भौतिकशास्त्र

१ Elec.(symbol for capacitance) C धारिता २ Heat (when used after a number of degrees as ४५ deg.C- the symbol means a temperature on centigrade scale) C (सें.ग्रे.) (सेंटिग्रेड)

Elec. C बॅटरी (स्त्री.) (सी बॅटरी)

Elec. C अभिनति (स्त्री.) (सी अभिनति)

Radio C स्तर (पु.)

१ Eng.etc.(a general term for a strong rope) रज्जु (पु.) तारदोर (पु.) २ Elec. Eng.(as a collection of a number of circuits in a lead sheath for burying in the ground) केबल (न.) ३ (commonly) समुद्रतार (स्त्री.)

Met. Nucleonics (a white metallic element characterised by high absorption of neutrons, and hence used for controlling nuclear reactors) कॅडमिअम (पु.)

कॅडमिअम काट

Elec.Eng. कॅडमिअम इलेक्ट्रोड

कॅडमिअम गुणोत्तर

Light (the source chosen for comparing optical wavelength with standards of length such as the standard metre etc.) कॅडमिअम रक्त रेखा

कॅलरी (abbr. of calorie)

Min. (a natural hexagonal crystal of calcium carbonate) कॅल्साइट(न.) (also calcspar)

(as the distance between diffracting surfaces in calcite crystals used in X ray diffraction) कॅल्साइट जाल अंतर

Min. कॅल्कस्पार (न.) (also calcite)

परिगण्य

१ (to ascertain or determine by mathematical processes esp. of some intricacy - used in ref. to more complex, difficult and lengthy processes executed with precision and care) परिगणन करणे २ (commonly) गणना करणे, मोजणे, हिशेब करणे compute संगणन करणे

१ परिगणित २ गणनागत

गणनागत मूल्य

calculator

१ (the action or process of calculating; the result of an act of calculating) परिगणन (न.) २ गणन (न.)

१ (as calculating machine) परिगणन यंत्र (न.) २ (as a person who calculates)परिगणक (सा.)

(as an electrical instrument) कॅलिओमीटर (न.)

१ (to determine or mark the capacity or graduation of) अंशन करणे २ (to rectify the graduations of or to standardise as a measuring instrument) अंशशोधन करणे (अंश degree शोधन exact determination)

१ अंशित २ अंशशोधित

१ अंशन (न.) २ (the process of determining experimentally the absolute values corresponding to the graduations on an arbitrary or inaccurate scale of an instrument) अंशशोधन (न.) ३ (as a set of graduations marked to indicate the values - usu. used in pl.) अंशशोधित(न.) (as in pressure calibrations on the steam gauges वाफेच्या प्रमापींवरील दाबासंबंधी अंशशोधिते)

(oft. used in pl. and usu. with pair of hinged legs, used to measure external and internal dimensions) कैवार (पु.) inside callipers अंतःकैवार outside callipers बाह्यकैवार vernier callipers व्हर्निअर कैवार calliper

ऊष्मादीप्त

Heat, Light (the incandescence of a body produced by incidence upon it of infrared rays which are thus converted indirectly into radiant energy of shorter wavelength) ऊष्मादीप्ति (स्त्री.)

(in comb.) कॅलरी-, ऊष्मा-

(of or relating to heat; of or relating to calories) कॅलरिक

कॅलरिक सिद्धांत

Heat (as a unit quantity of heat) कॅलरी (स्त्री.) (also calory) (abbr. cal.)

ऊष्मीय

Heat ऊष्मीय तीव्रता

Heat (the number of heat units obtained by the complete combustion of unit mass of a fuel) ऊष्मीयमान (न.) (also calorific power)

Heating (an apparatus for heating a fluid by circulating it past usu. steam filled heating coils) ऊष्मक (पु.)

Heat(as the vessel containing the liquid used in calorimetry) ऊष्मामापी (पु.), कॅलरीमापी (पु.)

(of or relating to calorimetry) ऊष्मामितीय, कॅलरीमितीय calorimetrical

कॅलरीमितीय गुणांक

ऊष्मामितीय एंट्रॉपी

Heat (measurement of thermal constants, such as specific heat, latent heat or calorific value) ऊष्मामिति (स्त्री.), कॅलरीमिति (स्त्री.)

calorie

(an electromagnetic appartus for separating isotopes according to their masses on the principle of mass spectrograph) कॅल्युट्रॉन (पु.)

कॅमेरा (पु.), रुपित्र (न.) photographic camera camera कॅमेरा, रुपित्र pinhole camera सूचिछिद्र कॅमेरा, सूचिछिद्र रुपित्र powder camera चूर्ण कॅमेरा, चूर्ण रुपित्र

Optics (a device for facilitating the drawing of an image seen in a microscope or other optical instrument) कॅमेरा ल्यूसिडा (pl. camera lucidas)

(to preserve by putting in a can which is then hermetically sealed) डबाबंद करणे

डबा (पु.)

१ कालवा (पु.) २ नाल (पु.)

positive rays

१ (as to neutralise) (- चा परिणाम, प्रभाव) शून्य करणे, नाहीसा करणे २ काटणे, रद्द करणे

१ शून्यन (न.), नाहीसा करणे (न.) २ Math. अपवर्तन (न.)

मेणबत्ती (स्त्री.), कॅन्डल (स्त्री.)

(as the luminous intensity as of an electric lamp expressed in candles) कॅन्डल शक्ति (स्त्री.)

डबाबंद

डबाबंद करणे (न.) डबाबंदकरण (न.)

(as a general standard or principle by which something is judged) सिद्धांत (पु.)

प्रमाणभूत

प्रमाणभूत गति समीकरणे (न.अ.व.)

प्रमाणभूत रुपांतरण

प्रमाणभूततः सैद्धांतिक दृष्ट्या

प्रमाणभूततः संयुग्मी चल (पु.अ.व.)

टोपण (न.), पिधान (न.), आच्छद (न.) (्आ + च्छद to cover; आच्छद a cover, covering)

समर्थता (स्त्री.)

समर्थ

(symbol C) Elec. १ (as the property of an electric nonconductor that permits the storage of an electric energy) धारिता (स्त्री.) २ (as radio) धारिता गुणांक (पु.)

(of or relating to the capacitance) धारितीय

धारितीय प्ररोध

Elec. Eng.( device for storing electric charges) संधारित्र (न.) (also canned condenser)

१ क्षमता (स्त्री.) २ (the power or ability to hold or receive) धारकता (स्त्री.) ३ (as capacitance) धारिता (स्त्री.)

ऊष्णता धारकता

विद्युत संधारित्र धारिता (विद्युत संधारित्राची धारिता)

भांड्याची धारकता

कार्यक्षमता (स्त्री.)

(as a phenomenon associated with surface tension and angle of contact) केशिकत्व (न.)

(as a tube of minute or hairlike diameter) केशिका (स्त्री.)

(resembling hair or hairlike or thin as a hair) केशिकीय, केश-

केशिका क्रिया

केशाकर्षण (न.)

केशिका संशुद्धि

Chem. केशिका विद्युन्मापी

केशिका प्रतिकर्षण

केशिका रोह

केशनलिका (स्त्री.)

टोपण लावणे (न.), पिधानन (न.)

टोपण-, पिधान-

Nucleonics (the coalescene of an atomic nucleus with an elementary particle as a neutron or electron that may result in an emission as of gamma rays from the nucleus or in fission of nucleus) प्रग्रहण (न.)

(to bring about a capture of) प्रग्रहण करणे K capture K electron capture K इलेक्ट्रॉन प्रग्रहण radiative capture प्रारणी प्रग्रहण

प्रग्रहण परिणाम

(the Y rays emitted as a result of the capture of a particle by a nucleus) प्रग्रहण गॅमा किरण (पु.अ.व.)

(any of various units of weight for precious stones) कॅरट (न.) (also karat)

Chem. कार्बन (पु.)

Elec.Eng.(an arc between carbon electrodes) कार्बन प्रज्योत

Chem. काजळी (स्त्री.)

Biol. कार्बन चक्र

कार्बन इलेक्ट्रोड

कार्बन तंतु

कार्बन तंतु दीप

कार्बनची कांडी

(relating to, containing or composed of carbon) कार्बनमय, कार्बनी

Chem. कार्बाएनेट (न.)

- चे कार्बाएनेटन करणे

कार्बाएनेटित

Chem. (the process of carbonating) कार्बाएनेटन (न.)

-चे कार्बाएनेटमध्ये रुपांतर होणे (न.)

Chem. (the process of carbonising) कार्बनन (न.)

-चे कार्बनन करणे, कार्बनित करणे, कार्बनित होणे

कार्बनित

कार्बनित तंतु

(of basic importance; central, basic or critical to any system, construction, organisation or framework) प्रधान

Light (in a lens, planes perpendicular to the principal axis and passing through the cardinal points of the lens) प्रधान प्रतल

१ Astron. (as the name given to the four principal points of the horizon - north, south, east and west) दिक् बिंदू (पु.अ.व.) २ (as of a compass) दिक् बिंदू (पु.अ.व.) ३ Light (as in a lens or in a system of lenses) प्रधान बिंदू (पु.अ.व.)

१ काळजी (स्त्री.) २ सावधगिरी (स्त्री.) ३ जपणूक (स्त्री.)

काळजीपूर्वक

Eng.(after N.L.S. Carnot, Fr. physicist) कार्नाए चक्र (also Carnot's cycle)

Thermodynamics कार्नाए प्रमेय

कार्नाए व्युत्क्रमी चक्र

Elec. Comm. Radio etc. वाहनिक (पु.)

Radio वाहनिक धारा

वाहनिक घनता

Elec. Comm. वाहनिक वारंवारता

वाहनिक संकेतन

Radio वाहनिक प्रणाली

Radio वाहनिक तरंग

(as to contain and direct the course of; to convey) वाहून नेणे, -चे वहन करणे, -चे वहन होणे

Elec. वहन क्षमता

(Fr. Cartesius - mod. Latin name of Descartes) (of or relating to Descartes - Rene Descartes, Fr. scientist and philosopher, his writings, theories or methods) कार्टेशिअन, कार्टेशी, डेकार्टचा, डेकार्टी

Math. (as of a point in a plane or of a point in a space) कार्टेशिअन सहनिर्देशक (पु.अ.व.), डेकार्टचे सहनिर्देशक (पु.अ.व.)

कार्टेशिअन पाणबुड्या, डेकार्टचा पाणबुड्या

कार्टेशिअन संदर्भ चौकट, डेकार्टी संदर्भ चौकट

Elec. Eng., Elec. Comm., Radioactivity etc. (as a succession of stages as in a process or in the arrangement of the parts of an apparatus) सोपान (पु.)

(as multistage amplification) सोपानी प्रवर्धन

Radio सोपान प्रवर्धी

(a cosmic ray shower which, passing through matter, produces a continuing shower through photons and pair production) सोपानी वर्षण

(of cosmic radiation - the theory of multiplication of electrons, positrons and Y rays in the passage of a cosmic ray particle through matter esp. atmosphere) (वैश्व प्रारणाचा) सोपान सिद्धांत

सोपानन (न.)

१ (an instance of a things occurrence; actual state of affairs) स्थिति (स्त्री.) २ (as enclosure of something) पेटी (स्त्री.), -धान (न.), - धानी (स्त्री.) ३ (as an illustration) उदाहरण (न.) ४ प्रकार (पु.) बाब (स्त्री.)

वेष्टनिका (स्त्री.)

पिंप (न.)

(a light tight container for X ray film or for any photographic film) कॅसेट (न.)

१ (to pour as a liquid metal into a mould) मुशीत ओतणे २ फेकणे, टाकणे

१ (the act of pouring as a liquid metal into a mould) ओतणी (स्त्री.) २ Geol. ओत (पु.)

बीड (न.), ओतीव लोखंड (न.)

१ ओतन (न.) २ ओतकाम (न.)

१ (containing a cause) कारणात्मक २ (relating to a cause) कारणासंबंधी

१ (containing a cause) कारणात्मक २ (relating to a cause) कारणासंबंधी

१ (to bring about the catalysis of) - चे उत्प्रेरण करणे २ उत्प्रेरणाद्वारे बनवणे

catalyst

Chem. (the accelertion or retardation of a chemical reaction by a substance which itself undergoes no permanent chemical charge, or which may be recovered when the reaction is completed) उत्प्रेरण (न.)

Chem. (a substance which catalyses a chemical reaction) उत्प्रेरक (पु.) (also catalyser)

१ उत्प्रेरक- २ उत्प्रेरण- (as in catalytic process उत्प्रेरण प्रक्रिया)

उत्प्रेरक (पु.)

Math. etc. (the curve assumed by a perfectly flexible, inextensible, infinitely slender cord, suspended at its ends) रज्जुका (स्त्री.), कॅटीनरी (स्त्री.)

(an instrument used for measuring vertical distances not exceeding a few centimetres) ऊर्ध्वतामापी (पु.), कॅथेटोमीटर (पु.) (Gk. kathetos - vertical height; perpendicular line i.e. ऊर्ध्वता)

Elec.(the electrode at which electrons enter a device from the external circuit- opposed to anoe) कॅथोड (पु.) coated cathode लेपित कॅथोड cold cathode शीत कॅथोड photocathode प्रकाश कॅथोड thermionic cathode तापयनिक कॅथोड virtual cathode आभासी कॅथोड (also

Thermionics कॅथोड धारा

(in a gas discharge tube, the dark band between cathode glow and the negative glow) कॅथोड अदीप्त प्रदेश

कॅथोड विघटन

कॅथोड पात cathode fall

कॅथोड अनुगामी

कॅथोड अनुगामी प्रवर्धी

कॅथोड प्रभा

कॅथोड तपन काल

कॅथोड किरण

कॅथोड किरण दोलनदर्शी

Radio, Television, Thermionics कॅथोड किरण नलिका

कॅथोड बिंदु

(of, at, or relating to a cathode - opposed to anodic; of a chemical element - tending to form a cathode in an electro-chemical cell in relation to another element) कॅथोडी (also kathodic)

कॅथोड प्रतिदीप्ति (स्त्री.)

कॅथोड दीप्ति (स्त्री.)

कॅथोड स्फुरदीप्ति (स्त्री.)

Elec. etc. (the ion in an electrolyte which carries the positive charge and which migrates towards the cathode under the influence of a potential difference - opposed to anion) कटायन (न.) (also kation)

१ कारणत्व (न.) २ कार्यकारणभाव (पु.)

-मुळे होणे, -मुळे घडून येणे, घडवून आणणे, कारणीभूत होणे

कारण (न.)

१ Chem. दाहक २ Light किरणस्पर्शी

(a caustic curve) किरणस्पर्शी वक्र (पु.)

Light (a curve to which rays of light are tangential after reflection or refraction at another curve) किरणस्पर्शी वक्र

Elec. गृहिका (स्त्री.)

Elec. गुहिका व्याख्या (स्त्री.अ.व.)

blackbody radiation

घ.सें.(घन सेंटिमीटर) (सं. cc किंवा c.c.) (also c.c.) (abbr. of cubic centimetre)

१ (to stop) बंद करणे, बंद होणे, थांबवणे, थांबणे २ (to become extinct; to pass away) नाहीसा होणे ३ (to come to an end) समाप्त होणे, न राहणे

(of or relating to the sky specif. representing the visible bodies in the sky) खगोलीय, खगोल-, ख-

ख वस्तु (स्त्री.)

( the application of the methods of analytic mechanics to the determination of the motions of the celestial bodies under the action of gravitation)ख स्थितिगतिशास्त्र (न.) (also called gravitational astronomy)

(a great circle of the celestial sphere passing through celestial poles and the zenith) ख याम्योत्तर (न.)

celestial body

Astron. खगोल धुव

Astron. (an imaginary sphere of indeterminate radius of which the observer is the centre) खगोल (पु.)

१ Elec.(a cup, jar or other vessel or a division of a compound vesel containing electrodes and an electrolyte either for generating electric currents by chemical action or for use in eletrolysis) घट (पु.) (विद्युतघट) २ (विजेरीचा) सेल (पु.) ३ (as chamber)

अनेकसरी घट (पु.अ.व.) (अनेक परिपथसरयुक्त घट)

एकसरी घट (पु.अ.व.) (एक परिपथसरयुक्त घट)

(abbr. of celsius) सेल्सिअस

(abbr. cels) (after Anders Celsius, Swedish astronomer who invented centigrade scale) सेल्सिअस

सिमेंट (न.)

centre

(as centigrade scale) सेंटिग्रेड (न.)

(abbr. C) सेंटिग्रेड (सें.ग्रे.)

Heat सेंटिग्रेड मापनश्रेणी

सेंटिग्राम (पु.)

सेंटिलिटर (पु.) (also centiliter)

सेंटिमीटर (पु.) (सं. सें.मी.) (also centimeter) (abbr. cm)

(of relating to or being a system of units based upon the centimetre as the units based upon the centimetre as the unit of length, the gramme as the unit of mass and the mean solar second as the unit of time) सेंटिमीटर - ग्राम - सेकंद- (also

सेंटिमीटर पद्धति

सेंटिमीटर एकक

सेंटिमीटर - ग्राम - सेकंद- पद्धति (सीजीएस पद्धती) (abbr. cgs system)

सेंटिमीटर - ग्राम - सेकंद- एकक (सीजीएस एकक) (abbr. cgs unit)

१ (containing or constituting a centre) केंद्रीय, केंद्र- २ (situated at, in or near the centre; occupying a centre) मध्यवर्ती ३ (as basic, essential, principal) केंद्रभूत

केंद्रीय बल

केंद्रीय कक्षा

केंद्रण (न.)

केंद्रण करणे, केंद्रित होणे

केंद्रित, केंद्रीभूत

केंद्र (न.) geometrical centre आकृति केंद्र instantaneous centre तत्क्षणिक केंद्र metacentre उत्प्लवकेंद्र focus नाभि midpoint मध्यबिंदु nucleusकेंद्रक, न्यूक्लिअस (also center)

Meteor.(any of several large oval areas where the average seasonal or annual barometric pressure is distinctly low or high) कार्यक्षेत्र केंद्र

Hyd. (the centre of mass of the fluid displaced by a floating or submerged body) प्लावकता केंद्र (also centre of displacement)

वक्रता केंद्र

centre of buoyancy

आकृति केंद्र

Hyd. (the centroid of the water plane area of a floating body) तरण केंद्र

बल केंद्र

Mech.(that point in a body at which its weight may be taken to act, and at which the body may be supported in neutral equilibrium) गुरुत्व केंद्र

द्रवस्थितिक दाब केंद्र

(the point that represents the mean position of the matter in a body) जडत्व केंद्र (also called centre of mass)

प्रतिलोमन केंद्र

वस्तुकेंद्र (न.) (also called centre of inertia)

(in general any frame of reference moving with the centre of mass ofa system) वस्तुमान केंद्र प्रणाली

दोलन केंद्र

समाघात केंद्र

Hyd. दाब केंद्र

घूर्णन केंद्र

Crystal. सममिति केंद्र

अभिकेंद्री बल, अभिकेंद्र बल

अभिकेंद्री बल, अभिकेंद्र बल

अपकेंद्री पंप

(an apparatus rotating at very high speed, designed to separate solids from liquids, or liquids from other liquids dispersed therein) अपकेंद्रित (न.)

केंद्रण (न.)

(moving, proceeding or acting in direction towarda centre or axis - opposed to centrifugal) अभिकेंद्री, अभिकेंद्र- (अभि towards, केंद्र centre)

(moving, proceeding, or acting in a direction away from a centre or axis - opposed to centripetal) अपकेंद्री, अपकेंद्र- (अप away केंद्र centre)

(after P.A. Cherenkov, Russ. physicist) चेरेन्कोव्ह गणित्र (also cherenkov counter)

चेरेन्कोव्ह प्रारण (also Cherenkov radiation)

निश्चित

निश्चितता (स्त्री.)

१ विराम (पु.) २ बंद होणे (न.), थांबणे (न.) ३ नाहीसा होणे (न.) ४ समाप्त होणे (न.), न राहणे (न.)

सीजीएस (सेंटिमीटर-ग्राम-सेकंद) (abbr. of centimetre-gramme-second)

सीजीएस पद्धति (सेंटिमीटर-ग्राम-सेकंद पद्धति) (abbr. of centimetre-gramme-second system)

सीजीएस एकक (सेंटिमीटर-ग्राम-सेकंद एकक) (abbr. of centimetre-gramme-second unit)

१ Chem.(as a number of atoms united like links in a chain) शृंखला (स्त्री.) २ Surv., etc. साखळी (स्त्री.), शृंखला (स्त्री.) ३ (as a network etc.) साखळी (स्त्री.), शृंखला (स्त्री.)

शृंखला विघटन

Chem. (a chemical reaction that once started can maintain itself by interaction of the starting materials with transitory reactive products etc.; as, self propagating fission of atomic nuclei continued by the further action ofone of the products) शृंखला अभिक्रिया

१ (as a very large box shaped compartment lined with lead etc. an enclosed or compartmented space designed for special purpose) कक्ष (पु.) २ खोली (स्त्री.), कमरा (पु.)

संभव (पु.)

संभवजन्य संघात

परिवर्तन (न.), बदल (पु.) (in comb.) अंतर (न.) (as in change of position स्थानांतर) alteration फेरफार conversion रुपांतर modification रुपभेद transformation रुपांतरण variation परिवर्तन

परिवर्तन करणे, परिवर्तन होणे, बदल करणे, बदलणे, बदल होणे

अक्ष परिवर्तन, अक्षांचा बदल

(transformation from one to another of the three states of matter - gaseous, liquid or solid) अवस्थांतर (न.), अवस्थाबदल (पु.)

परिवर्तनीयता (स्त्री.)

परिवर्तनीय, बदल होण्याजोगा

परिवर्तन (न.), बदल (पु.), पालट (पु.)

परिवर्ती (पु.) (as in frequency changer वारंवारता परिवर्ती)

परिवर्तनशील, बदलणारा

१ Elec.Radio etc.(as a band of frequencies within which signals from a transmitter must be kept) प्रणाल (पु.) २ (as natural or artificial bed of stream of water etc.) प्रणाल (पु.), नाली (स्त्री.) ३ मार्ग (पु.) ४ जलमार्ग (पु.)

प्रणाल परिणाम

प्रणालित (also channelled)

प्रणालित पंक्ति

प्रणालन (न.) (also channelling)

प्रणालन (न.)

प्रणालन करणे, प्रणालन होणे

channeled

channeling

१ (as a nature) स्वरुप (न.) २ (all those qualities that make the thing different from others) लक्षण (न.), गुण (पु.) cf. quality ३ (a graphic symbol as alphabet, letter etc. used as a unit in writing or printing) अक्षर (न.), वर्ण (पु.) ४ (as a mark, sign e

१ (as a trait, quality, property etc.) लक्षण (न.), वैशिष्ट्य (न.) २ Math.(as of logarithm) लागपूर्णांक (पु.)

लक्षणात्मक, विशिष्ट, लक्षणिक

लक्षणिक वक्र

लक्षणिक समीकरण

Radiol.(as an ordered arrangement of X ray wavelengths related to the atomic structure of the material) लक्षणात्मक पंक्ति

लक्षणिक तापमान

Elec. (as to impact electric charge to etc.) (विद्युत) प्रभारित करणे

Elec. प्रभार (पु.) bound charge बद्ध प्रभार free charge मुक्त प्रभार

प्रभार घनता

प्रभार विनिमय

प्रभार अनवलंबित्व

प्रभार निश्चरता

प्रभार वस्तुमान गुणोत्तर

प्रभार्य

प्रभारित, विद्युतप्रभारित

प्रभारण (न.), विद्युतप्रभारण (न.), विद्युतप्रभारित करणे (न.)

स्पर्शाने विद्युतप्रभारित करणे

घर्षणाने विद्युतप्रभारित करणे

प्रवर्तनाने विद्युतप्रभारित करणे

संचयी विद्युतप्रभारित करणे

१ (as a sheet of tabulated information; as a record by curves etc. of some information, fluctuations etc.) तक्ता (पु.) २ (as an outline map with conspectus of special conditions) नकाशा (पु.) graph आलेख map नकाशा

Automobiles (the frame on which is mounted the body asof an automobile or air plane; the working parts as of a radio, etc.) न्याधार (पु.), साटा (पु.) (pl. chassis or chassises)

१ संरोध करणे, रोखून धरणे, रोखणे २ तपासणे

१ संरोध (पु.) २ तपासणी (स्त्री.)

१ संरुद्ध, रोखलेला २ तपासलेला

रासायनिक

(a substance obtained by a chemical process or used in chemical operations) रसायन (न.)

chemical reaction

रासायनिक अभिक्रिया स्थिरांक

रासायनिक क्रिया अभिक्रिया

रासायनिक संयुग

रासायनिक संयुग

रासायनिक ऊर्जा

रासायनिक गुणधर्म

रासायनिक अभिक्रिया

रासायनिक दृष्ट्या

रासायनिक घटना, रासायनिक घडण

रासायनिक तुल्यांक

(as luminescence produced by chemical action) रासायनिक दीप्ति (स्त्री.)

(as adsorption by means of chemical forces in contrast with physical forces) रासायनिक अधिशोषण (न.) sorption  (also chemosorption)

१ (a science that deals with composition, structure and properties of substances and of the transformations that they undergo) रसायनशास्त्र (न.) २ (as a branch of that science) रासायनिकी (स्त्री.) (as in thermochemistry ऊष्मा रासायनिकी) inorganic

chemisorption

रसायन तुला

Cerenkov counter

Cerenkov radiation

मुख्य

चिरालिटी (स्त्री.)

क्लोरिनित करणे

क्लोरिनन (न.)

Chem. क्लोरिन (पु.)

Eng. Radio etc. चोक (पु.)

चोक कुंडल

शकलक (पु.)

१ Math. (as a straight line joining two points on a curve) जीवा (स्त्री.) २ (as a string of musical instrument) तंतु (पु.) ३ Music स्वरसंघात (पु.) major cord गुरू स्वरसंघात minor chord लघु स्वरसंघात

स्पर्शजीवा (स्त्री.)

अवरोही जीवा

द्रुततम अवरोही जीवा

Music स्वरसप्तक (न.)

Anat.(the choroid coat of the eye) रंजितपटल (न.) (also chorioid)

वर्ण-

वर्ण-

वर्णीय, वर्ण-

Light, Optics (non coincidence of the component colour images formed by a lens owing to dispersion of the lens) वर्णीय विपथन

वर्णीय त्रुटि

वर्णीय भिंग

वर्ण वियोजन शक्ति

वर्णश्रेणी (स्त्री.)

(as the colour quality of light) वर्णीयता (स्त्री.) chromaticity

(the science of colours as affected by phenomena determined by their differing wavelengths) वर्णिकी (स्त्री.)

वर्ण-

वर्णमापी (पु.)

वर्णदर्शी (पु.)

Astron.(the lower part of the atmosphere of the sun thousands of miles thick and composed predominantly of hydrogen gas that is responsible for its rosy colour) वर्णावरण (न.)

वर्णावरणीय

(an instrument for measuring and recording time) काललेखी (पु.)

(सूक्ष्म) कालमापी (पु.)

(सूक्ष्म) कालमितीय

कालमिति (स्त्री.)

सिनेमा (पु.), चित्रपट (पु.)

चलचित्र दर्शित्र

kinematics

चलचित्रक (पु.) (also kinemaograph)

चलचित्रिकी (स्त्री.) (also kinematography)

शून्य (न.) (also cypher)

Math वृत्त (न.), वर्तुळ (न.)

(as the minimum area of a focused bright point of light etc.) संकुलन वृत्त

(the minimum cross section of a symmetrical bundle of rays that have no common focus because of spherical aberration) लघुतम संकुलन वृत्त

संदर्भ वृत्त

संदर्भ वृत्त

१ Elec. (as the complete path of an electric current including any displacement current or a specified portion of a circuit) परिपथ (पु.) २ Magn.(as the region through which magnetic flux from any source extends)मंडल (न.)

परिपथ विश्लेषण

Elec.Eng. परिपथ वियोजी (पु.)

परिपथ समीकरण

१ परिपथीय २ मंडलीय, मंडल-

वृत्तीय, वर्तुळाकृति, वृत्त-

वृत्तीय कोन

वृत्तचिति (स्त्री.), वृत्तीय सिलिंडर

Optics वृत्तीय द्वि-अपवर्तन

वृत्तीय गति, वर्तुळ गति

वृत्तीय क्रमवीक्षण

१ परिसंचार करणे, परिसंचार होणे २ (as of blood etc.) अभिसरण होणे

१ परिसंचारित २ अभिसूत

परिसंचारी

परिसंचारी धारा

परिसंचारी हालचाल

परिसंचारी तरंग

१ परिसंचारण (न.) २ (as of blood etc.) अभिसरण (न.)

परिसंचारक (पु.)

Math. १ (as a line that bounds a circular plane surface etc.) परीघ (पु.) २ (as the surface or outer limits of a sphere or rounded body) परिधि (पु.)

परिस्थिति (स्त्री.)

स्थापत्य अभियांत्रिकी

वर्ग (पु.)

A वर्ग प्रवर्धन (ए वर्ग प्रवर्धन)

B वर्ग प्रवर्धन (बी वर्ग प्रवर्धन)

C वर्ग प्रवर्धन (सी वर्ग प्रवर्धन)

(of or relating to a form or system felt to be of first significance before modern tiems) अनाधुनिक

अनाधुनिक क्षेत्रे (न.अ.व.)

अनाधुनिक स्थितिगतिशास्त्र

अनाधुनिक भौतिकी

वर्गीकरण (न.)

वर्गीकृत

वर्गीकरण करणे

माती (स्त्री.), मृत्तिका (स्त्री.)

१ (as image etc.) सुस्पष्ट २ (as clean) स्वच्छ, साफ ३ (as evident) स्पष्ट

सुस्पष्ट प्रतिमा

पाटन (न.), भेग (स्त्री.), फूट (स्त्री.)

ज्वरमापी (पु.)

१ कालदर्शी (न.) २ (as a watch) घड्याळ (न.)

कालदर्शी विरोधाभास

अनुघटि (अनु in the direction of; along; after घटि clock)

निकट (as in close contact निकट संपर्क)

१ (not open ; covered) संवृत्त, बंद २ Math., Chem. etc.( as distinguished from open) संवृत (as in closed set Math. संवृत सट, closed chain Chem. संवृत शृंखला)

Elec. Eng., Radio बंद परिपथ

एकमुखी नळी

बंद अंतराल

संवृत प्रणाली

निकटतम

मेघ (पु.), अभ्र (न.), ढग (पु.)

अभ्र कक्ष

गुच्छ (पु.)

गुच्छन (न.)

सें.मी (सेंटिमीटर) (abbr. of centimetre)

coaxial cable

१ (to cause or bring about the coagulation of; as to curdle clot) साकळवणे, साकळणे २ (as to gather together or form into a mass or group or to solidify completelyor partially) किलाटन करणे, किलाटन होणे

(as coagulum) साका (पु.)

१ साकळवलेला, साकळलेला २ किलाटित

१साकळण (न.), साकळणे (न.) २ किलाटन (न.)

(an agent that causes coagulation) साकळक (पु.)

(a coagulated mass or substance) साका (पु.)

कोळशाचा वायु (पु.)

डांबर (न.)

(to unite or join together into one body or product; become integrated into a whole) संलयन होणे

संलयन (न.)

संलयी

१ (as crude or unrefined) अपरिष्कृत २ जाड, जाडाभरडा

१ लेपित करणे, लेप देणे, पुट देणे २ अवगुंठित करणे

लेप (पु.), पुट (न.)

१ लेपित, लेप दिलेला २ अवगुंठित (as in sugar coated शर्करावगुंठित)

लेपित कॅथोड

१ लेपन (न.) २ लेप (पु.), पुट (न.)

Math. समाक्ष- (also coaxal)

(a coaxial cable) समाक्ष केबल (न.)

समाक्ष केबल (also coaxial or concentric cable)

समाक्ष तारमार्ग (also concentric line)

समाक्ष पारेषण तारमार्ग

समाक्षतः

तोटी (स्त्री.)

संकेत (पु.)

१ (a number that serves as a measure of some property orcharacteristic and that is commonly used as a factor in computations) गुणांक (पु.) (as in absorption coefficient अवशोषण गुणांक) २ Math.(as multiplier) गुणक (पु.)

absorption coefficient

आभासी प्रसरण गुणांक

आकारमानी प्रसरण गुणांक

प्रत्यावस्था गुणांक

Heat प्रसरण गुणांक

Mech. घर्षण गुणांक

शुद्धगतिकीय विष्यंदिता गुणांक (शुद्धगतिकीय विष्यंदिता) (also kinematic viscosity)

रेखीय प्रसरण गुणांक

पुनःसंयोजन गुणांक

Mech. (as the ratio of the relative velocity after impact to that before impact) प्रत्यवस्थान गुणांक

ऊष्मा प्रसरण गुणांक

विष्यंदिता गुणांक

Elec.Eng., Magn.(the opposing magnetic intensity that must be applied to a magnetised substance to reduce the residual magnetic induction in the material to zero) विचुंबक बल, विचुंबक बलक्षेत्र (also coercive field)

विचुंबक तीव्रता

(the property of a material determined by the value of the coercive force when the material has been magnetised to saturation) विचुंबकता (स्त्री.)

Math. सहगुणक (पु.)

Math. सारणिक सहगुणक

(as, molecular attraction by which the particles of a body are united throughout the mass whether like or unlike - as distinguished from adhesion) संसंजन (न.) adhesion

(as to hold together firmly, stickily or solidly- usu. used of a substance stuck to a similar substance) संसंजित होणे

(as the quality or state of cohering) संसंजकता (स्त्री.)

१ (having the quality of cohering) संसंजी, संसंजक २ (as displaying cohesion; as united) संसंजित

संसंजित प्रारण

Nucl.Phys. संसंजित विकिरण

संसंजक (पु.)

संसंजनशील, संसंजी

Elec.(as one or more turns of conductor when would as a definite unit of an electrical circuit) कुंडल (न.) choke coil चोक कुंडल induction coil प्रेरण कुंडल loading coil भारण कुंडल Tesla coil टेस्ला कुंडल

कुंडलित

कुंडलन (न.)

संपतन होणे, संपाती होणे, संपाती असणे (co सं; incidere to fall on - पतन) (to coincide with -शी संपाती असणे)

१ संपात (पु.) २ संपतन (न.)

संपाती परिपथ

संपाती

शीत,थंड, गार

शीत मज्जनी (स्त्री.)

Thermionics शीत कॅथोड

Nucleonics शीत संमीलन

निपतन होणे, कोसळणे

निपात (पु.)

निपाती

१ (as to bring or gather together or to accumulate) संग्रह करणे, संग्रह होणे, संग्रहित होणे, गोळा करणे, गोळा होणे २ (as to assemble) एकत्र साचणे

१ संग्रहित २ एकत्र जमलेला

संग्रहण (न.)

संग्राहक, संग्राही

संग्रह (पु.)

संग्राही (पु.)

संघात होणे, टक्क होणे

१ (to render parallel to a certain line or direction; to render parallel a rays of light) समांतरण करणे, समांतरित करणे २ (to adjust the line of sight of to proper position relative to other parts) संधानित करणे

१ समांतरित २ संधानित

१ समांतरकारी, समांतरी २ संधान-

समांतरकारी भिंग

१ (the act of collimating) समांतरण (न.) २ (the state of being collimated) समांतरित अवस्था (स्त्री.)

समांतरण त्रुटि

Optics (a device for obtaining a beam of parallel light) समांतरित्र (न.)

(lying in the same straight line; having a straight line in common) एकरेखी, एकरेषी, एकरेखीय, एकरेषीय

एकरेखिता (स्त्री.), एकरेषीयता (स्त्री.)

एकरेखीकरण (न.), एकरेषीकरण (न.)

(the term refers toany interaction between free particles, aggregates of particles or rigid bodies in which they come near enough to exert a mutual influence, generally with exchange of energy) संघात (पु.), (commonly) टक्कर (स्त्री.) elastic collision

Nuclear Technology (the number of neutron collisions with matter per unit volume per unit time) संघात घनता

(the distance of closest approach between the centres of any two molecules in a collision) रेणूंचा संघात व्यास

संघात वारंवारता

संघात प्राचल

संघात संभवनीयता

कोलाईड (न.), कलिल (न.)

कोलाइडी, कलिली

कोलाइडी अवस्था

Light वर्णमापी (पु.)

वर्णमितीय, वर्णमिति-

वर्णमिति (स्त्री.)

वर्ण (पु.) combinational colour संयोगी वर्ण complementary colour परिपूरक वर्ण primary colour(s) प्राथमिक वर्ण  chrome वर्ण, क्रोम dye रंजक, रंगद्रव्य paint रंग pigment वर्णक

वर्ण अनुकूलन

वर्णांध

वर्णांधता (स्त्री.)

वर्ण तुलनित्र

वर्ण चकती

वर्ण विभेदन

वर्ण अपस्करण

Optics वर्ण श्रांति

वर्ण फिल्टर

Astron. वर्णांक (पु.)

वर्णक (पु.)

वर्ण संवेदन

वर्ण संवेदन

वर्ण सुग्राहिता

वर्ण तापमान

वर्ण त्रिकोण

वर्णायन (न.)

१ वर्णित २ रंगीत

वर्णक, वर्णदायी

वर्णक द्रव्य

वर्णहीन

स्तंभ (पु.)

liquid column

जलस्तंभ (पु.)

स्तंभ सदिश

१ (formed in columns; relating to, or characterised by columns) स्तंभीय, स्तंभी २ (having the form of a column) स्तंभाकार, स्तंभरुप

स्तंभीय पुनःसंयोजन

Optics ( a defect in the image formed by a lens which, when present, appears towards the edges of the field, the images of points being drawn out into small pear-shaped blobs) कोमा (पु.) (अ.व. कोमी)  (pl. comae)

(of an optical image - blurred as a result of coma) कोमा-

कोमा वृत्ते (न.अ.व.)

१ (the quality or state of being combined) संयोग (पु.) २ (the act or process of uniting esp. to form a chemical compound) संयोजन (न.)

combination tone

Light संयोग तत्त्व

Acous. संयुक्त स्वरक (also combination note)

१ (of or relating to combination; having the quality of combining) संयोगी, संयुक्त २ संयोजनीय

संयोगी वर्ण

१ (as to join in physical or chemical union etc.) संयोग पावणे, संयोग होणे २ (as, forces, processes etc.) संयोजन करणे, संयोजन होणे ३ (as to cause two or more things to mix together, as to mingle) मिसळणे ४ एक करणे

१ संयुक्त २ संयोजित ३ मिसळलेला ४ एक केलेला

संयोजित प्रतिबल

संयोग- (as in combining proportion संयोग प्रमाण)

दहनक्षमता (स्त्री.)

दहनक्षम

दहन (न.) burning ज्वलन ignition प्रज्वलन

संमेयता (स्त्री.)

Math. संमेय

१ सामान्य, साधारण २ सामाईक (as in common surface of contact सामाईक संपर्क पृष्ठ) ३ Math.(belonging to two or more quantities सम, समान, साधारण ४ साधा (as in common hydrometer साधा तरलकाटा)

सामान्यतः, सामान्यपणे, बहुधा

संचारण (न.)

१ (to reverse the direciton of by the change of connections) दिक् परिवर्तन करणे २ Math. क्रमपरिवर्तन करणे

दिक्परिवर्ती

Elec.Eng. दिक्परिवर्ती क्षेत्र

दिक्परिवर्ती प्ररोध

१ दिक्परिवर्तन (न.) २ क्रमपरिवर्तन (न.)

१ दिक्परिवर्ती २ Math. क्रमपरिवर्ती

१ Elec.Eng.( a part of an electric machine consisting of an assemblage of copper bars, each connected to a coil of the winding but insulated from each other) दिक्परिवर्तक (पु.) २ क्रमपरिवर्तक (पु.)

१ (as marked by concentration in a limtied area; as closely placed or fitted together) संहत २ सधन

संहत करणे, संहत होणे

संहत (पु.)

(the act or action of compacting or being compacted) संहतन (न.)

(the quality or state of being compact) संहति (स्त्री.)

तुलनीयता (स्त्री.)

तुलनायोग्य, तुलनीय similar

तुलनात्मक, तौलनिक

तुलनात्मक दृष्टीने, तौलनिक रीत्या

(a form of apparatus used for the accurate comparison of standards of length etc.; a form of colorimeter) तुलनित्र (न.)

तुलना करणे

तुलना (स्त्री.)

Light तुलना पंक्तिदर्शी

Light (a spectrum formed alongside the spectrum under investigation, for the purpose of measuring the wavelengths of unknown lines) तुलना पंक्ति, तुलना स्पेक्ट्रम

१ (as a separate division or a subdivision as of a plane surface, structure, design etc.) खंड (पु.) २ (as a small chamber, receptacle or container) कक्षक (न.)

खंडित

१ Surv. etc. कंपास (पु.) (अ.व.कंपास) २ दिक्सूचक (पु.), होकायंत्र (न.) (pl. compasses)

दिक्सूचि (स्त्री.)

(to provide with means of counteracting variation; to neutralise the effect of variation) -चे प्रतिपूरण करणे, प्रतिपूरित करणे

प्रतिपूरित

प्रतिपूरित तोलचक्र

प्रतिपूरित दोलक

Elec.Eng. प्रतिपूरित वॉटमापी

प्रतिपूरक, प्रतिपूरणकारी

(errors equal in amount but opposite in sense that cancel each other) प्रतिपूरक त्रुटी (स्त्री.अ.व.)

(balance or counteraction of opposed forces) प्रतिपूरण (न.)

प्रतिपूरण दोलक

प्रतिपूरक (पु.)

१ (as the quantity or number required to fill a thing or make it complete) परिपूरक (न.) २ Math. (as of an angle etc.) परिपूरक (पु.)

प्रतिपूरक

प्रतिपूरक वर्ण

प्रतिपूरक गुण

पूर्ण करणे, संपूर्ण करणे

पूर्ण, संपूर्ण

संपूर्ण रेडिएटर, संपूर्ण प्रारी

१ (as composed of twoor more separable or analysable items, parts, constituents etc.) संमिश्र २ (as, having many varied interrelated parts, patterns or elements etc.) जटिल ३ Chem.(formed by union of simpler substances as compounds or ions - used of salts, ions and other chemical combinations) जटिल

Chem.(as a complex substance) जटिल (न.)

Math. संमिश्र संख्या

संमिश्र अपवर्तनांक

Math. संमिश्र चल

संमिश्र तरंग

१ संमिश्रता (स्त्री.) २ जटिलता (स्त्री.)

(the quality or state of yielding to bending under stresses within the elastic limit etc.) अनुवृत्ति (स्त्री.)

गुंतागुंत निर्माण करणे, जटिल करणे

गुंतागुंतीचा, जटिल

गुंतागुंत (स्त्री.), जटिलता (स्त्री.)

(as a constitutent part; as any one of the vector terms added to form a given vector sum or resultant; as an ingredient of a chemical system) घटक (पु.)

घटक-

१ रचना करणे २ जुळणी करणे (to be composed of -चा मिळून बनणे)

१ मिश्र २ Math.( of a number or an algebraic expression) विभाज्य

१ (of substances - the nature of elements present in a substance and the proportions in which they occur) संघटक (न.) (as in chemical composition रासायनिक संघटन) २ (of forces, etc.) संयोजन (न.)

Mech. बल संयोजन, बलांचे संयोजन

Chem. संयुग (न.)

संयुक्त, मिश्र, जोड-

जोडपट्टी (स्त्री.)

optics संयुक्त भिंग

Light संयुक्त सूक्ष्मदर्शी

Elec.Eng. मिश्र मोटर, मिश्र चलित्र

physical pendulum

संयोजित

संयोजन (न.)

(to reduce the various size, density or degree of concentration of, by or as if by pressure; to undergo compression) संपीडन करणे, संपीडन होणे

संपीडित

संपीड्यता (स्त्री.) pliability

संपीड्य

संपीड्य द्रायु

संपीडन (न.)

संपीडन (न.)

संपीडन प्रतिबल

(consisting of, having to do with, or producing compression) संपीडनशील, संपीडन-

संपीडन तरग

संपीडक

संपीडक प्रतिबल

संपीडक (पु.)

समाविष्ट होणे, समाविष्ट असणे (अ.क्रि.)

समाविष्ट

(after Arthur H Compton, Am. physicist) कॉम्टन परिणाम, कॉम्टन विकिरण (also compton scattering)

(after Arthur H Compton, Am.physicist) कॉम्टन नियम

compton effect

संगणनशीलता (स्त्री.)

संगणनयोग्य, संगणनशील

संगणक (न.)

संगणनविषयक

संगणनात्मक

संगणन करणे calculate

संगणित

१ (as, a person) संगणक (सा.) २ (as a machine) संगणित्र (न.) (also computor)

संगणन (न.)

संगणन यंत्र

computer

अंतर्वक्र

Light (a reflection grating ruled on a concave mirror) अंतर्वक्र जाल

अंतर्वक्र भिंग

अंतर्वक्र दर्पण, अंतर्वक्र आरसा

अंतर्वक्र परावर्तन जाल

अंतर्वक्र परावर्तक

(concave on both sides used esp. of a lens) उभयांतर्वक्र

(of a lens - having the concave side of greater curvature than the convex side; concave on one side and convex on the other) अंतर्बहिर्वक्र (अंतर्वक्र व बहिर्वक्र)

१ (to bring or direct towards a common centre or objective; to focus) संकेंद्रित करणे, संकेंद्रित होणे २ (to render less dilute; to render more condensed) संहत करणे, संहत होणे

संहत (न.)

१ संकेंद्रित २ संहत

१ (as, the act or action or process of increasing the strength, as of a solute or gas in a mixure etc.; as the process of increasing the quantity of a substance or form of energy or other entity that exists in a volume of space etc.) संहतन (न.) ३ (as a result of concentrating; a concentrated mass or thing) संहति (स्त्री.)

संहति घट (संहति विद्युतघट)

१ (having a common centre - as opposed to eccentric) संकेंद्री, संकेंद्रीय २ (having a common axis; formed about the same axis, as, coaxial) समाक्ष concentrical

Elec.Eng. संकेंद्री कुंडले (न.अ.व.)

संकेंद्री भिंग

संकेंद्री भिंग

coaxial line

coaxial line

संकल्पना (स्त्री.)

कल्पना (स्त्री.)

संबंध असणे, - शी संबंधित असणे

संबंधित

- संबद्ध, - शी संबंधित

निष्कर्ष (पु.)

सुसंवाद (पु.) accord संवाद consonance सुसंवादिता

सुसंवादी

Civil Eng. काँक्रीट (न.)

१ प्रत्यक्ष २ मूर्त

१ संगमन (न.), एकसंपतन (न.) २ समवर्तन (न.) concurrency

रेषांचे एकसंपतन

१ (converging, meeting, intersecting, running together at a point; meeting in a point or running parallel) संगामी, एकसंपाती २ (occuring, arising oroperating at the same time) समवर्ती

संगामी बले (न.अ.व.), एकसंपाती बले (न.अ.व.)

एकसंपाती रीतीने, संगामी रीत्या

संक्षोभ (पु.) impact

१ (of a liquid) संघनन (न.) २ (of a gas or vapour) द्रवीकरण (न.), द्रवीभवन (न.) ३ (of light) नाभीयन (न.)

१ (of a liquid - to increase or to cause to increase in density or strength; to become thicker) संघनित करणे, संघनित होणे, -चे संघनन होणे २ (of a gas or vapour - to change orto cause to change to liquid) द्रवीकरण करणे, द्रवीकरण होणे ३ (of light - to focus; to concentrate by passing through a lens) नाभीयन करणे, नाभीयन होणे

१ संघनित २ द्रवीकृत, द्रवीभूत ३ (of light) नाभियित

(a surface film in which the molecules are closely packed and steeply oriented to the surface) संघनित पटल

संघनित स्फुल्लिंग

(a physical or chemical systm in which there is no gaseous phase) संघनित पद्धति

१ (of a liquid, gas or vapour) संघनित्र (न.), संघननी (स्त्री.) २ (of electricity - apparatusfor receiving and accumulating electricity; a capacitor) संधारित्र (न.) ३ (of light- a lens or mirror usu. of short focal length used to concentrate light upon an object) नाभीयक (पु.)

नाभियक भिंग

Elec. अनेकसरी संधारित्रे (न.अ.व.)

Elec. एकसरी संधारित्रे (न.अ.व.)

संधारी विद्युतदर्शी

नाभीयक लिंग

१ स्थिति (स्त्री.) २ पूर्वआवश्यकता (स्त्री.) (as in Abbe sine condition ऍबी साइन पूर्व आवश्यकता ३ अट (स्त्री.)

(to put into proper or desired condition) अनुकूलित करणे

अनुकूलित

अनुकूलन (न.)

१ (to convey in or as if in a channel; to act as a medium for conveying as heat or electricity) -चे वहन करणे २ (asto conduct scientific experiment etc.)(प्रयोग इत्यादि) करणे, चालवणे

वर्तणूक (स्त्री.)

(conducting power; also the property ofa material by virtue of which it allows current toflow through it when potential difference is applied - the reciprocal of resistance) प्रवहन (न.) conduction

conductometer

conductometric

वहनकारी

वहनकारी शक्ति

Elec., Heat etc. (the transfer of heat through matter by communication of kinetic energy from particle to particle rather than by a flow of heated material - as against convection; maintenance of an electric current through metals by a general movement of

वहन पट्ट

वहन धारा

वहन इलेक्ट्रॉन (वहनकारी इलेक्ट्रॉन)

उष्णता वहन, उष्णतेचे वहन

वाहक

(the quality or power of conducting or transmitting as heat or electricity) वाहकता (स्त्री.) acoustic conductivity ध्वनि वाहकता n type conductivity एन प्रकार वाहकता, n प्रकार वाहकता p type conductivity पी प्रकार वाहकता P प्रकार वाहकता semiconductivity

वाहकता घट

Chem.(very pure water prepared for conductivity measurements) वाहकता जल

(any instrument for measuring conductivity) वाहकतामापी (पु.) (also conductimeter)

(of relating to, or involving the measurement of conductivity; relating to or by means of conductometry) वाहकतामितीय (also conductimetric)

वाहकतामिति (स्त्री.)

वाहक (पु.) bad conductor दुर्वाहक good conductor सुवाहक non conductor अवाहक semiconductor अर्धवाहक

१ (a channel or pipe for conveying water or other fluid) प्रणाल (पु.) २ (as pipe) नळी (स्त्री.)

शंकु (पु.)

Eng. शंकु गिअर

घर्षण शंकु

(a conically shaped region above an antenna where, because of the configuration of the antenna system, the field strength is relatively low) शांतता शंकु

शंकुरुप (also conically shaped)

१ (relative disposition or arrangement of parts, interrelationships of constituent elements) आविन्यास (पु.) २ (as the structure of chemical compounds esp. with reference to the space relations of the atoms in molecules; any of several limiting apparent po

संसीमित करणे, बंदिस्त करणे

संसीमित, बंदिस्त

संसीमन (न.) बंदिस्त करणे (न.)

(a term used in the controlled thermonuclear programme) प्लाझ्म्याचे संसीमन

संसीमक

१ (tomake like, to shape to fit) समनुरुप करणे, अभिसंगत करणे (conform implies the achievement of harmony अनुरुपण or correspondence अभिसंगती by compliance as with a preexisting pattern, form or principle) २ (to have the same shape, outline or contour etc.)

१ समनुरुपता (स्त्री.), अभिसंगति (स्त्री.) २ समआविन्यास (पु.)

१ समनुरुप, अभिसंगत २ Chem. (as conformational) समआविन्यासी ३ Math. गुणनक्षम (as in conformable matrices गुणनक्षम सारण्या) ४ Geol.(following in unbroken sequence - used of geologic strata) अभिसंगत

१ Math. अनुकोन २ समनुरुपी

अनुकोन प्रतिचित्रण

१ (the act of conforming or producing conformity) अभिसंगतता (स्त्री.), समनुरुपण (न.) २ (as agreement esp. with a model orplan, as the shape of a molecule esp. with reference to a geometric isomer) समआविन्यास (पु.) form

अभिसंगति (स्त्री.), समनुरुपता (स्त्री.)

संकुलन (न.) (as in circle of confusion संकुलन वृत्त)

१ एकरुप २ (relating to the melting point at which there coexist for a molecular compound both solid and liquid phases having the same composition) सम (as in congruent melting सम द्रवण)

एकरुपता (स्त्री.)

१ संबद्ध २ एकरुप

(as conical) शंकुरुप, शंक्वाकार, शंकु-

(resembling a cone,having the shape of a cone) शंकुरुप, शंक्वाकार, शंकु-

शंकु दोलक

शंकु अपवर्तन

शंक्वाकार क्रमवीक्षण

cone shaped

१ (acting or operating as if joined, as conjugate foci; bearing to each other a relation characterised by having certain features in common but by being opposite or inverse in some particular) संयुग्मी २ Math. वृत्तपूरक (as in conjugate angles वृत्तपूरक कोन)

(as to join together; of a chemical compound - to unite so that the product is easily broken down into the original compounds) संयुग्मन करणे, संयुग्मन होणे

संयुग्मी (पु.)

Light संयुग्मी नाभी (स्त्री.अ.व.)

संयुग्मी बिंदु

(as, two solutions existing together in equilibrium) संयुग्मी द्रावणे (न.अ.व.)

संयुग्मी चल (पु.अ.व.)

१ (as conjugate; as formed by the union of two compounds or united with another compound) संयुग्मित २ Chem. (of a system of double bonds) एकांतरित (as in conjugated double bonds एकांतरित द्विबंध)

संयुग्मन-

१ जोडणे, सांधणे २ संबंध जोडणे

१ जोडलेला, सांधलेला २ संबंधित, संबद्ध

जोडलेला, जोड-, सांधलेला, संयोजी

जोडणी (स्त्री.), संबंधन (न.) (also connexion)

सांधक (पु.)

connection

१ परिणाम (पु.) २ प्रभाव (पु.)

१ अनुवर्ती २ परिणामी

Elec.Eng.(as a pole of a permanent magnet occuring at a point remote from either end. In an electromagnetic circuit, it refers to a pole occurring at a point between two magnetising coils) अनुवर्ती धुव

परिणामरुप

परिणामतः

अक्षय्य बल

१ संरक्षण (न.) २ अक्षय्यता (स्त्री.) (as in law of conservation of energy ऊर्जा अक्षय्यता नियम)

अक्षय्यता नियम (पु.अ.व.), अक्षय्यतेचे नियम (पु.अ.व.)

कोनीय संवेग अक्षय्यता, कोनीय संवेगाची अक्षय्यता

ऊर्जा अक्षय्यता, ऊर्जेची अक्षय्यता

वस्तुमान अक्षय्यता, वस्तुमानाची अक्षय्यता

संवेग अक्षय्यता, संवेगाची अक्षय्यता

पॅरिटी अक्षय्यता

१ संरक्षी २ अक्षय्य

अक्षय्यी बल क्षेत्र

अक्षय्य संहति (अक्षय्य बले) (also conservative forces)

१ (those quantities which obey conservation laws) अक्षय्यी राशी (स्त्री.अ.व.) २ अक्षय्यी परिमाणे (न.अ.व.)

१ आत असणे २ (with of) -चा बनलेला असणे

१ Chem.(as a degree of firmness, density, viscosity etc.) सांद्रता (स्त्री.) २ (as agreement or harmony) सुसंगति (स्त्री.)

सुसंगत

(miscible in all proportions) संद्रावणीय

critical solution temperature

सुसंवादिता (स्त्री.) concord

सुसंवादी

व्यंजन (न.)

व्यंजन ध्वनि

स्थिर fixed नियत, निश्चित invariable अचल

Math. etc.(an abstract number or a physically dimensional quantity having a fixed or approximately fixed value) स्थिरांक (पु.)

स्थिर त्वरण

स्थिर रासायनिक अभिक्रिया

स्थिर विचलन पंक्तिदर्शी

स्थिर गुरुत्वीय त्वरण

गुरुत्व स्थिरांक

गुरुत्वीय त्वरणांक

स्थिर दाब तापमापी

स्थिर तापमान

स्थिर आकारमान तापमापी

१ (to be the components of) मिळून होणे २ (esp. in passive) घडण असणे

घटित

घटक (पु.)

घटक-

घटना (स्त्री.), घडण (स्त्री.) arrangement

घटनात्मक, घडणसंबंधी

निरुद्ध करणे

निरुद्ध गति

निर्बंध (पु.)

रचना करणे

रचना (स्त्री.)

रचनात्मक, रचना-

रचनात्मक

वापरणे, खपणे, खर्ची पडणे

वापर केलेला, खपलेला, खर्ची पडलेला

वापरलेली ऊर्जा, खर्च झालेली ऊर्जा

वापर (पु.), खप (पु.)

संपर्क साधणे, संपर्क होणे

१ संपर्क (पु.) २ स्पर्श (पु.) (to come into contact संपर्कात येणे, संपर्क होणे)

संपर्क कोन

संपर्क भिंग

Thermionics संपर्क विभव (पु.)

१ (to have within; to hold) अंतर्भाव करणे, अंतर्भाव होणे, आत असणे २ (to have capacity for; to be able to hold) धारण करणे ३ अंतर्विष्ट होणे (as in angle contained by -ने अंतर्विष्ट झालेला कोन)

१ अंतर्भूत केलेला, अंतर्भूत झालेला २ धारण केलेला ३ अंतर्विष्ट

पात्र (न.), धारकपात्र (न.), भांडे (न.)

धारकता काल

समकालीन

१ आशय (पु.) २ अंतर्वस्तु (स्त्री.) ३ -अंश (पु.) (as in moisture content आर्द्रतांश)

अंतर्विष्ट ऊर्जा

चालू ठेवणे, चालू राहणे, चालू असणे

१ सतत २ चालू ठेवलेला

सातत्य (न.), अखंडत्व (न.)

सातत्य समीकरण

अवस्था सातत्य

सतत, अखंड

सतत निर्मिति परिकल्पना

Light ( a spectrum in which all wavelengths are represented without any abrupt discontinuity) अखंड पंक्ति (अखंड वर्णपंक्ति)

सतत, सातत्याने, अखंडपणे

नियंत्रण दंड

१ (as outline of a two dimensional figure; as shape or form etc.) बाह्यरेषा (स्त्री.) २ (as lines of equal elevation on the ground) समोच्च रेषा (स्त्री.)

१ बाह्यरेषा- २ समोच्च-

आकुंचन करणे, आकुंचित होणे

आकुंचित

आकुंचन करणारा, आकुंचित होणारा

आकुंचन (न.)

आकुंचन गुणांक

वैधम्र्य (न.)

वर्ण वैधम्र्य

प्रतिचल सदिश

१ भर घालणे २ साहाय्यकारी होणे

साहाय्यकारी

यंत्रक (न.) apparatus

नियंत्रित करणे, नियंत्रण ठेवणे

नियंत्रण (न.)

Thermionics नियंत्री इलेक्ट्रोड

नियंत्रण रेखापथ

नियंत्रण कुंडलन

नियंत्रित

नियंत्रित तापन्यूक्लीय क्रियाधानी

Math. नियंत्रित चल

नियंत्रक (पु.)

प्रक्रमण पद्धति

(as the circulatory motion that occurs in a fluid at a nonuniform temperature; the transfer of heat by automatic circulation of a fluid or transfer of electricity in the form of a surface charge on a moving body) प्रक्रमण (न.) conduction

ऊष्णतेचे प्रक्रमण

प्रक्रमणीय, प्रक्रमणशील

प्रक्रमी

Heating प्रक्रमणी (पु.)

संकेत (पु.)

Light, Math. चिन्हांचा संकेत

संकेतमान्य

(as of electric current) संकेतमान्य दिशा

संकेतबद्ध करणे

(to tend toward one point; move towards a single point; to come together - opposed to diverge) अभिसूत करणे, अभिसूत होणे

१ (as act or condition of converging - opposed to divergence) अभिसरण (न.) २ (the state or property of being convergent) अभिसारिता (स्त्री.)

अभिसारी

अभिसारी किरणशलाका

Light, Optics अभिसारी भिंग (also converging lens)

अभिसारी भिंग संहति (also called positive lens system)

अभिसारी किरण (पु.अ.व.)

Math. अभिसारी श्रेणी

convergent lens

विलोभ

Math.(as a theorem formed by the interchange of hypothesis and conclusion in a given theorem) व्यत्यास (पु.)

विलोमतः, उलटपक्षी

१ (change from one form, state or character into another etc.) रुपांतर (न.) २ Math.(as a change or reduction of the form of a mathematical proposition or expression) नवरुपण (न.)

रुपांतर इलेक्ट्रॉन

रुपांतर गुणक

एककांचे रुपांतर

रुपांतर करणे, रुपांतर होणे

१ (also convertor) Elec.Eng. रुपांतरित्र (न.) २ Met.(as Bessemer converter)रुपांतरित्र (न.) ३ Nuclear Eng. (reactor or breeder which converts fertile material into fissile material through neutron capture e.g. U २३८ to Pu २३९ and Th २३२ to U २३३) न्यूक्लीय (प्रजनक) रुपांतरित्र (न.)

converter

बहिर्वक्र

बहिर्वक्र भिंग

बहिर्वक्र दर्पण, बहिर्वक्र आरसा

बहिर्वक्र परावर्तक

biconvex

(convex on one side and concave on the other; having the convex side of greater curvature than the concave) बहिःअंतर्वक्र (बहिर्वक्र अंतर्वक्र)

शीतन करणे, थंड करणे, शीतन होणे, थंड होणे

शीत, थंड

शीतित, थंड केलेला, थंड झालेला

शीतनी (स्त्री.)

शीतन(न.), थंड करणे (न.), थंड होणे (न.)

Met. शीतन वक्र

१ Chem. (relating to or formed by coordination) सहबद्ध २ Math. सहनिर्देशक-

१ (as to bring into a common action, movement, or condition; to regulate and combine in harmonious action) समन्वय करणे, समन्वय साधणे २ Chem. (to attach so as to form a coordination complex) सहबद्ध करणे ३ Chem.( to combine by means of a coordinate bond) सहबद्ध होणे

Math.(any one of a set of numbers used in specifying the location of a point on a line, in space, or on a given plane or other surface) सहनिर्देशक (पु.), (अ.व. सहनिर्देशक)

Math. सहनिर्देशक अक्ष (पु.अ.व.)

(a covalent bond typical of coordination complexes) सहबद्ध बंध

Math. सहनिर्देशक भूमिति, बीजभूमिति (स्त्री.)

Math. (a system of coordinates) सहनिर्देश पद्धति

१ समन्वित २ सहबद्ध

१ समन्वय (पु.) २ Chem. सहबद्धता (स्त्री.)

Chem. सहबद्धता जटिल

Chem. सहबद्धता संयुग

रज्जु (पु.)

(as central or most important part of anything) क्रोड (also rumpf)

(the power losses in a magnetic core caused by hysteresis and eddy currents) क्रोड हानि

अणुक्रोड (पु.) (also rumpf of the atom)

correlate

correlation

बूच (न.)

बूचवेजी (पु.)

बूचबंद

(the outermost part of the eye just in front of the aqueous humour) पारपटल (न.) (पारदर्शी नेत्रपटल)

(a faint glow adjacent to the surface of an electrical conductor at sufficiently high voltage that results from electrical discharge; a usu. coloured circle often seen around and close to a luminous body caused by diffraction produced by particles of dust etc.) कोरोना (पु.), वर्णवलय (न.)

वर्णवलय विमोच (विद्युन्मोच)

(a minute or elementary particle; specif. electron) कणिका (स्त्री.)

(having the nature of a particle; relating to, dealing with, or composed of corpuscles) कणिकामय, कणिका-

कणिका प्रारण

Light (a theory that light consists of material particles sent off in all directions from luminous bodies) कणिका सिद्धांत

(प्रवाह) अपघर्षण करणे, (प्रवाह) अपघर्षण होणे

(one of several processes of erosion- the wearing away of rocks and soil by abrasive action of material moved along esp. by waves, streams, or glaciers) (प्रवाह) अपघर्षण (न.) erosion

(प्रवाह) अपघर्षी

१ (to alter or adjust soas to bring to some standard or required condition- as to correct the reading of a gas volume for temperature and pressure or to correct the lens for spherical aberration) संशुद्धी करणे २ दुरुस्ती करणे, सुधार करणे

१ संशुद्ध २ (as conforming to or agreeing with fact - it implies freedom from fault or error, oft. as judged by some conventional or acknowledged standard) बरोबर, अचूक precise

१ संशुद्ध २ दुरुस्त केलेला, सुधारित, सुधार केलेला

संशुद्ध भिंग

१ संशुद्धि (स्त्री.) २ दुरुस्ती (स्त्री.), सुधार (पु.)

ठीक, बरोबर

अचूकपणा (पु.)

संशुद्धि भिंग

सहसंबंधन करणे, परस्परसंबंधित करणे (also corelate)

सहसंबद्ध

सहसंबद्ध तथ्य

१ सहसंबंध (पु.), परस्परसंबंध (पु.) २ (as, act of correlation) सहसंबंधन (न.) (also corelation)

सहसंबंधी

१ (to be in conformity or agreement) अनुरुप असणे २ (to be equivalent; be parallel; be the counterpart) तत्सम असणे ३ Math.(to be connected by means of a geometrical transformation or by means of a functional relation) - शी संगत असणे

१ अनुरुपता (स्त्री.) २ तत्समता (स्त्री.) ३ Math. संगतता (स्त्री.) many many correspondence अनेक अनेक संगतता many one correspondence अनेक एक संगतता one many correspondence एक अनेक संगतता one one correspondence एक एक संगतता

Light संगतता नियम

१ तदनुरुप २ तत्सम ३ Math. संगत

Math. संगत कोन

Physical Chem. संगत अवस्था (स्त्री.अ.व.)

संगत मूल्य

क्षरण करणे, झीज करणे, क्षरण होणे, झीज होणे

(action or process of corrosive chemical change not necessarily accompanied by loss of form or compactness; typically a gradual wearing away or alteration by a chemicalor electro chemical essentially oxidising process) क्षरण (न.), झीज (स्त्री.) erosion

क्षारक, क्षरणकारी

Math. कॉस (स्त्री.), कोज्या (स्त्री.) (abbr. of cosine)

Math. कोसेक (पु.), कोच्छेद (पु.), व्युज्या (स्त्री.) (abbr. of cosecant)

Math. कोसीकंट (पु.) कोच्छेद (पु.), व्युज्या (स्त्री.) (abbr. cosec or csc)

Math. कोसाइन (स्त्री.), कोज्या (स्त्री.) (abbr. cos)

कोसाइन कुंडलन

(of, from, or relating to the cosmos) वैश्व, विश्व-

वैश्व रज

वैश्व प्रारण

विश्वकिरण (पु.)

(electrons in a soft component of cosmic rays which originate from the decay of mesons) विश्वकिरण ऱ्हास इलेक्ट्रॉन (पु.अ.व.)

वैश्व वर्ष

विश्वोत्पत्तिशास्त्रविषयक, विश्वोत्पत्तिसंबंधी cosmogonic cosmogonical

(the creation, origination or manner of coming into being of the world or universe; a theory or account of the origination of the universe) विश्वोत्पत्तिशास्त्र (न.)

विश्वरचनेसंबंधी cosmographical

(a general description of the world or of the universe; the science that deals with the constitution of the whole order of nature or the figure, disposition, and relation of all of its various parts) विश्वरचना (स्त्री.)

विश्वस्थितिशास्त्रासंबंधी

(a science of the universe) विश्वस्थितिशास्त्र (न.)

विश्व (न.), बह्मांड (न.)

(machine for liberating nuclear energy by bombardment of nuclei by neutron particiles etc.) कॉस्मॉट्रॉन (न.)

(abbr. of cotangent) Math. कोटॅन्जंट (पु.), कोस्पर्श (पु.)

कूलोम (पु.) (abbr. of coulomb)

coulometer voltameter

गणना करणे, मोजणे

१ (as reckoning) गणना (स्त्री.), मोजणी (स्त्री.) २ (as radiation measurements) गणनांक (पु.)

(a device for counting) गणित्र (न.)

प्रतिघटि (also anticlockwise)

counter-e.m.f. back electromotive force

प्रति-

१ (to act in opposition to) परस्परांविरुद्ध कार्य करणे २ (to make ineffective by opposite force; to neutralise; nullify) विफल करणे, परिणामहीन करणे

विफल करणे (न.), परिणामहीन करणे (न.)

प्रतिसंतुलित करणे

१ (act of counterbalancing) प्रतिसंतुलन (न.) २ (a weight that balances another; counterpoise) प्रतितोल (पु.)

प्रतिसंतुलित

प्रतिसंरोध करणे

प्रतिसंरोध (पु.)

प्रतितोलन करणे

१ युग्म (न.) २ (two equal and opposite forces that act along parallel lines) बलयुग्म (न.)

युग्मित

युग्मित परिपथ

Radio युग्मित परिपथ परिणाम

युग्मक (पु.)

युग्मन (न.)

परिपथ युग्मन

प्रतितोल (पु.)

१ मार्ग (पु.) २ क्रम (पु.) ३ ओघ (पु.), गति(स्त्री.) ४ Civ.Eng.(a horizontal layer of bricks or building stones running throughout the length and breadth of a wall) थर (पु.)

Chem. (the union of two atoms by the sharing of a pair of electrons) सहसंयुजा (स्त्री.) covalency

Chem.(of, relating to, or characterised by covalence) सहसंयुज

Chem. सहसंयुज बंध

सहचल

Math. सहचल (पु.)

सहचल सदिश

१ आच्छादणे, झाकणे २ (to include or to comprise) समावेश करणे, समावेश होणे

आच्छादन (न.), झाकण (न.), आवरण (न.)

आच्छादित, आवृत

आवरण (न.), आच्छादन (न.), झाकण (न.)

Eng. (a machine for hoisting and lowering heavy weights) यारी (स्त्री.)

Eng.(a bent part of an axle or shaft; an elbow shaped brace etc.) क्रँक (पु.) कूर्पर (पु.) (कूर्पर elbow)

Eng. क्रँक शॅफ्ट (पु.) कूर्पर दंड (पु.)

१ Geol. ज्वालामुखी कुंड (न.) २ कुंड (न.)

निर्माण करणे

निर्मित

१ निर्मिति (स्त्री.) २ (as, creatures singly or as an aggregate; the world) सृष्टि (स्त्री.)

Chem.,Eng., Met. etc. (the slow change of dimensions of an object due to prolonged exposure to high temperature or stress; as a slow rising of) सर्पण (न.)

१ शिखर (न.), उंचवटा (पु.) २ (asof awave - opposed to trough) शिखा (स्त्री.)

amplitude factor

Nucleonics क्रांतिक वस्तुमान (abbr. of critical mass)

निकष (पु.) (अ.व. निकष) (pl. criteria also criterions)

(relating to, indicating or being a state in which or a measurement or point at which some quality, property or phenomenon suffers a finite change or undergoes drastic alteration) क्रांतिक

Light क्रांतिक कोन

क्रांतिक मांडणी, क्रांतिक रचना

(ratio between critical temperature and critical pressure) क्रांतिक गुणांक

(the critical temperature,critical pressure or critical density of any one substance - usu. used in pl.) क्रांतिक स्थिरांक

Elec.Eng. क्रांतिक अवमंदन

(the density of a substance in its critical state) क्रांतिक घनता

Nucleonics (the mass of fissionable material,which is just sufficient fora chain reaction of neutrons to be self sustaining) क्रांतिक वस्तुमान (abbr. crit)

(a point where two phases which are continually approximating each other become identical and form but one phase) क्रांतिक बिंदु

(as a measure of the amount of energy necessary to raise an electron from a lower to a higher level) क्रांतिक विभव

(the pressure at which a gas may just be liquefied at its critical temperature; the pressure exerted by a substance in its critical state) क्रांतिक दाब

क्रांतिक क्षेत्र

Chem. (the temperature above which two liquids are miscible in all proportions) क्रांतिक द्रावण तापमान (also consolute temperature)

(as a state attainable by every chemically stable pure substance in which the liquid and vapour phases have the same density) क्रांतिक अवस्था

Elec. Eng., Met.etc. (the highest temperature at which it is possible to separate substances into two fluid phases; the temperature at which magnetic materials lose their magnetic properties etc.) क्रांतिक तापमान

Hyd. etc. (the greatest velocity with which a fluid can flow through a given conduit without becoming turbulent) क्रांतिक वेग

क्रांतिक आकारमान

(a critical quality or condition used esp. of fissionable material) क्रांतिकता (स्त्री.)

(after Sir William Crookes, Eng. physicist) क्रूक्स प्रारणमापी

उफुली (स्त्री.)

१ काट- २ काटकोनी

काटकोनी केशरेखा (स्त्री.अ.व.)

Radio काटकोनी आपरिवर्तन

Math. फुली गुणाकार

१ काटछेद (पु.) २ Math.अवछेद (पु.) ३ Nucleonics (when extended to mean a measure of probability of a particular process. It is expressed in units of area) परिक्षेत्र (न.)(as in nuclear reaction cross section न्यूक्लीय अभिक्रिया परिक्षेत्र) horizontal cross

१ काटछेदी २ अवछेदी

काटकोनित

Light काटकोनित निकोल (पु.अ.व.)

काटकोनित स्थिति

Elec. संक्रमण वारंवारता

क्राउन काच

(as a vessel or melting pot) मूस (स्त्री.)

१ ओबडधोबड २ (not altered or prepared for use by any process; as raw) कच्चा ३ (not refined) अशोधित

१ (to press between two hard bodies, to reduce to particles by pounding or grinding) दलन करणे, दलन होणे २ (as to squeeze as sugar-cane,oil seeds etc.) गाळणे

दलित्र (न.)

१ (as of earth) कवच (न.) २ (as a hard or brittle external coat or covering of something) पापुद्रा (पु.) ३ Geol.(the hard surface layer formed on many soils esp. when dry or on snow, mud, or lava) परिपटल (न.)

(of or relating to the production of very low temperatures) निम्नतापी, निम्नतापजन

(a system in which a local temperature lower than the surrounding temperature is produced) निम्नतापी पद्धति

(the brnach of physics that relates to the production and effects of very low temperature) निम्नतापिकी (स्त्री.)

क्रायोहायड्रेट (पु.)

(an instrument for the measurement of low temperatures) निम्नतापमापी (पु.)

(the determination of freezing points produced in liquid by dissolved substances in order to determine molecular weights of solutes and certain properties of solutions) निम्नतापमानिकी (स्त्री.)

(of or relating to cryoscopy) निम्नतापमानी

(an apparatus for maintaining the constant low tempeature esp. below O deg.C) निम्नतापस्थापी (पु.)

(a body generally solid, whose atoms are arranged in a definite pattern) स्फटिक (पु.) biaxial crystal द्विअक्षीय स्फटिक mother crystal मातृस्फटिक piezoelectric crystal दाबविद्युतीय स्फटिक

स्फटिक विश्लेषण

स्फटिक कोन (पु.अ.व.)

स्फटिक अक्ष

स्फटिक काट

स्फटिक डायोड

स्फटिक घटक (पु.अ.व.)

(one of the bounding surfaces of a crystal) स्फटिकानीक (स्फटिक + अनिक)( अनिक face) स्फटिकाचा पैलू

स्फटिक वृद्धि

(the arrangement of atoms, molecules or ions of a crystal in the form of a space lattice) स्फटिक जालक

स्फटिक प्रतल

स्फटिक संरचना

स्फटिक सममिति

crystallise

(of the nature of or relating to a crystal; having regular arrangement of atoms in space lattice - as opposed to amorphous) स्फटिकी, स्फटिकाकृति, स्फटिक-

स्फटिकावस्था (स्त्री.)

स्फटिकी संरचना

(the process of crystalising) स्फटन (न.), स्फटिकीकरण (न.). स्फटिकीभवन (न.)

(to cause to form crystals or assume crystalline form) स्फटन करणे,स्फटन होणे, स्फटिकीकरण करणे, स्फटिकीभवन होणे (also crystalise)

१ Chem.(one of the grains or small crystals making up a polycrystalline material) स्फटिकक (पु.) २ Geol.(as a mineral) क्रिस्टलाइट (पु.)

(relating to or dealing with crystallography or crystals) स्फटिकविज्ञानविषयक, स्फटिक-

स्फटिक अक्ष (पु.अ.व.)

(the science of crystalisation dealing with the system of forms among crystals,their structure and their forms of aggregation) स्फटिकविज्ञान (न.)

(having some or all of the properties of crystal) स्फटिकधर्मी

स्फटिकाभ (पु.)

Math. कोसीकंट (पु.), कोच्छेद (पु.), व्युज्या (स्त्री.) (abbr. of cosecant)

Math. कोटॅन्जंट (पु.), कोस्पर्श (पु.) (abbr. of cotangent)

१ (the regular solid of six equal square sides) घन (पु.) २ Math.(as the product got by taking a number or quantity three times as a factor)घन (पु.)

१ (having the form of a cube; shaped like a cube) घन-, घनाकृति- २ (as three dimensional) त्रिमिति-, त्रिमितीय ३ Math. घन-, त्रिघात-, त्रिघाती

घन सेंटिमीटर (सं.घ.सें.) (abbr. cc. or c.c.)

त्रिमिति जालक

त्रिमिति अवकाश

घनफळ (न.)

१ (shaped like a cube) घन-, घनाकृति- २ (as relating to volume) आकारमानी

Heat Thermodynamics आकारमानी प्रसरण (also volume expansion)

(an old measure of length; the length of the arm from the elbow to the tip of themiddle finger and usu. equal to about १८ inches but sometimes to २१ or more) हात (पु.)

Math. आयतज (पु.)

(broken or refuse glass that is generally added to a batch of new material to facilitate melting in glass manufacturing) काचेची फुटकी (स्त्री.)

१ संचयी २ (as additional),अधिक ३ वाढीव

Met. (a thick bottomed shallow dish made of bone ash; used in the cupellation of lead beads containing gold and silver, in the assay of these metals) क्यूपेल (न.)

क्युपेलन करणे

Met. (the operation employed in recovering gold and silver from lead) क्युपेलन (न.)

(after Mme.Marie Curie, Pol.Fr.chemist- as a unit of radioactivity) क्युरी (न.) (also called radioactive source strength)

(after Pierre Currie, Fr.Chemist)क्युरी बिंदु (also curie temperature)

(after Pierre Curie,Fr. chemist - the temperature at which there is a transition between the ferromagnetic and paramagnetic phases) क्युरी तापमान (also Curie point)

(after Pierre Curie and Pierre Ernest Weiss, Fr. physicists - a law of magnetism) क्युरी वायस नियम

(law of magnetism) क्युरीचा नियम

Math. (the vector product of the operator del and the vector) कर्ल (पु.)

क्षेत्राचा कर्ल

सदिशाचा कर्ल

१ Elec.(the passage of electricity through a body by virtue of a drift of negatively charged electrons through it) धारा (स्त्री.) २ (as electric current) विद्युत धारा (स्त्री.) ३ (as a flow of water, air etc.) प्रवाह (पु.) flow

प्रचलित, चालू alternating current प्रत्यावर्ती धारा direct current दिष्ट धारा hole current वंचिका धारा impressed current प्रभावित धारा instantaneous current तत्क्षणिक धारा ionisation current आयनन धारा leakage current गलन धारा loop current लूप धारा

Elec. धारा क्षीणन

धारावाहक

धारा वाहनिक

धारावाहक

Elec. Magn. धारा घनता

धारा विद्युत

धारा क्षमता निर्देशन

धारा परिवर्तित्र

(a part of a mathematical instrument that moves back and forth upon another part) कर्सर (पु.), सरकरेषा (स्त्री.)

वक्रता (स्त्री.)

क्षेत्र वक्रता

भिंग वक्रता

पृष्ठ वक्रता

१ वक्र (पु.) २ वक्ररेषा (स्त्री.) ३ (as a graph) आलेख (पु.) ४ वळण (न.), बाक (पु.)

वक्र करणे, वक्र होणे

वक्र

वक्र स्फटिक पंक्तिमापी, वक्र स्फटिक स्पेक्ट्रोमीटर

वक्ररेषा (स्त्री.)

वक्र अवकाश

वक्र पृष्ठ

वक्रात्मक, वक्ररेखी (also curvilineal)

वक्रात्मक शंकु

वक्ररेखी गति

Math. उभयाग्र (न.), गाठबिंदु (पु.)

कापणे

काट (पु.)

१ काट (पु.) २ (as a mechanism for shutting off) भंजी (पु.)

Elec. काट वारंवारता

Thermionics काट व्होल्टता

कर्तक (पु.), -कापी (पु.) (as in glass cutter काचकापी)

१ काप (पु.) २ कर्तन (न.)

१ (an interval of time during which one sequence of a regularly recurring succession of events or phenomena is completed) चक्र (न.) २ (as one complete performance of a vibration, electric oscillation or current alternation, and other periodic process, etc

१ चक्रीय २ आवर्तनी ३ Chem. (of relating to, or characterised by a ring of atoms) वलयी

चक्रक्रम (पु.)

चक्रक्रमेण

चक्रक्रमेण चुंबकित स्थिति

Math. चक्रज (पु.)

चक्रवात (पु.), वात्या (पु.)

चक्रवात-

Thermionics सायक्लोट्रॉन वारंवारता

सायक्लोट्रॉन संस्पंदन

१ Math. चिति (स्त्री.), सिलिंडर (न.) २ (as of pump etc.) सिलिंडर (न.), नळकांडे (न.)

१ चित्याकृति, सिलिंडरी २ सिलिंडरच्या आकाराचा, नळकांड्याच्या आकाराचा

सिलिंडरी तरंग

cipher