धातूशास्त्र

धातूशास्त्र

All | A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
There are currently 403 names in this directory beginning with the letter B.
babbitt metal
बॅबिट धातु

back bead
पश्चमणि (पु.)

back draft
उलटा कोन (also reverse taper)

back fire
पश्च प्रज्वलन (न.)

back pass
पश्च स्तर

back reflection
प्रतिपरावर्तन (न.)

back scattering
पश्च प्रकीर्णन

back stay
कमान आधार

back step sequence
पश्च पद क्रम

back stress
उलट प्रतिबल, विरुद्ध प्रतिबल

back tension
विरुद्ध ताण, मागील ताण

back titration
पश्च अनुमापन

back weld
पश्च सांधा

backer
टेकू (पु.)

backfill
पश्च भराव (पु.)

backhand welding
पश्च सांधण (also backward welding)

backing
आधार (पु.)

backing board
आधार फलक

backing insulation
साह्यक निरोधन

backing pass
आधार स्तर

backing ring
आधार वलय

backing sand
आधार वाळू

backing strip
आधार पट्टी (also backing strap)

backing weld
आधार सांधा

backlash
विगति (स्त्री.)

backup
आधार (पु.)

backup ring
आधार वलय

backup roll
आधार रुळ

backward extrusion
पश्च दाबसारण

backward spinning
पश्चग फिरकी घडण

backward welding
backhand welding

bacterial
जीवाणु-, जीवाणुसंबंधी

bacterial leaching
जीवाणु उद्विलयन

bad section
सदोष छेद

baddeleyite
बॅडिलिआइट (न.)

baffe plate
अडथळा पट्टी

bagasse
चिपाड (न.)

baghouse
गाळण पिशवी घर (न.)

bail
बेल (स्त्री.)

bainitic hardening
बेनाइटी कठिणीकरण

baking
भर्जन (न.)

baking temperature
भर्जन तापमान

balanced blast
संतुलित झोत

balanced core
संतुलित क्रोड, संतुलित गाभा

balanced draught
संतुलित प्रवात (also balkanced draft)

balanced filter
संतुलित गाळणी

balancing method
संतुलन पद्धति

bald headed fracture
खल्वाट भंग

ball clay
कुंभार माती

ball mandrel
गोलक आधारदंड

ball mill
गोलक निर्माणी, गोलक गिरणी

ball mill consumption
१ गोलक गिरणीचा वापर २ गोलक गिरणीची झीज

band saw
पट्टी करवत

band theory
पट्ट सिद्धांत

banded constituents
पट्टित घटक

banded structure
पट्टित संरचना

banding
पट्टन (न.)

banking the cupola
क्यूपोला तप्त ठेवणे

bar
गज (पु.), कांब (स्त्री.), शीग (स्त्री.)

bar folder
दुमड्या (पु.)

bar pusher
ढकल्या दंड

Bardoni peak
बारडोनी शिखर

bare electrode
अनावृत इलेक्टोड

bare metal arc welding
अनावृत धातुप्रज्योत सांधण

bark
(a defect) वल्क दोष (पु.)

barn
(a nuclear term; used as a unit in describing the cross section of a nucleus) बार्न (पु.) )(१ बार्न १० (-)२४ सें.मी.२)

barrel cleaning
पिंप स्वच्छन

barrel finishing
shine rolling

barrel furnace
पिंप भट्टी

barrel roll
पिंपाकृति लाटणी

basal plane
आधार समतल

base
१ आधार (पु.) २ Chem. आम्लारि (पु.)

base box
तळपेटी (स्त्री.)

base bullion
अपरिष्कृत बुलीयन

base exchange
आम्लारि विनिमय

base metal
हीन धातु, मुळ धातु

base potential
नीच विभव

basic brick
अल्कधर्मी वीट

basic oxide
आम्लारि ऑक्साइड

basic pig
आम्लारि अशुद्ध लोह

basic refractories
आम्लारि उत्तापसह सामग्री

basic slag
आम्लारि धातुमळी

basic smoke
आम्लारि धूर

basic structure
आधारभूत संरचना

basicity series
आम्लारिधर्मता श्रेणी

batch furnace
असंतत भट्टी (also intermittent furnace)

batten
रीफ (स्त्री.)

batter
उतारकोन (पु.), चढावकोन (पु.)

battery plate
बॅटरी पट्टी

Bauer-Vogel process
बॉएर-व्होगेल प्रक्रिया

Baum jig
बाऊम धावक (also Baum washer)

Bauschinger effect
बॉसिंजर परिणाम

bauxite
Min. बॉक्साइट (पु.)

bay
गाळा(पु.)

bay bettery wax
कायफळ मेण

Bayer process
बायर प्रक्रिया

bead
मणि (पु.)

bead tool
मणि अवजार

bead weld
मणि सांधा

beaded flange
मणिमय विस्फार

beaded roll
गोटयुक्त लाटणी

beading
गोट घालणे (न.)

beam
१ शलाका (स्त्री.) (as in direct beam दिष्ट शलाका) २ तुळई (स्त्री.) (as in H beam H तुळई; I beam I तुळई)

beam and sling
दंड व दोर

beam pass
तुळई खाच

bearing babbitt metal
धारक बॅबिट धातु

bearing material
धारक पदार्थ

bearing metals
धारक धातू (पु.अ.व.)

Beckmann thermometer
बेकमन तापमापी

bed charge
तळभरण (न.), आदिभरण (न.)

bed height
संस्तर उंची

bedded in mould
जमिनीतील साचा

bedding
संस्तरण (न.)

beehive coke
कोशमय कोक

bell
घंटा (स्त्री.)

bell and cone arrangement
घंटा व शंकु व्यवस्था

bell furnace
घंटा भट्टी

bell metal
घंटा धातु

bellows
भाता (पु.)

belt conveyor
पट्टा वाहक

belt grinding
पट्टा पेषण

belt wrapper
पट्टा परिवेष्टन

bench moulder
बेंच साचेकार

bend allowance
नमन माया

bend angle
नमन कोन

bend cone
नमन शंकु

bend radius
नमन त्रिज्या

bend tangent
नमन स्पर्शरेषा

bend test
नमन चाचणी

Bendelari jig
बेंडेलर जिग

bending method
नमन पद्धति

benefication
अभिशोधन (न.)

Bengough Stuart process
बेंगॉग स्टुअर्ट प्रक्रिया

bent crystal monochromator
वक्रस्फटिक एकवर्णक

bentonite
बेंटोनाइट (स्त्री.) (एक प्रकारची माती)

Berg Barrett arrangement
बर्ग बॅरेट व्यवस्था

BErnoulli equation
बन्युले समीकरण

Bessemer converter
बेसेमर रुपांतरित्र

Bessemer process
बेसेमर प्रक्रिया

beta brass
बीटा पितळ

beta iron
बीटा लोह

beta ray gauge
बीटा किरण प्रमापी

beta rays
बीटा किरण

Bett's electrolytic process
बेटची विद्युत अपघटनी प्रक्रिया

bevel
तिर्यक

bevel angle
angle of bevel

bevel coining
अनुयोजी मुद्रारुपण

bevelling
तिर्यकीकरण (न.)

BHN
(abbr. of Brinell hardness number) बिक्राक (बिनेल काठिण्य क्रमांक)

biaxial stress
द्विअक्षीय प्रतिबल

biaxiality
द्वि-अक्षीयता (स्त्री.)

billet
बिलेट (स्त्री.), लगड (स्त्री.)

billet conditioning
लगड संस्करण

billet heating temperature
लगड तापन तापमान

billet mill
बिलेट मिल, लगड निर्माणी

bimetal
द्विधातु (पु.)

bimetal
द्विधात्वीय

bimetallic corrosion
द्विधात्वीय संक्षरण, द्विधात्वीय संक्षारण

bimetallic rolling
द्विधातु लाटण

bimetallic wire
द्विधातु तार

bin and feeder system
धानी व संभरक व्यवस्था

binary alloy
द्विघटकी मिश्रधातु

binary phase diagram
द्विवर्णी प्रावस्था आकृति

binder
बंधक (पु.)

biogas
जैव वायु (पु.)

bipolar anode
द्विधुवी ऍनोड

bipolar electrode
द्विधुवी इलेक्ट्रोड

bipolar field
द्विधुवीय क्षेत्र

birefringence
द्विवक्रीभवन (न.)

biscuit firing
Ceramics अर्धभर्जन (न.) (also biscuiting)

bismuth
बिस्मथ (न.)

bismuth glance
बिस्मथ ग्लान्स, बिस्मथिनाइट (न.) (also bismuthinite)

bisque
Enamelling कच्चे काचलेपन (न.)

bitty
Painting कणीदार (रंग)

bituminous coal
बिट्यूमेनी कोळसा

black annealing
कृष्ण अनुशीतन

black body condition
कृष्णिक स्थिति

black copper
काळे तांबे

black finishing
कृष्णीकरण (न.)

black heart
कृष्णच्छेदी

black lignite
काळे लिग्नाइट

black pickle
कृष्ण आम्लमार्जनी

black sand
काळी वाळू

black speck
Enamelling काळा ठिपका

blackening
कृष्णन (न.)

blacking
ग्राफाइट लेपन (न.)

blacksmith welding
forge welding

blade mixer
पाते मिश्रणी

Blake crusher
ब्लेक भरडणी

blank
१ (संस्कारपूर्व) पत्रा (पु.) २ (संस्कारपूर्व) ठोकळा (पु.) ३ (संस्कारपूर्व) तुकडा (पु.)

blank experiment
चाचणी प्रयोग

blank holder
पत्रा पकड, ब्लँक होल्डर

blank nitriding
रिक्त नायट्रायडीकरण

blank reciprocal lattice
रिक्त व्यस्त जालक

blanking die
कर्तक रुपद

blast cleaning
झोत स्वच्छन

blast furnace
झोतभट्टी (स्त्री.)

blast furnace burden
झोतभट्टी प्रभार

blast furnace charging
झोतभट्टी प्रभारण

blast furnace chemical reaction
झोतभट्टी रासायनिक अभिक्रिया

blast furnace stack
झोतभट्टीचा मध्यभाग

blast gate
झोत द्वार

blast saturation temperature
झोत संपृक्ति तापमान

bleaching
विरंजन (न.)

bleed bands
स्त्रावपट्ट (पु.अ.व.)

bleeder
स्त्रावी (पु.)

bleeder valve
स्त्रावी झडप

bleeding
स्त्रवण (न.)

blending
संमिश्रण (न.)

blending of sand
वाळू जल संमिश्रण (also tempering of sand)

blind hole
बंद छिद्र

blind pores
प्रच्छन्न रंधे (न.अ.व.)

blind riser
अदृश्य उन्मार्ग, प्रच्छन्न उन्मार्ग

blinding
छिद्रे बुजणे (न.), छिद्ररोधन (न.)

blister
Enamelling पुळी (स्त्री.)

blister copper
पुळीदार तांबे

blister steel
पुळीदार पोलाद

blistering
Painting पुळीभवन (न.)

blisterous
पुळीदार

bloating
आफुल्लन (न.)

block brazing
गट झाळकाम

block moulding
गट साचेकाम

block sequence
(in welding) ठोकळ्यांचा क्रम

blocking
ठोकळा घडाई (स्त्री.)

bloom
१ (metal work) ब्लूम (पु.) २ (painting) फुलोरा (पु.)

bloom defects
ब्लूम दोष (पु.अ.व.)

bloom reheating
ब्लूम पुनस्तापन

blooming mill
ब्लूम निर्माणी

blotter
शोषक (पु.)

blow
फुंकणे (न.), धमन (न.)

blow hole
वातछिद्र (न.)

blow plate
धमन पट्ट

blowdown control
अवधमन नियंत्रण

blower
भाता (पु.), धमनित्र (न.)

blowing in
प्रज्वलित करणे, पेटवणे (न.)

blowing out
(भट्टी) विझवणे (न.), (भट्टी) मालवणे (न.)

blowpipe
फुंकणी (स्त्री.)

blue annealing
नील अनुशीतन

blue brittleness
नील क्षणभंगुरता

blue water gas
नील जलवायु

blueing
नीलन (न.)

blueprint
नीलप्रत (स्त्री.)

blunting
बोथटीकरण (न.)

blushing
दुधाळणे (न.) (लाख रोगण)

board drop hammer
फलक संपाती घण

board mould machine
फलक साचेकाम यंत्र

boart
bort

bob
(buffing) बॉब (पु.)

bod
bott

bod stick
bott stick

body centered cubic structure
कार्यकेंद्रित घनसंरचना

bog iron ore
दलदली लोहधातुक

Bohr model
बोर प्रतिकृति

Bohr radius
बोर त्रिज्या

Bohr theory
बोर सिद्धांत

boilings
Enamelling उकळपुळ्या (स्त्री.अ.व.)

bolster
बैठक (स्त्री.), टेकण (न.)

bomb calorimeter
बॉम्ब ऊष्मामापी, बॉम्ब कॅलरीमापी

bond
बंध (पु.)

bond strength
बंध सामर्थ्य

bonding
१ बंधन (न.) २ बंधन पद्धति (स्त्री.)

bonding
बंधक-

bonding clay
बंधक मृत्तिका, बंधक माती

bone ash
अस्थि भस्म

book mould
पुस्तक साचा

Borrmann effect
बोरमन प्रभाव

bort
हिरकणी (स्त्री.) (also boart)

Bosch process
वॉश प्रक्रिया

bosh
बॉश (पु.), झोतभट्टीचा अधोभाग (पु.)

boss
उभार (पु.)

bott
बॉट (पु.) (also bod)

bott stick
बॉट शीग (also bod stick or tap hole plug stick)

bottled gas
बाटलीबंद वायु

bottom board
तल फलक

bottom gate
तल द्वार

bottom pour ladle
तलप्रवाही डावला

bottom pouring
तल ओतन

bottoming tap
तल तोटी

bound ejected electron state
उत्क्षेपित इलेक्ट्रॉन ऊर्जा अवस्था

boundary lubrication
सीमा वंगणक्रिया

boundary meridian
सीमा रेखांश

Bourdon tube
बूर्डान नळी

bowing
बाक येणे (न.)

bowl classifier
द्रोण वर्गीकरण यंत्र

box annealing
पेटी अनुशीतन (also pot annealing)

box pass
पेटी खाच

Bradford breaker
बॅडफोर्ड भंजक

Bragg angle
बॅगचा कोन

Bragg arrangement
बॅग व्यवस्था

Bragg law modification
बॅगच्या नियमाची सुधारणा

Bragg spectrometer
बॅगचा वर्णपंक्तिमापी

Bragg's law
बॅगचा नियम

branch gate
शाखा द्वार

branching
शाखन (न.)

brass
पितळ (न.)

brass dezincification
पितळ वि-जस्तन

Bravais lattice
बाव्हे जालक

braze
झाळणे, पिझाळणे

brazeability
झाळणक्षमता (स्त्री.)

brazed joint
झळित जोड

brazed structure
झाळित संरचना

brazing
झाळकाम (न.) (also braze welding)

break
Painting वियोजन (न.)

breakaway corrosion
निपाती संक्षारण

breakdown pass
क्षयन गमनिका

breakdown potential
critical pitting potential

breakdown sequence
क्षय क्रम

breaker
भंजक (पु.)

breaking stress
भंजन प्रतिबल

breeching
धूम्रवाहिका (स्त्री.)

Breit-Dirac recoil factor
बेट डायरॅक प्रतिक्षेप गुणक

bridging
सेतूभवन (न.)

Bridgman method
बिजमन पद्धति

bright annealing
उज्ज्वल अनुशीतन

bright dipping
उज्ज्वल निमज्जन

bright field illumination
उज्ज्वल क्षेत्र दीपन (also verticle illumination)

bright plate
उज्ज्वल लेप

bright range
उज्ज्वल कक्षा

brightener
उज्ज्वलक (पु.)

brine
लवणजल (न.)

brine corrosion
लवणजल संक्षारण

brine quenching
लवणजल द्रुतशीलन

Brinell hardness
बिनेल काठिण्य

Brinell hardness number
(abbr. BHN) बिनेल काठिण्य क्रमांक (बिकाक्र)

brinelling
बिनलेन (न.)

briquette
इष्टका (स्त्री.), छोटी वीट (स्त्री.)

briquetting
इष्टकाकरण (न.)

brittle coating
ठिसूळ लेप

brittle fracture
ठिसूळ भंग

brittle material
ठिसूळ पदार्थ

brittle transition range
ठिसूळ संक्रमण व्याप्ति, भंगूर संक्रमण व्याप्ति

brittle transition temperature
भंगूर संक्रमण तापमान

brittleness
ठिसूळपणा (पु.), भंगुरता (स्त्री.)

broaching
पोखरण (न.)

Brodie's reagent
बॉडी अभिकारक

bromatometry
बोमॅटमिति (स्त्री.)

bronze
कासे (न.), बँआझ (न.)

bronze metal
gun metal

brown coal
भुरा कोळसा

brucite
बुसाइट (न.)

brush plating
बश लेपन

bubble alumina
बुद्बुद दोष (पु.)

bucket elevator
बादली उद्वाहक

buckle
क्षत दोष (पु.) (also pull down)

buckling
बाक (पु.)

Bucky diaphragm
बकी सच्छिद्र पटल, बकी सच्छिद्र पडदा

Buerger circuit
बर्जर परिपथ

Buerger equi-inclination method
बर्जर समकलन पद्धति

Buerger precession camera
बर्जर परांचन कॅमेरा

Buerger single crystal diffractometer
बर्जरचा एकल स्फटिक विवर्तनमापी

Buerger's vector
बर्जरचा सदिश

buff
उजाळा देणे

buffer
प्रत्यारोधी (पु.), बफर (पु.)

buffer action
बफर क्रिया

buffer mixture
बफर मिश्रण

buffer solution
बफर द्रावण

buffing
उजाळण (न.)

buffing wheel
उजाळण चक्र (also buff section)

build up
वर्धन (न.)

build up sequence
१ वर्धन क्रम २ धातुभरण क्रम

builders
(अल्कधर्मी) स्वच्छक (न.अ.व.) (alkaline cleaning)

built up edge
वर्धित कडा

bulbing punch
फुगाकारी दाबक, फुगाकारी पंच

bulk modulus
घनफळ मापांक

bulk-floatation
पुंजप्लवन (न.), पुंजतरण (न.)

bull block
कुंडलक खंड, कुंडलक ठोकळा

bull head
वृषभ शीर्ष

bull ladle
मोठा डावला

bumper
१ आगातसाही (पु.) २ आघातदाबी (पु.)

bumping
आघातन (न.)

bung
भट्टी छत (न.)

burden
प्रभार (पु.)

burette
ब्यूरेट (स्त्री.), मोजनळी (स्त्री.)

burned ammonia atmosphere
दग्ध अमोनिया वातावरण

burned sand
भर्जित वाळू

burner
ज्वालक (पु.)

burner port
ज्वालक द्वार

burning
ज्वलन (न.)

burning off
अति-ऑक्सिडीभवन (न.)

burning on
(in foundry) ज्वलन सांधण (न.)

burnishing
चकाकी आणणे (न.)

burnishing balls
चकाकी गोलक (पु.अ.व.)

burnt deposit
ज्वलित निक्षेप

burst
स्फोट दोष (पु.)

bursting
स्फोटन (न.)

bursting
स्फोटकारी

bursting disc
स्फोटरोधी तबकडी

bus bar
बसबार (पु.), महावाही (पु.)

bush pattern
झुडुप फर्मा

bushing
अस्तर नलिका (स्त्री.)

buster
रुपद युग्म (न.)

butler finish
मंद चकाकी

butt joint
कड सांधा

butt rammer
कड ठोकणी

butt tear
समंत विदारणदोष

butt weld
कड सांधा

butt welding
कड सांधण, समंत सांधण

butterfly method
बिंब पद्धति

butterfly pass
पतंग गमनिका

buttering
सांधा लिंपण (न.)

button
बटण (न.)

by-product
उपौत्पादन (न.), सहौत्पादन (न.)

by-product coke
सहौत्पादित कोक