २ संकरज (पु.)

संकरित

संकरण (न.)

संकर करणे, संकर होणे

सजल करणे, सजल होणे

Chem. हायड्रेट (न.)

सजलित

Chem. Geol. etc. सजलन (न.)

(of or relating to water or other liquid in motion) द्रविक, द्रव-

Eng. द्रविक रोधक, द्रविक बेक

द्रव अभियांत्रिकी

Eng. द्रविक दाबयंत्र (also called Bramah press or hydrostatic press)

Eng. पाणमेंढा (पु.)

(a branch of science that deals with practical applications of water and other liquid in motion) द्रवगतिशास्त्र (न.)

(of or relating to hydrodynamics) द्रायुगतिक

द्रायुगतिक दृष्ट्या

(a branch of hydromechanics that deals with the motion of fluids and the forces acting on solid bodies immersed in fluids and in motion relative to them) द्रायुगतिकी (स्त्री.), द्रायुगतिशास्त्र (न.)

जलविद्युत-

जलविद्युत शक्ति

जलविद्युत (स्त्री.), पाणवीज (स्त्री.)

Chem. हायड्रोजन (पु.)

Chem. जल अपघटन (न.)

(as an extension of the discipline of hydrodynamics to fluids that are electrically conducting, and study of the interaction of such compressible and incompressible fluids with magnetic fields) चुंबकीय द्रायुगतिकी (स्त्री.), चुंबकीय द्रायुगतिकी शास्त्र (न

(a branch of mechanics that deals with equilibrium and motion of fluids and of solids immersed in them) द्रायुयांत्रिकी (स्त्री.)

(an instrument for measuring the density of liquids) तरकाटा (पु.)

Elec. जलश्रवणी (स्त्री.)

(of or relating to liquids at rest or to the pressures they exert or transmit) द्रवस्थितिक

द्रवस्थितिक तुला

द्रवस्थितिक मंच

द्रवस्थितिक विरोधाभास

द्रवस्थितिक दाबयंत्र (also called Bramah press or hydraulic press)

द्रवस्थितिक दाब

(a branch of physics that deals with the characteristics of liquids at rest and esp. with the pressure in a liquid or exerted by a liquid on an immersed body) द्रवस्थितिशास्त्र (न.)

Meteor.(an instrument for measuring the amount of moisture in the atmosphere) आर्द्रतामापी (पु.)

आर्द्रतामितीय

(as a branch of physics that deals with the measurement of humidity esp. of the atmosphere) आर्द्रतामिति (स्त्री.)

Math. अपास्त (पु.)

अपास्तिक

अतिसूक्ष्मीय, अतिसूक्ष्म

अतिसूक्ष्म पंक्ति

अतिसूक्ष्म संरचना

Med. (long sightedness) दूरदृष्टिता (स्त्री.) (also hyperopia)

Nucleonics हायपरॉन (पु.) baryon

hypermetropia

अतिसंवेदी

supersensitivity

गृहीत (न.), पक्ष (न.) (अ.व. पक्ष), परिकल्पना (स्त्री.), (अ.व. परिकल्पना) (pl. hypotheses)

गृहीतात्मक

(in general the phenomenon exhibited by a system whose state depends on its previous history) पूर्वग्रहज (न.), हिस्टेरिसिस (न.) (pl. hystereses)

पूर्वग्रहज चक्र

पूर्वग्रहज आलेख